Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie z dnia 2011-09-06 - Ts 300/09
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 300/09
Tytuł:Postanowienie z dnia 2011-09-06
Opis: 
Publikacja w Z.U.Z.U. 2012 / 1B / 52

52/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 6 września 2011 r.

Sygn. akt Ts 300/09

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zbigniew Cieślak,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej PKS Tychy Sp. z o.o. o zbadanie zgodności:

art. 299 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.),

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 9 grudnia 2009 r. PKS Tychy Sp. z o.o. z siedzibą w Tychach (dalej: skarżąca) wystąpiła o stwierdzenie niezgodności art. 299 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 Konstytucji oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.; dalej: Konwencja).

Zgodnie z zaskarżonym przepisem, jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla ich wyjaśnienia zarządza dowód z przesłuchania stron.

Zdaniem skarżącej uzależnienie - na podstawie art. 299 k.p.c. - przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron od tego, czy jest to niezbędne oraz czy zostały już wyjaśnione istotne okoliczności w sprawie, narusza przysługujące jej prawo do obrony, jak też w nieuzasadniony sposób krępuje prawo do przeprowadzenia dowodów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.), co w konsekwencji prowadzi do naruszenia prawa skarżącej do uzyskania sprawiedliwego orzeczenia.

Powyższe zarzuty zostały sformułowane w związku z następującym stanem faktycznym. Sąd Rejonowy - Wydział VI Gospodarczy w Tychach wyrokiem z 24 marca 2009 r. (sygn. akt VI GC 8/09) częściowo uwzględnił powództwo skarżącej o zapłatę. Apelacja skarżącej została oddalona przez Sąd Okręgowy - Wydział XIX Gospodarczy Odwoławczy w Katowicach wyrokiem z 1 września 2009 r. (sygn. akt XIX Ga 267/09). Sąd Okręgowy odniósł się do zarzutu naruszenia art. 299 k.p.c. podniesionego przez skarżącą w apelacji i przychylił się do stanowiska zajętego przez sąd pierwszej instancji, że „rezultaty przeprowadzonego postępowania dowodowego w oparciu o przedłożone dokumenty pozwoliły na rozstrzygnięcie sprawy bez przeprowadzenia dowodu uzupełniającego z przesłuchania [skarżącej] w charakterze strony”.

Wyrok Sądu Okręgowego z 1 września 2009 r. został doręczony skarżącej 6 października 2009 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Trybunał Konstytucyjny postanowił na wstępie przypomnieć, odwołując się do utrwalonej linii orzeczniczej, że skarga konstytucyjna, w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie jest skargą „na rozstrzygnięcie”, lecz skargą „na przepis”. Jeśli bowiem przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjne zastosowanie lub zinterpretowanie przepisu zgodnego z Konstytucją, to skarga nie przysługuje (zob. wyrok TK z 15 października 2002 r., SK 6/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 65). Reguła powyższa kształtuje w szczególny sposób dowodowe powinności skarżącego. Wykazania istnienia związku koniecznego (typu conditio sine qua non) między zarzucanym naruszeniem konstytucyjnych wolności lub praw a rozstrzygnięciem, które ów skutek spowodowało, nie cechuje bowiem tożsamość z dowodem, że przyczyną naruszenia jest niekonstytucyjność samego przepisu będącego podstawą prawną rozstrzygnięcia. Należy uprawdopodobnić, że związek ten istnieje między brakiem konstytucyjności przepisu a naruszeniem prawa lub wolności. Skarżący nie może zatem ograniczyć się do formalnego wskazania naruszonych praw lub wolności oraz powołania rozstrzygnięcia, z którym wiąże to naruszenie.

Zarzuty skarżącej sprowadzają się do wykazania, że naruszenie przysługującego jej prawa do sądu i wynikającego z niego prawa do sprawiedliwego rozpoznania sprawy jest konsekwencją błędnego zastosowania art. 299 k.p.c. przez sądy orzekające w sprawie skarżącej.

Trybunał, jak wyjaśniono wyżej, nie ma kompetencji do kontroli stosowania prawa, dlatego wydanie orzeczenia w sprawie zgodności art. 299 k.p.c. z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji jest niedopuszczalne. Okoliczność ta stanowi, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), podstawę odmowy nadania skardze dalszego biegu.

Trybunał podkreśla również, że kwestionowany w skardze przepis został znowelizowany ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2010 r. Nr 7, poz. 45; dalej: ustawa nowelizująca), która weszła w życie 19 kwietnia 2010 r. Zgodnie z obowiązującym brzmieniem art. 299 k.p.c., „jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla ich wyjaśnienia może dopuścić dowód z przesłuchania stron”. Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej: „nowa (…) redakcja [art. 299 k.p.c.] zmierza do tego, aby jasno wynikało z tego przepisu, że dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron jest uprawnieniem sądu w wypadku spełnienia przesłanek ustawowych dopuszczenia tego dowodu” (druk sejmowy VI.1925).

Należy zasygnalizować, że zaskarżony przepis dotyczył przesłuchania stron jako środka dowodowego w postępowaniu cywilnym, zaś z jego obecnego brzmienia jasno wynika, iż przesłuchanie stron „jest dowodem posiłkowym, dopuszczalnym tylko wtedy, gdy nie można istotnych dla sprawy okoliczności wyjaśnić innymi dowodami, a w szczególności dowodami z dokumentów i zeznaniami świadków” (zob. K. Flaga-Gieruszyńska, komentarz do art. 299 k.p.c., uwaga 1, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2011). Przepis w brzmieniu przed nowelizacją, tj. przed 19 kwietnia 2010 r., był - w taki sam sposób - interpretowany w orzecznictwie i literaturze przedmiotu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 18 lutego 2010 r., sygn. akt II CSK 369/09 oraz K. Piasecki, komentarz do art. 299 k.p.c., uwaga 2 i 3, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. K. Piasecki, Warszawa 2006).

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 6 Konwencji, Trybunał przypomina, że wzorcami kontroli wskazanymi w skardze konstytucyjnej mogą być jedynie przepisy Konstytucji wyrażające prawa lub wolności skarżącego (art. 79 ust. 1 ustawy zasadniczej). Badanie przez Trybunał aktów normatywnych pod kątem zgodności z aktami prawa międzynarodowego jest zatem niedopuszczalne (zob. wyroki TK z: 17 grudnia 2003 r., SK 15/02, OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 103; 7 marca 2005 r., P 8/03, OTK ZU nr 3/A/2005, poz. 20; 20 listopada 2007 r., SK 57/05, OTK ZU nr 10/A/2007, poz. 125 oraz 6 października 2009 r., SK 46/07, OTK ZU nr 9/A/2009, poz. 132).

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.

3

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: