106/2/B/2009

POSTANOWIENIE

z dnia 22 stycznia 2009 r.

Sygn. akt Ts 129/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Niemcewicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jana Kokota w sprawie zgodności:

art. 398⁶ § 4 w zw. z art. 424¹² ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 8 czerwca 2007 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 398⁶ § 4 w zw. z art. 424¹² ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym. Pismem z 5 kwietnia 2007 r. Przewodnicząca IV Wydziału Izby Cywilnej Sądu Najwyższego (sygn. akt IV CNP 25/07) poinformowała Naczelną Radę Adwokacką o odrzuceniu wniesionej przez skarżącego skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Sądu Okręgowego w Słupsku.

Skarżący zarzucił w skardze konstytucyjnej, że przepisy kodeksu postępowania cywilnego przewidujące możliwość takiego zawiadomienia, stanowiącego podstawę wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec adwokata, prowadzą do naruszenia art. 2 Konstytucji, wyrażającego zasady demokratycznego państwa prawnego. Zdaniem skarżącego stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w piśmie do Naczelnej Rady Adwokackiej oparte jest na nietrafnym orzecznictwie Sądu Najwyższego. Zdaniem skarżącego zaskarżony przepis art. 424¹² k.p.c. narusza także konstytucyjne prawo do sądu wyrażone w art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Zarządzeniem z 10 października 2007 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej przez: (1) wskazanie orzeczenia, które skarżący uważa za ostateczne w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.); (2) podanie daty doręczenia skarżącemu orzeczenia rozstrzygającego ostatecznie o jego prawach lub wolnościach, w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej; (3) doręczenie kopii orzeczeń zapadłych w sprawie, w ramach wyczerpania drogi prawnej; (4) wskazanie konstytucyjnych praw lub wolności skarżącego, które zostały naruszone ostatecznym rozstrzygnięciem opartym na kwestionowanych przepisach oraz sposobu tego naruszenia; (5) dokładne określenie sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności skarżącego, przez zaskarżone przepisy art. 398⁶ § 4 w zw. z art. 424¹² k.p.c.

W piśmie uzupełniającym braki skargi konstytucyjnej skarżący wskazał, że za ostateczne orzeczenie uważa decyzję Sądu Najwyższego wyrażoną pismem z 5 kwietnia 2007 r. skierowanym do Naczelnej Rady Adwokackiej. Skarżący wskazał, że sposób naruszenia art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji przez zaskarżone przepisy został szczegółowo przedstawiony w skardze konstytucyjnej. Nadto skarżący podniósł, że naruszenie art. 45 ust. 1 Konstytucji sprowadza się do tego, że jako adwokat w przyszłości będzie obawiał się wniesienia określonego środka prawnego ze względu na „perspektywę postępowania dyscyplinarnego” w przypadku odrzucenia tego środka przez sąd. Skarżący wskazał również na niezgodność zaskarżonych przepisów z art. 65 ust. 1 Konstytucji przez ograniczenie wolności wykonywania zawodu, z art. 66 ust. 1 Konstytucji przez naruszenie prawa adwokata do higienicznych warunków pracy rozumianych jako wolność od obaw przed postępowaniem dyscyplinarnym. Zdaniem skarżącego zaskarżone przepisy niezgodne są także z art. 87 ust. 1 oraz art. 91 ust. 3 Konstytucji, określającymi - w opinii skarżącego - nakaz stosowania przepisów Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, gwarantującej każdemu prawo do wolności wyrażania poglądów.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Ma ona gwarantować, że obowiązujące w systemie prawa akty normatywne nie będą stanowiły źródła ich naruszeń. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej jest wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Wskazany przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne dla stwierdzenia dopuszczalności skargi konstytucyjnej. Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wynika, że na skarżącym ciąży obowiązek wskazania naruszonych wolności lub praw oraz sposobu ich naruszenia. Z kolei z art. 32 ust. 1 pkt 3 i 4 tejże ustawy wynika obowiązek uzasadnienia zarzutu niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów.

Zasadniczym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest fakt, że skarżący nie wskazał ostatecznego orzeczenia o przysługujących mu prawach lub wolnościach, które oparte zostało na zaskarżonych przepisach. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie sposób bowiem przyjąć, że orzeczeniem takim jest pismo z dnia 5 kwietnia 2007 r. Przewodniczącej IV Wydziału Izby Cywilnej Sądu Najwyższego (sygn. akt IV CNP 25/07), w którym poinformowano Naczelną Radę Adwokacką o odrzuceniu wniesionej przez skarżącego skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Sądu Okręgowego w Słupsku. Obowiązek takiego zawiadomienia wynika z art. 398⁶ § 4 k.p.c., zgodnie z którym o odrzuceniu skargi kasacyjnej niespełniającej wymagań określonych w art. 398⁴ § 1 sąd II instancji albo Sąd Najwyższy zawiadamia właściwy organ samorządu zawodowego, do którego należy pełnomocnik. Zgodnie zaś z treścią art. 424¹² k.p.c. w wypadkach nieuregulowanych przepisami działu o skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia - do postępowania wywołanego wniesieniem skargi stosuje się odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej. Wbrew twierdzeniom skarżącego zawiadomienie Naczelnej Rady Adwokackiej o odrzuceniu wniesionej przez skarżącego skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Sądu Okręgowego w Słupsku nie stanowi orzeczenia o prawach i wolnościach jednostki, w szczególności zaś nie jest imperatywnym oświadczeniem woli organu procesowego, określającym pozycję jednostki i rozstrzygającym o jego prawach lub wolnościach, lecz jedynie oświadczeniem wiedzy, przekazaniem informacji dotyczącej odrzucenia skargi kasacyjnej niespełniającej niezbędnych wymogów. Skarga konstytucyjna nie spełnia zatem przesłanek określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji, co przesądza o niedopuszczalności nadania jej biegu.

Niezależnie od powyższego należy wskazać, że niedopuszczalność nadania biegu skardze konstytucyjnej wynika także z faktu, że skarżący - pomimo wezwania zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego - nie uzupełnił braków skargi konstytucyjnej, zwłaszcza w zakresie art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji. Za uzupełnienie skargi nie można bowiem z całą pewnością uznać stwierdzenia skarżącego, że żądane przez Trybunał informacje zostały „szczegółowo przedstawione” w treści skargi konstytucyjnej. O nietrafności takiego stanowiska przekonuje także treść skargi konstytucyjnej, w której skarżący, poza ogólnym odwołaniem, nie wskazuje dokładnie sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności wyrażonych w art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Należy także wskazać, że uzasadnianie niezgodności zaskarżonych przepisów z art. 45 ust. 1 Konstytucji, sprowadzające się do ogólnikowego twierdzenia, iż zaskarżone przepisy tworzą stan obawy, jaką odczuwał będzie w przyszłości skarżący wnosząc określone środki prawne, wskazuje zarówno na nieadekwatność podniesionego wzorca kontroli, jak i oczywistą bezzasadność podnoszonych zarzutów.

Zarzuty skarżącego w zakresie art. 65 ust. 1 oraz art. 66 ust. 1 Konstytucji są oczywiście bezzasadne. Za takie w szczególności należy uznać twierdzenie, że przepisy nakazujące zawiadomić organy samorządu zawodowego o wniesieniu środka prawnego niespełniającego wymogów formalnych, prowadzą do ograniczenia wolności wykonywania zawodu oraz naruszają prawo adwokata do higienicznych warunków pracy rozumianych jako wolność od obaw przed postępowaniem dyscyplinarnym. Pozostałe z wzorców kontroli wskazanych przez skarżącego w uzupełnieniu braków skargi konstytucyjnej nie mogą - zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego - pełnić roli samodzielnych wzorców kontroli w trybie skargi konstytucyjnej.

W tym stanie rzeczy, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jako oczywiście bezzasadnej.

3