138/3/B/2007

POSTANOWIENIE

z dnia 12 marca 2007 r.

Sygn. akt Ts 231/06

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Maria Gintowt-Jankowicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Ryszarda Haraburdy w sprawie zgodności:

art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 514, ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 67 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 7 września 2006 r. skarżący zakwestionował zgodność art. 57 ust. 2 pkt 1 oraz art. 58 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.) w zw. z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 514, ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3 i art. 67 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w oparciu o następujący stan faktyczny i prawny. Decyzją z 5 września 2001 r. (znak 269033/I) Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie odmówił skarżącemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ ubezpieczony nie posiada wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego. Odwołanie wniesione od wskazanej powyżej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie z 4 października 2002 r. (VU 4605/01). Wyrokiem z 14 października 2004 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację wniesioną od powyższego rozstrzygnięcia. Sąd Najwyższy postanowieniem z 19 stycznia 2006 r., doręczonym skarżącemu 3 marca 2006 r., (sygn. akt II UK 131/05) odmówił przyjęcia kasacji do rozpoznania. Skarżący 3 kwietnia 2006 r. złożył wniosek o przyznanie mu pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia skargi kasacyjnej. Pismo informujące o wyznaczeniu adwokata z urzędu zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącego 10 lipca 2006 r.

W uzasadnieniu skargi skarżący wykazuje, iż niemożność skorzystania z przysługujących mu praw, a w szczególności niespełnienie wymaganego do tego warunku posiadania pięcioletniego okresu składkowego w ostatnim dziesięcioleciu, stanowi konsekwencje niekonstytucyjnej treści art. 2 ust. 2 przepisów ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Przepis ten określając kryteria, jakie muszą być spełnione, aby uzyskać status osoby bezrobotnej, nie daje podstawy do przyznania statusu osoby bezrobotnej w przypadku zawieszenia działalności gospodarczej. Gdyby skarżący miał możliwość uzyskania statusu osoby bezrobotnej, okresy, w których była zawieszona działalność gospodarcza mogłyby być zaliczone jako okresy składkowe, co pozwoliłoby skarżącemu uzyskać prawo do renty.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 17 października 2006 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków wniesionej skargi konstytucyjnej, m.in. poprzez sprecyzowanie, który ze wskazanych w skardze przepisów jest kwestionowany w trybie wniesionego środka prawnego i dokładne określenie, na czym polega jego sprzeczność ze wskazanymi w skardze wzorcami konstytucyjnymi.

W piśmie procesowym datowanym na 30 października 2006 r. skarżący stwierdził, iż w trybie wniesionej skargi konstytucyjnej kwestionuje art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 514, ze zm.) ponieważ „w świetle tego przepisu osoba, która zawiesiła działalność gospodarczą nie może otrzymać statusu osoby bezrobotnej, pomimo że faktycznie nie prowadzi tej działalności”. Osoba, która nie może wyrejestrować prowadzonej działalności gospodarczej i faktycznie pozostaje bez środków do życia nie może uzyskać statusu osoby bezrobotnej i co za tym idzie pozbawiona jest prawa do zabezpieczenia społecznego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Postępowanie w sprawie skargi konstytucyjnej jest sformalizowane i wymaga spełnienia warunków wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji, a także zawartych w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). W świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna przysługuje wyłącznie podmiotom, których konstytucyjne wolności lub prawa o charakterze podmiotowym zostały naruszone na skutek wydania ostatecznego rozstrzygnięcia opartego na przepisie, którego konstytucyjność się kwestionuje. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego badanie w trybie skargi konstytucyjnej zgodności z Konstytucją określonego przepisu dopuszczalne jest zatem tylko w takiej sytuacji, w której z jednej strony przepis ten będzie stanowił podstawę rozstrzygnięcia, z którego wydaniem wiąże skarżący naruszenie przysługujących mu praw konstytucyjnych, a z drugiej jego treść normatywna stanowić będzie źródło tego naruszenia, determinując w tym zakresie wydane na jego podstawie rozstrzygnięcie.

W sprawie stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania skarżący naruszenia przysługujących mu praw upatruje w wydaniu rozstrzygnięcia odmawiającego mu prawa do świadczenia z zabezpieczenia społecznego (prawa do renty) - decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie z 5 września 2001 r. (znak 269033/I). Zakwestionowany przez niego przepis wyznacza natomiast krąg osób, którym przysługuje status osoby bezrobotnej. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego przepis ten nie stanowił podstawy ostatecznego rozstrzygnięcia. Odmowa przyznania renty wiązała się z brakiem pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego przypadającego w dziesięcioleciu poprzedzającym zgłoszenie wniosku o rentę. Podkreślić należy, iż sam fakt przyznania skarżącemu statusu bezrobotnego na podstawie zaskarżonego przepisu nie dawał orzekającym w sprawie organom podstawy do przyznania skarżącemu prawa do świadczenia rentowego. Posiadanie bowiem statusu osoby bezrobotnej, uprawnia dopiero do ubiegania się o zasiłek dla bezrobotnych. Ponieważ od pobieranych zasiłków wypłacane są składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, okres pobierania przyznanego zasiłku zostaje wliczony do okresu pięcioletniego, warunkującego przyznanie prawa do świadczenia rentowego. W związku z tym to fakt pobierania zasiłku, nie zaś posiadania statusu osoby bezrobotnej, miałby znaczenie dla przyznania skarżącemu prawa do renty. Nawet, gdyby zaskarżony przepis w momencie orzekania miał wymagane przez skarżącego brzmienie, brak byłoby nadal podstaw do zwiększenia posiadanego przez skarżącego okresu składkowego i nieskładkowego. Oznacza to, iż przepis, określający komu przysługuje status osoby bezrobotnej, nie stanowił podstawy wydanych w sprawie rozstrzygnięć. Mając na względzie jednoznaczne w tym zakresie brzmienie art. 79 ust. 1 Konstytucji, należy uznać ten fakt za uzasadniający odmowę nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej.

Biorąc powyższe pod uwagę, należało orzec jak na wstępie.

3