137/3/B/2007

POSTANOWIENIE

z dnia 3 kwietnia 2007 r.

Sygn. akt Ts 225/06

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Adam Jamróz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Andrzeja Wodzyńskiego w sprawie zgodności:

art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, ze zm.) z art. 32 ust. 1, art. 67, art. 68 ust. 1, art. 69 w zw. z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 31 sierpnia 2006 r. skarżący zakwestionował zgodność art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, ze zm.) z art. 32 ust. 1, art. 67, art. 68 ust. 1, art. 69 w zw. z art. 2 Konstytucji.

Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Olsztynie orzeczeniem z 15 listopada 2004 r. (SN - 8211-1/14.820-1 Ps/04) orzekł w stosunku do skarżącego lekki stopień niepełnosprawności. Orzeczenie to zostało utrzymane w mocy przez Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności przy Wojewodzie Warmińsko - Mazurskim w Elblągu orzeczeniem z 1 lutego 2005 r. (nr 7859). Rozpatrując odwołanie od powyższego rozstrzygnięcia, Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z 28 grudnia 2005 r. (sygn. akt IV U 357/05) zmienił zaskarżone orzeczenie, stwierdzając, iż ustalony stopień niepełnosprawności ma charakter stały i datuje się od wcześniejszego okresu niż ustalony w zaskarżonym orzeczeniu. W związku z powyższym rozstrzygnięciem Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności przy Wojewodzie Warmińsko - Mazurskim w Elblągu orzeczeniem z 18 maja 2006 r. (nr sprawy 7859) zmienił zaskarżone orzeczenie. Wniesioną od wyroku Sądu Rejonowego apelację Sąd Okręgowy, Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił wyrokiem z 24 marca 2006 r. (sygn. akt IV Ua 17/06).

W dniu 26 kwietnia 2006 r. skarżący wniósł o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu celem wniesienia skargi konstytucyjnej. Postanowieniem z 30 maja 2006 r. (sygn. akt IV U 357/05) Sąd Rejonowy w Olsztynie przyznał skarżącemu pełnomocnika z urzędu, który został wyznaczony przez Okręgową Izbę Radców Prawnych pismem z 5 czerwca 2006 r. dostarczonym pełnomocnikowi skarżącego 7 czerwca 2006 r.

Naruszenia przysługujących mu praw upatruje skarżący w brzmieniu art. 4 ust. 3 zaskarżonej ustawy, określającego, kiedy przyznaje się lekki stopień niepełnosprawności. Skarżącemu na podstawie wskazanego przepisu orzeczono lekki stopień niepełnosprawności o charakterze trwałym. Zdaniem skarżącego z uwagi na charakter i nieodwracalność jego schorzeń powinien on zostać uznany za osobę niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającej pełnienia czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Brzmienie zaskarżonego przepisu prowadzi - zdaniem skarżącego - do naruszenia art. 32 ust. 1, art. 67, art. 68 ust. 1 oraz art. 69 w zw. z art. 2 Konstytucji. Pozostawienie zaskarżonego przepisu w obowiązującym porządku prawnym w dotychczasowym brzmieniu może prowadzić do podważenia pewności prawa i funkcjonowania przepisu niezgodnego z Konstytucją.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 2 listopada 2006 r. wezwano skarżącego do uzupełnienia braku wniesionej skargi konstytucyjnej poprzez dokładnie określenie, w jaki sposób zaskarżony art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, ze zm.) narusza wskazane w skardze prawa konstytucyjne.

