99/8/A/2007

POSTANOWIENIE

z dnia 4 września 2007 r.

Sygn. akt SK 47/06

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Niemcewicz - przewodniczący

Maria Gintowt-Jankowicz - sprawozdawca

Marian Grzybowski

Adam Jamróz

Ewa Łętowska,

po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 września 2007 r., wniosku skarżącej spółki Loreco sp. z o.o. o wyjaśnienie wątpliwości co do treści postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 czerwca 2007 r.

p o s t a n a w i a:

odmówić wyjaśnienia wątpliwości co do treści postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 czerwca 2007 r., sygn. SK 47/06.

UZASADNIENIE

I

1. W skardze konstytucyjnej spółki Loreco sp. z o.o. z 11 maja 2006 r. została zarzucona niezgodność art. 398⁹ § 2 zdanie drugie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji. Postanowieniem z 27 czerwca 2007 r., sygn. SK 47/06, Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 39 ust. l pkt l ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), umorzył postępowanie ze względu na zbędność orzekania. Kwestionowany przepis został bowiem uznany w wyroku TK z 30 maja 2007 r., sygn. SK 68/06, za niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji.

2. W piśmie z 16 sierpnia 2007 r. pełnomocnik skarżącej wystąpił, w trybie art. 74 ustawy o TK, z wnioskiem o rozstrzygnięcie postanowieniem wątpliwości co do treści postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 27 czerwca 2007 r.

Podstawowe wątpliwości budzą kwestie związane ze skutkami prawnymi niniejszego postanowienia. Pełnomocnik skarżącej zauważa, że przepisy k.p.c. nie przewidują dopuszczalności wznowienia postępowania w razie „zaniechania uzasadnienia postanowienia o odmowie przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej” przez Sąd Najwyższy. Tym samym, zdaniem pełnomocnika skarżącej, nasuwa się pytanie, czy w niniejszej sprawie skarżącej przysługuje prawo do skutecznego złożenia ponownego wniosku o uzasadnienie postanowienia o odmowie przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej.

Zdaniem pełnomocnika skarżącej wątpliwości budzi również kwestia skuteczności wyroku z 30 maja 2007 r., sygn. SK 68/06. Pełnomocnik skarżącej uważa, że fakt, iż wyrok obowiązuje od dnia jego ogłoszenia, pozbawia skarżącą prawa do rozstrzygnięcia jej konkretnej sprawy. W jego opinii „niedopuszczalność stosowania art. 190 ust. 4 Konstytucji z uwagi na to, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego obowiązuje jedynie ex nunc (…) wydaje się być sprzeczna (…) z wolą ustawodawcy, (…) definicją skargi konstytucyjnej, a także zasadą <>”. Zgodnie z tą zasadą „skarżącemu, jako podmiotowi, który w swojej konkretnej sprawie zainicjował badanie konstytucyjności przepisu, przysługuje <> odrębnego traktowania i bezpośredniego oddziaływania wyroku Trybunału na jego sytuację prawną i procesową”.

II

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy o TK, skład orzekający, który wydał orzeczenie, rozstrzyga na posiedzeniu niejawnym wątpliwości co do jego treści. Z wnioskiem, składanym w trybie art. 74 ust. 1 ustawy o TK, wystąpić może podmiot uprawniony, a więc jeden z uczestników postępowania przed TK w rozumieniu art. 27 ustawy o TK. Nie ulega wątpliwości, że w niniejszej sprawie wymieniona przesłanka postępowania została spełniona. Z wnioskiem o dokonanie wykładni postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 27 czerwca 2007 r., sygn. SK 47/06, wydanego w następstwie rozpatrzenia skargi konstytucyjnej, wystąpił podmiot, który skargę złożył (art. 27 pkt 1 ustawy o TK).

Przedmiotem wniosku mogą być wątpliwości co do jego treści. Potrzeba wykładni może być zatem spowodowana nie dość precyzyjnym sformułowaniem orzeczenia, jego wadliwym rozumieniem przez uczestnika postępowania, sprzecznymi stanowiskami uczestników co do jego treści lub wątpliwościami co do wykonania (określonych bezpośrednich skutków prawnych) orzeczenia. Wątpliwości te winny mieć istotny (poważny) i obiektywny charakter (zob. postanowienia TK z: 21 marca 2000 r., sygn. K. 4/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 65; 14 kwietnia 2004 r., sygn. SK 32/01, OTK ZU nr 4/A/2004, poz. 35).

Postanowienie z 27 czerwca 2007 r. o umorzeniu postępowania w sprawie, ze względu na zbędność wydania orzeczenia, nie budzi wątpliwości co do treści - jest precyzyjne w swym sformułowaniu - i nie powinno być wadliwie rozumiane przez skarżącą ani przez jej pełnomocnika. Postanowienie z 27 czerwca 2007 nie powinno również budzić wątpliwości co do wykonania, a więc wywołania określonych skutków prawnych.

Trybunał Konstytucyjny, mając jednak na uwadze ochronę interesu prawnego skarżącej, uznał za konieczne przypomnieć, że zgodnie ze stanowiskiem przyjętym w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego „wynik kontroli konstytucyjnej, niezależnie od tego, czy kontrola ta została wszczęta na podstawie wniosku (tzw. kontrola abstrakcyjna), czy na podstawie skargi konstytucyjnej lub pytania prawnego (tzw. kontrola konkretna), wywołuje skutek generalny i abstrakcyjny; korzystają z niego wszystkie podmioty, których prawa były naruszane przepisem uznanym przez Trybunał za niekonstytucyjny, co obejmuje także możliwość skorzystania z instrumentów przewidzianych w art. 190 ust. 4 Konstytucji” (zob. postanowienie TK z 24 stycznia 2007 r., sygn. SK 38/06, OTK ZU nr 1/A/2007, poz. 7; podobnie postanowienia TK z: 25 listopada 2002 r., sygn. SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88; 7 czerwca 2005 r., sygn. SK 38/04, OTK ZU nr 6/A/2005, poz. 71).

Uznanie przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 30 maja 2007 r., sygn. SK 68/06 (OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 53), niezgodności z Konstytucją art. 398⁹ § 2 zdanie drugie k.p.c. w konsekwencji umożliwia skorzystanie z instrumentów przewidzianych w art. 190 ust. 4 Konstytucji przez wszystkie podmioty, których prawa zostały naruszone niekonstytucyjnym przepisem, w tym także przez tych skarżących, których skargi konstytucyjne obejmowały zakwestionowany przepis, niezależnie od tego, czy Trybunał Konstytucyjny z uwagi na przesłankę zbędności umorzył postępowanie w danej sprawie, czy też, ze względu na szerszy zakres zaskarżenia, sprawy takie nadal znajdują się w toku rozpoznania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji czy też innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonym w przepisach właściwych dla danego postępowania, zgodnie z art. 190 ust. 4 Konstytucji, daje bowiem wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 30 maja 2007 r., sygn. SK 68/06, w którym orzeczono o niekonstytucyjności zaskarżonego także w niniejszej sprawie przepisu.

Trybunał Konstytucyjny uznał również za konieczne przypomnieć, że ukształtowanie zasad wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia należy do ustawodawcy „zwykłego”, który ma prawo do samodzielnego i suwerennego unormowania określonego trybu w przepisach właściwych dla danego postępowania. Trybunał Konstytucyjny nie posiada kompetencji do określenia, czy i jaki środek prawny przysługuje skarżącej w związku z wydaniem orzeczenia o niekonstytucyjności przepisu, na podstawie którego zostało wydane ostateczne orzeczenie. Tym bardziej, że zgodnie z art. 48 ustawy o TK, w przypadku skargi konstytucyjnej istnieje tzw. przymus adwokacko-radcowski. Skarżąca korzysta zatem z profesjonalnej pomocy prawnej.

Z tych wszystkich względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.

3