177/4/B/2007

POSTANOWIENIE

z dnia 3 lipca 2007 r.

Sygn. akt Ts 14/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Kotlinowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Edwarda Zagawy w sprawie zgodności:

art. 11 ust. 5 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o przywróceniu praw pracowniczych osobom pozbawionym zatrudnienia za działalność związkową, samorządową, przekonania polityczne i religijne (Dz. U. Nr 32, poz. 172, ze zm.) z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej, sporządzonej przez pełnomocnika skarżącego, zakwestionowana została zgodność z Konstytucją art. 11 ust. 5 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o przywróceniu praw pracowniczych osobom pozbawionym zatrudnienia za działalność związkową, samorządową, przekonania polityczne i religijne (Dz. U. Nr 32, poz. 172, ze zm.; dalej: zaskarżona ustawa). Zdaniem skarżącego, przewidziany w art. 11 ust. 5 zaskarżonej ustawy trzyletni okres na złożenie wniosku o zamieszczenie w świadectwie i opinii o pracy informacji, o której mowa w art. 11 ust. 1 tej ustawy, jest zbyt krótki i narusza prawa obywateli uniewinnionych i zrehabilitowanych w wyniku długoletnich procesów sądowych. Pozbawia ich to możliwości ubiegania się o słuszne prawa, pomimo tego, że zostali skrzywdzeni niesprawiedliwymi wyrokami.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. Decyzją z 20 stycznia 2005 r. (nr 1/Kadr/2005), Wojskowy Komendant Uzupełnień w Stargardzie Szczecińskim postanowił nie wydawać skarżącemu świadectwa pracy o pełnionej służbie zawodowej za okres od 5 października 1966 r. do 30 lipca 1984 r. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia stwierdzono, że pomimo faktu uchylenia wobec skarżącego (wskutek kasacji wniesionej przez Zastępcę Prokuratora Generalnego - Naczelnego Prokuratora Wojskowego) wyroku Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego z 29 marca 1974 r. i uniewinnienia skarżącego od popełnienia zarzucanych wówczas przestępstw, uchylenie to nie wiązało się z jakąkolwiek działalnością związkową, samorządową, przekonaniami politycznymi lub religijnymi. W związku z powyższym, kierując się także treścią uchwały Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 1992 r. (sygn. akt I PZP 9/92), Wojskowy Komendant Uzupełnień stwierdził, że przepisy zaskarżonej ustawy nie odnoszą się do sprawy skarżącego. Ponadto, w decyzji wskazano na przekroczenie terminu na wnoszenie wniosków o zamieszczenie w świadectwie pracy informacji o rozwiązaniu stosunku pracy w związku z prowadzoną działalnością związkową, samorządową, przekonaniami politycznymi i religijnymi.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało następnie utrzymane w mocy decyzją z 17 marca 2005 r. (nr 37/Kadr/2005), wydaną przez Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Szczecinie. Organ odwoławczy podzielił przy tym argumenty przedstawione w kwestionowanej decyzji.

Skarga skarżącego na powyższą decyzję została następnie oddalona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 8 lutego 2006 r. (sygn. akt II SA/Sz 482/05). Sąd ponownie wskazał na przekroczenie terminu określonego w art. 11 ust. 5 zaskarżonej ustawy. Podkreślił, że termin ten ma charakter materialny, jest nieprzywracalny, a jego uchybienie powoduje skutek prawny w postaci wygaśnięcia praw i obowiązków o charakterze materialnym. Ponadto Sąd nie podzielił zarzutów skarżącego jakoby rozwiązanie wobec niego stosunku pracy nastąpiło w związku z jego przekonaniami natury politycznej. W tym zakresie odwołał się do ustaleń poczynionych przez Sąd Najwyższy w wyroku uniewinniającym skarżącego od popełnienia przestępstwa szpiegostwa.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 13 marca 2007 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, m.in. przez wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa skarżącego, i w jaki sposób - jego zdaniem - zostały naruszone przez art. 11 ust. 5 zaskarżonej ustawy. Ponadto wezwano też do wyjaśnienia, czy od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 8 lutego 2006 r. wniesiona została skarga kasacyjna, a jeśli tak, to do doręczenia orzeczenia wydanego przez Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie skarżącego.

W piśmie pełnomocnika skarżącego z 27 marca 2007 r. wskazano, że art. 11 ust. 5 zaskarżonej ustawy narusza art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji. Jego przyczyną ma być ustawowe ograniczenie terminu dochodzenia roszczeń wynikających z zaskarżonej ustawy. Ponadto w piśmie wyjaśniono, że skarga kasacyjna od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie została - postanowieniem tego Sądu z 26 lipca 2006 r. - odrzucona z uwagi na przekroczenie 30-dniowego terminu do korzystania z tego środka zaskarżenia. Zażalenie na powyższe postanowienie zostało oddalone postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 października 2006 r. (sygn. akt I OZ 1391/06).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo na zasadach określonych w ustawie wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Precyzujący zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie ze skargi konstytucyjnej, art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym przewiduje, że skargę wnieść można po wyczerpaniu przewidzianej w danej sprawie drogi prawnej, w ciągu 3 miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Niezależnie od tego, ustawodawca w art. 47 ust. 1 pkt 2 tej ustawy nałożył na skarżącego obowiązek wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób - jego zdaniem - zostały naruszone przez przepisy stanowiące przedmiot wnoszonej skargi konstytucyjnej. W orzecznictwie Trybunału w sprawach skargi konstytucyjnej wielokrotnie podkreślano przy tym, że prawidłowe wypełnienie powyższego obowiązku polegać winno na precyzyjnym wskazaniu przepisów konstytucyjnych, wyrażających konkretne prawa podmiotowe przysługujące skarżącemu, naruszone lub w sposób niedozwolony ograniczone kwestionowaną regulacją ustawy albo innego aktu normatywnego.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, w przypadku niniejszej skargi konstytucyjnej powyższe wymagania nie zostały spełnione.

Przede wszystkim stwierdzić należy, iż ani z treści skargi konstytucyjnej, ani z pisma pełnomocnika skarżącego, mającego uzupełnić jej braki, nie wynika wskazanie takich unormowań konstytucyjnych, które statuowałyby podmiotowe prawa skarżącego, mogące stanowić podstawę wnoszonej skargi. W tym zakresie skarżący konsekwentnie powołuje się na naruszenie zasady równości wobec prawa, wyrażonej w art. 32 Konstytucji. W orzecznictwie TK w sprawie skargi konstytucyjnej wielokrotnie wskazywano już na ograniczoną dopuszczalność powoływania się na powyższą zasadę, jako na wzorzec kontroli przepisów kwestionowanych za pomocą skargi. Zdaniem Trybunału, jest to bowiem możliwe dopiero w sytuacji, gdy skarżący sprecyzuje, w zakresie jakich praw lub wolności statuowanych w przepisach konstytucyjnych, zasada ta doznała niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia (zob. postanowienie z: 27 kwietnia 1998 r., Ts 47/98, OTK ZU nr SUP/1999, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 3 listopada 1998 r., Ts 116/98, OTK ZU nr 1/99, poz. 10; 1 marca 1999 r., Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72, oraz z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). W treści uzasadnienia skargi konstytucyjnej, jak i - powtarzającego jej zasadnicze tezy - pisma pełnomocnika skarżącego tego rodzaju doprecyzowanie w żadnym razie nie nastąpiło.

Niezależnie od powyższej okoliczności, samoistnie przesądzającej o niedopuszczalności niniejszej skargi konstytucyjnej, stwierdzić należy, iż skarga wniesiona została bez dopełnienia wymogu wyczerpania przysługującej skarżącemu w sprawie drogi prawnej. Ponownie odwołując się do utrwalonego w orzecznictwie TK poglądu, stwierdzić należy, iż w przypadku, gdy zarzut naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności związany jest z wydaniem decyzji administracyjnej, wymóg wyczerpania drogi prawnej stawia przed skarżącym powinność uzyskania w danej sprawie prawomocnego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego. Dodać należy, iż z oczywistych względów chodzi tu o orzeczenie o charakterze merytorycznym, nie zaś wydane w związku z nieskutecznym (wadliwym) wykorzystaniem skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

W sprawie skarżącego nie ulega wątpliwości, że zarzut naruszenia konstytucyjnych praw wiąże on z decyzją Wojskowego Komendanta Uzupełnień w Stargardzie Szczecińskim. Tym samym, dla wyczerpania przewidzianej w sprawie drogi prawnej konieczne było doprowadzenie przez skarżącego do wydania prawomocnego merytorycznego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego. Dopiero bowiem z jego podjęciem przyjąć można, iż wskazana wyżej decyzja administracyjna nabrała - niezbędnego w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji - waloru ostateczności. Tymczasem, w sprawie niniejszej skarga kasacyjna wniesiona od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie została odrzucona postanowieniem tego Sądu. Tak więc stwierdzić należy, iż skarżący nie dopełnił wymogu wyczerpania przysługującej mu w sprawie drogi prawnej. W szczególności bowiem wymogu takiego nie realizuje postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego, oddalające zażalenie na orzeczenie odrzucające skargę kasacyjną.

Biorąc wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, orzeka się jak w sentencji.

3