W piśmie procesowym datowanym na 13 listopada 2006 r. skarżący niekonstytucyjności zaskarżonego przepisu upatruje w zakresie, w jakim zalicza on do lekkiego stopnia niepełnosprawności osobę o naruszonej sprawności organizmu powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną. Naruszenia art. 32 ust. 1, art. 67, art. 68 ust. 1, art. 69 upatruje w tym, iż „skoro skarżący został zaliczony do osób niepełnosprawnych w stopniu lekkim, to z uwagi na nieodwracalność schorzeń występujących u skarżącego (…) powinien być w stosunku do skarżącego orzeczony co najmniej umiarkowany stopień niepełnosprawności”. W dalszej części uzasadnienia skarżący wskazuje, iż wydawanie orzeczeń przez Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności ma charakter uznania administracyjnego, które jest swobodne, ale nie powinno być dowolne. „Co prawda kryteria określone we wspomnianym rozporządzeniu zaliczenia do lekkiego stopnia niepełnosprawności są sformułowane w sposób ogólnikowy i mają charakter ocenny, to jednak nie uprawniają do całkowitej dowolności, nawet lekarzy specjalistów, w przedmiocie zaliczania do stopnia niepełnosprawności”. In fine skarżący powtórzył dosłownie tezę wyrażoną w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej, zgodnie z którą pozostawienie zaskarżonego przepisu w obowiązującym porządku prawnym w dotychczasowym brzmieniu może prowadzić do podważenia pewności prawa i funkcjonowania przepisu niezgodnego z Konstytucją.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna, jest środkiem ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego rozpatrzenie uzależnione zostało od spełnienia przez tę skargę szeregu przesłanek, wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). Podstawową przesłanką dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wskazanie wolności lub prawa rangi konstytucyjnej, do którego naruszenia doszło poprzez wydanie ostatecznego rozstrzygnięcia w oparciu o kwestionowany przepis oraz określenie sposobu tego naruszenia. Obowiązek wskazania naruszonego prawa oraz określenia sposobu jego naruszenia ciąży - zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK - na skarżącym. Podkreślić także należy, iż w trybie skargi konstytucyjnej dochodzić można ochrony tylko tych praw lub wolności konstytucyjnych, których naruszenie wynika z niekonstytucyjnego brzmienia zaskarżonego przepisu nie zaś z jego nieprawidłowego zastosowania. W związku z powyższym konieczne jest wskazanie we wniesionej skardze, w jaki sposób brzmienie zaskarżonego przepisu doprowadziło do naruszenia wskazanych w skardze norm konstytucyjnych i określenie, na czym to naruszenie polegało.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego wniesiona skarga konstytucyjna nie spełnia przytoczonych powyżej przesłanek. Wskazanymi w skardze prawami, których ochrony skarżący chciałby dochodzić w trybie wniesionego środka prawnego są: prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego, prawo do ochrony zdrowia oraz prawo określone w art. 69 Konstytucji, zgodnie z którym „osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej”.

Nie budzi wątpliwości, iż skarżący ani we wniesionej skardze konstytucyjnej, ani w piśmie procesowym nadesłanym w celu uzupełnienia skargi nie wykazał, w jaki sposób wydanie rozstrzygnięcia, mocą którego orzeczono mu lekki stopień inwalidztwa doprowadziło do naruszenia wskazanych w skardze praw. Jedynym zarzutem jest zarzut możliwości naruszenia pewności prawa przez zaskarżony przepis, który to zarzut nie został skorelowany ani z brzmieniem zaskarżonej regulacji, ani z treścią żadnego ze wskazanych w skardze praw konstytucyjnych o charakterze podmiotowym. Brak określenia sposobu, w jaki doszło do naruszenia wskazanych w skardze praw oznacza, iż nie została spełniona jedna z ustawowych przesłanek skargi konstytucyjnej, co uzasadnia odmowę nadania wniesionej skardze dalszego biegu.

Dokładna analiza nadesłanych w sprawie pism procesowych pozwala stwierdzić, iż naruszenia wskazanych w skardze praw skarżący upatruje nie tyle w treści zaskarżonego przepisu, ile w jego zastosowaniu przez orzekające w sprawie organy. W ocenie skarżącego biorąc pod uwagę stan jego zdrowia powinien w stosunku do niego zostać orzeczony co najmniej umiarkowany stopień niepełnosprawności. Wskazując na ogólnikowy i ocenny charakter kryteriów decydujących o zaliczeniu do lekkiego stopnia niepełnosprawności, skarżący nie kwestionuje zasadności wprowadzenia tego typu kryteriów, tylko podkreśla, iż nie uprawniają one do całkowitej dowolności postępowania orzekających w sprawie lekarzy specjalistów. Ocena czy postępowanie orzekających w sprawie lekarzy miało - jak to określa skarżący - dowolny charakter, wykracza poza kompetencje Trybunału Konstytucyjnego. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego zadaniem Trybunału nie jest ocena prawidłowości ustaleń dokonanych w toku rozpoznania konkretnej sprawy ani kontrola sposobu wykładni przepisów prawnych, ich stosowania lub niestosowania przez organy rozpoznające indywidualne sprawy, tylko orzekanie w sprawach zgodności z Konstytucją aktów normatywnych mające na celu wyeliminowanie z systemu prawnego przepisów prawa, które są niezgodne z Konstytucją. Podkreślić także należy, iż wbrew temu, co podnosi skarżący w piśmie procesowym nadesłanym w celu uzupełnienia skargi konstytucyjnej, o dowolności orzekania w sprawie skarżącego nie przesądza fakt zmiany przez orzekający w sprawie sąd I instancji charakteru lekkiego stopnia niepełnosprawności z okresowego na stały.

Biorąc powyższe pod uwagę, należało orzec jak w sentencji.

3