Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie z dnia 2009-04-17 - Ts 242/08
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 242/08
Tytuł:Postanowienie z dnia 2009-04-17
Publikacja w Z.U.Z.U. 2010 / 1B / 30

30/1/B/2010

POSTANOWIENIE

z dnia 17 kwietnia 2009 r.

Sygn. akt Ts 242/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Granat,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Mirosława G. w sprawie zgodności:

art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 32 ust. 1 w związku z art. 45 oraz art. 31 ust. 3 w związku z art. 77 ust. 2 oraz art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 2 sierpnia 2008 r. zarzucono, że art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 45 oraz art. 31 ust. 3 w związku z art. 77 ust. 2 oraz art. 78 Konstytucji w zakresie, w jakim wprowadza rażące zróżnicowanie pomiędzy sytuacją procesową i dostępem do sądu obywatela, który jest w stanie samodzielnie, bez pomocy pełnomocnika bronić swych praw na drodze sądowej, a obywatelem, który potrzebuje w tym zakresie fachowego wsparcia. Zdaniem skarżącego doprowadza to do sytuacji, w której inna - niż wynika to z literalnego brzmienia ustawy - interpretacja przepisów przez sąd, daje prawo pozbawienia jednostki obrony swych praw na drodze sądowej oraz rozpatrzenia jej sprawy przez sąd odwoławczy. W przekonaniu wnoszącego niniejszą skargę konstytucyjną, zaskarżony przepis pozbawia jednostkę prawa do rozpatrzenia jej sprawy przez sąd odwoławczy, a tym samym zamyka dostęp do drogi sądowej przez nałożenie ograniczeń w celach niewspółmiernych z „wagą ograniczonego prawa”.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. Sąd Rejonowy w Warszawie postanowieniem z 26 lipca 2007 r. (sygn. akt IV RC 576/06) - po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy w przedmiocie nałożenia na skarżącego obowiązku alimentacyjnego - odrzucił apelację skarżącego od wyroku tego sądu. Jako podstawę prawną odrzucenia apelacji, sąd wskazał art. 1302 § 3 k.p.c. stwierdzając, że skarżący zobowiązany był do uiszczenia kwoty wpisu od apelacji w wysokości 1500 zł (obliczonej jako opłata stosunkowa - 5% od wartości przedmiotu zaskarżenia). Wnoszący skargę dokonał wpłaty w wysokości 30 zł - określonej jako opłata podstawowa. W związku z tym sąd odrzucił wniesioną przez profesjonalnego pełnomocnika apelację, bez wezwania do uzupełnienia braków. Postanowienie o odrzuceniu środka odwoławczego skarżący zaskarżył zażaleniem, które zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z 7 maja 2008 r. (sygn. akt VI Cz 116/08).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Odnosząc się do niniejszej skargi, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że nie może być nadany jej dalszy bieg, albowiem merytoryczne rozpatrzenie sformułowanych zarzutów jest zbędne.

Wyrokiem z 17 listopada 2008 r. Trybunał orzekł, że „art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w zakresie, w jakim przewiduje, że sąd odrzuca nieopłaconą apelację wniesioną przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej opłaty, jest zgodny z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”(SK 33/07, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 154).

We wskazanym wyżej wyroku Trybunał Konstytucyjny podniósł, że rygoryzm przewidziany przez ustawodawcę w powyższym przepisie jest niedopuszczalny, gdy strona działa sama bez pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Nie można natomiast mówić o nadmiernym rygoryzmie, jeżeli strona postępowania zastąpiona jest przed sądem powszechnym przez adwokata, radcę prawnego czy rzecznika patentowego. Dopuszczalność stosowania surowego rygoru w odniesieniu do pism procesowych obarczonych brakami formalnymi, wnoszonych przez profesjonalnych pełnomocników procesowych, została uznana za uzasadnioną.

Artykuł 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK stanowi, że Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis był już przedmiotem kontroli zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia z: 3 października 2001 r., SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218; 25 listopada 2002 r., SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88 oraz 26 marca 2002 r., P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22). Trybunał Konstytucyjny stoi przy tym na stanowisku, że konieczność uwzględnienia określonej w ustawie o TK przesłanki zbędności wydania orzeczenia uwidacznia się na każdym etapie postępowania inicjowanego skargą (por. postanowienie TK z 3 września 2007 r., Ts 94/06, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 75).

Jednocześnie należy podkreślić, że brak rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego w zakresie zgodności zaskarżonego przepisu z art. 32 ust. 1 Konstytucji z dwóch względów nie stoi na przeszkodzie odmowie nadania skardze dalszego biegu. Po pierwsze, skarżący uzasadniając zarzut naruszenia zasady równości w kontekście prawa do sądu uznał, że przepis dyskryminuje podmioty korzystające z pomocy profesjonalnych pełnomocników w porównaniu z osobami występującymi przed sądami samodzielnie. Trybunał Konstytucyjny stwierdza jednak, że niewłaściwe jest porównywanie obu kręgów adresatów, bo ich sytuacja prawna i procesowa jest odmienna.

Po drugie, zasada równości wobec prawa ma charakter niesamoistny, co oznacza, że każdorazowy zarzut jej naruszenia musi zostać powiązany z konstytucyjnym prawem podmiotowym jednostki. W skardze zarzut dyskryminacji odnosi się do prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji) oraz prawa do zaskarżania orzeczeń pierwszoinstancyjnych (art. 78 Konstytucji). Skoro jednak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 17 listopada 2008 r. orzekł, że art. 1302 § 3 k.p.c. jest zgodny z art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji, to ocena ta przesądza także o zbędności orzekania w przedmiocie naruszenia zasady równości odnoszonej do praw wypowiedzianych z art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji.

Tym samym, biorąc pod uwagę unormowanie art. 39 ust. 1 pkt 1 oraz art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.), słusznie należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

2

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: