15/1/B/2010

POSTANOWIENIE

z dnia 9 grudnia 2009 r.

Sygn. akt Ts 83/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zbigniew Cieślak,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Beaty J., Wojciecha D., Michała M., Katarzyny B. oraz Jarosława W. w sprawie zgodności:

art. 3 § 2 pkt 4 oraz art. 58 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 45 ust.1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 12 marca 2008 r., sporządzonej przez adwokata skarżących, zakwestionowana została zgodność art. 3 § 2 pkt 4 oraz art. 58 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.) z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.

W opinii skarżących zaskarżone przepisy są wykładane przez sądy w sposób powodujący niezaskarżalność czynności podejmowanych przez Państwową Komisję Egzaminacyjną przez co dochodzi do zamknięcia drogi sądowej dochodzenia naruszonych praw. W opinii skarżących działania Państwowej Komisji Egzaminacyjnej należy rozpatrywać w kategoriach pojęcia czynności administracyjnej, w zakresie dokonania przez nią samowolnie zmiany kryteriów oceniania. W skardze wskazano również, że działania Państwowej Komisji Egzaminacyjnej - organu powołanego i działającego z upoważnienia Ministra Zdrowia - nie podlegają niczyjemu nadzorowi, co prowadzi do naruszenia art. 2 i 7 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została skierowana w oparciu o następujący stan faktyczny i prawny.

Skarżący w trybie § 37 ust. 1a rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 sierpnia 2001 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy stomatologów (Dz. U. Nr 83, poz. 905, ze zm.) zostali dopuszczeni przez Ministra Zdrowia do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w dziedzinie urologii dziecięcej. Zgodnie z powołanym przepisem, minister właściwy do spraw zdrowia, na wniosek Dyrektora Centrum, sporządzony na podstawie opinii powołanego przez niego zespołu, w skład którego wchodzą: konsultant krajowy oraz dwóch lekarzy posiadających stopień naukowy doktora habilitowanego w dziedzinach pokrewnych, mógł uznać dotychczasowy dorobek naukowy i zawodowy lekarza za równoważny ze zrealizowaniem szczegółowego programu specjalizacji i podjąć decyzję o dopuszczeniu tego lekarza do egzaminu państwowego. Minister określał również termin i formę egzaminu. Dnia 12 listopada 2005 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2005. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy stomatologów (Dz. U. Nr 21, poz. 1779). Zgodnie z § 46 ust. 5 tego aktu prawnego w celu przeprowadzenia przedmiotowego egzaminu minister właściwy do spraw zdrowia powołał komisję egzaminacyjną. Egzamin odbył się 26 listopada 2005 r., w tym samym dniu ogłoszono wyniki egzaminu. W dniu egzaminu Państwowa Komisja Egzaminacyjna poinformowała zdających, że próg niezbędny do zaliczenia egzaminu wynosi 69,99%. Zdaniem skarżących Komisja nie miała takiego prawa i zarzucając jej naruszenie prawa, wystąpili o wydanie przez Ministra Zdrowia decyzji uchylającej wyniki egzaminu. W dniu 9 stycznia 2007 r. pełnomocnik skarżących wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Ministra Zdrowia w zakresie rozpoznania odwołań od wyników egzaminu. Postanowieniem z 7 sierpnia 2007 r. (sygn. akt VII SAB/Wa 8/07) WSA w Warszawie odrzucił skargę jako niedopuszczalną. Skarga kasacyjna na to orzeczenie została oddalona przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z 6 listopada 2007 r. (sygn. akt II OSK 1586/07).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna nie spełnia przesłanek jej dopuszczalności i dlatego nie podlega merytorycznemu rozpoznaniu.

Model skargi konstytucyjnej obowiązującej w Polsce zakłada, że ten środek ochrony praw i wolności może dotyczyć jedynie przepisów stanowiących podstawę normatywną ostatecznego rozstrzygnięcia o konstytucyjnych wolnościach lub prawach skarżących. Oznacza to, że skarga nie jest kolejnym środkiem odwoławczym, przy pomocy którego można podważać zasadność wydanych w sprawie rozstrzygnięć. Skarga konstytucyjna, o której mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) jest skargą na przepis prawa, a nie środkiem służącym zakwestionowaniu jego stosowanie. W świetle powyższego przepisu Konstytucji, a także unormowań ustawowych, precyzujących zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony praw, należy stwierdzić, że jedynym dopuszczalnym przedmiotem skargi jest przepis prawny wykazujący podwójną kwalifikację. Po pierwsze, musi być on podstawą wydanego przez sąd lub organ administracji publicznej ostatecznego orzeczenia, naruszającego podstawowe prawa skarżącego. Po drugie, przyczyna takiego naruszenia tkwić winna w normatywnej treści uregulowania, które skarżący czyni przedmiotem wnoszonej skargi konstytucyjnej. W zakresie przedmiotu skargi konstytucyjnej mieści się zatem wyłącznie norma prawna stanowiąca efekt działania prawotwórczego organów państwa. Przedmiotem skargi musi być akt stanowienia prawa, w postaci przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego. Prawodawca polski w żadnym bowiem w wypadku nie zezwolił na kwestionowanie za pomocą skargi wyłącznie jednostkowych aktów stosowania przepisów, nawet w sytuacji gdy akty te w sposób niebudzący wątpliwości prowadzą do naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego. Jak to podkreślano w orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego, skarga musi pozostawać środkiem kwestionowania przepisów prawnych („skarga na przepis”), nie zaś sfery ich stosowania. Aby więc skarga konstytucyjna mogła doprowadzić do orzeczenia o niekonstytucyjności, Trybunał winien najpierw ustalić, że miała ona swoją genezę w samym przepisie, nie zaś w akcie jego stosowania w sprawie skarżącego.

Przytoczone wywody zachowuje pełną aktualność w niniejszej sprawie. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że argumentacja skargi w całości dotyczy - istniejącej w ocenie skarżących - nieprawidłowości postępowania sądów uznających, że skarga na bezczynność Ministra Zdrowia jest niedopuszczalna z uwagi na brak kognicji sądów administracyjnych.

Przytoczone wywody zachowuje pełną aktualność w niniejszej sprawie. Skoro przepisy p.z. przewidywały możliwość poddania kontroli rozstrzygnięć organów administracji publicznej przez sądownictwo administracyjne, obowiązkiem skarżącego było skorzystać z przewidzianych prawem środków. Ocena skarżącego co do przydatności takiego postępowania nie ma znaczenia prawnego dla stwierdzenia spełnienia przesłanki formalnej skargi konstytucyjnej z art. 46 ust. 1 ustawy o TK.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

3