162/4/B/2007

POSTANOWIENIE

z dnia 28 marca 2006 r.

Sygn. akt Ts 220/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Grzybowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Stowarzyszenia „Przymierze dla Gminy Białe Błota”, w sprawie zgodności:

1) art. 244 § 1 w zw. z art. 177 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) z art. 45 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

2) art. 175 § 1 w zw. z art. 86 § 1 w zw. z art. 87 § 1 i 5 oraz art. 244 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) z art. 45 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 21 grudnia 2005 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 244 § 1 w zw. z art. 177 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej p.s.a.) z art. 45 i art. 77 ust. 2 Konstytucji; i art. 175 § 1 w zw. z art. 86 § 1 w zw. z art. 87 § 1 i 5 oraz z art. 244 § 2 ustawy, o której mowa w pkt 1 z art. 45 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym. Postanowieniem z 6 października 2004 r., doręczonym 20 października 2004 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę skarżącego w przedmiocie projektu planu zagospodarowania przestrzennego. Na cztery dni przed upływem terminu do wniesienia skargi kasacyjnej skarżący złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, w tym o ustanowienie adwokata. Postanowienie o przyznaniu pomocy wydane zostało 16 lutego 2005 r. W dniu 19 kwietnia 2005 r. skarżąca wniosła skargę kasacyjną, jednak postanowieniem z 27 kwietnia 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy (sygn. II SA/Bd 784/04) odrzucił skargę kasacyjną ze względu na wniesienie jej po terminie, oraz brak wniosku o przywrócenie terminu. Postanowieniem z 7 września 2005 r. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Skarżący zarzucił w skardze konstytucyjnej, że zaskarżone przepisy art. 244 § 1 w zw. z art. 177 § 1 p.s.a. nadmiernie utrudniają możliwość przedstawienia sprawy właściwemu organowi i podjęcie sprawiedliwej decyzji. Instytucja pomocy prawnej nie gwarantuje podjęcia w rozsądnym terminie czynności mogących prowadzić do przedstawienia sądowi sprawy ze względu na brak instytucji przerwania biegu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej. Brak instytucji przerwania terminu prowadzi do skrócenia pełnomocnikowi terminu do wniesienia skargi kasacyjnej, co rażąco narusza prawo do sądu i zakaz zamykania drogi dochodzenia praw i wolności (art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji).

Niezgodność art. 175 § 1 w zw. z art. 86 § 1 w zw. z art. 87 § 1 i 5 oraz z w zw. z art. 244 § 2 p.s.a. z art. 45 i art 77 ust. 2 Konstytucji sprowadza się zdaniem skarżącego do ograniczenia strony w podejmowaniu czynności zmierzających do rozpatrzenia sprawy przez połączenie wymogu korzystania z pomocy prawnej z wymogiem złożenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej, gdzie z uwagi na 7-dniowy termin wyznaczony pełnomocnik nie jest w stanie sporządzić i wnieść środka odwoławczego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wykazanie przez skarżącego, że w związku z wydaniem przez organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia na podstawie zakwestionowanego w skardze aktu normatywnego, doszło do naruszenia przysługujących skarżącemu praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Oznacza to, że przesłanką rozpoznania skargi konstytucyjnej nie może być wskazanie dowolnego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ale tylko takiego, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia.

Jak wynika z treści skargi konstytucyjnej istota zarzutów dotyczących niezgodności art. 244 § 1 w zw. z art. 177 § 1 p.s.a. z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji związana jest z brakiem uregulowania w ustawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi instytucji przerwania biegu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej. W związku z tym Trybunał przypomina, że tak sformułowane zarzuty nie mogą stanowić podstawy skargi konstytucyjnej. Zarzut braku regulacji prawnej (luki prawnej) uniemożliwiającej zawieszenie postępowania na czas przyznania pomocy prawnej nie może być rozpoznany przez Trybunał Konstytucyjny, gdyż przedmiotem postępowania przed TK może być akt normatywny, zawarte w nim przepisy, a nie brak aktu normatywnego lub takich przepisów. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wypowiadał się w kwestii niedopuszczalności składania skarg konstytucyjnych na zaniechanie prawodawcze. Zadaniem Trybunału Konstytucyjnego jest bowiem, orzekanie w sprawach zgodności z Konstytucją aktów normatywnych, w celu wyeliminowania przepisów prawnych niezgodnych z Konstytucją. Trybunał pełni rolę ustawodawcy negatywnego, natomiast nie należy do jego uprawnień nowelizacja przepisów prawnych, nie ma on kompetencji prawotwórczych (por. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z: 27 stycznia 1998 r., Ts 1/98, OTK ZU nr 2/1998, poz. 22; 30 czerwca 1998 r., Ts 83/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 80). Konkluzja taka wynika zarówno z art. 188 pkt 1-3, jak i z art. 79 ust. 1 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny władny jest dokonywać oceny ustanowionych przez prawodawcę norm prawnych z punktu widzenia ich zgodności z normami hierarchicznie wyższymi, a w jej konsekwencji - derogować normy niekonstytucyjne. Siłą rzeczy przedmiotem takiej oceny są więc wyrażone w aktach prawnych normy (dekodowane wprost z przepisów prawa lub dekodowane z treści innych norm). W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego formułowano też pogląd, iż „zarzuty nie mogą polegać na wskazaniu, że przepis nie zawiera konkretnej regulacji, której istnienie zadowalałoby wnioskodawcę” (zob. wyrok z 19 listopada 2001 r., K 3/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 251). Wskazywana przez skarżącego luka, o której mowa w skardze konstytucyjnej nie może być przedmiotem badania w postępowaniu mającym na celu stwierdzenie niekonstytucyjności przepisów prawa.

Przedmiotem kontroli w trybie skargi konstytucyjnej nie może być także w niniejszej sprawie zarzut niezgodności art. 175 § 1 w zw. z art. 86 § 1 w zw. z art. 87 § 1 i 5 oraz z w zw. z art. 244 § 2 p.s.a. z art. 45 i art 77 ust. 2 Konstytucji. Zgodnie z art. 175 § 1 p.s.a. skarga kasacyjna powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. Jeżeli strona nie dokonała czynności w terminie bez swojej winy sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu (art. 86 § 1 p.s.a.), pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynności miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu (art. 87 § 1 p.s.a.). Zgodnie zaś z art. 244 § 2 p.s.a. ustanowienie adwokata lub radcy prawnego stanowi uprawnienie strony do udzielenia pełnomocnictwa tej osobie bez ponoszenia przez nią wynagrodzenia i wydatków adwokata lub radcy prawnego. Analiza wskazanych przez skarżącego przepisów wskazuje jednoznacznie, że nie stanowiły one podstawy ostatecznego rozstrzygnięcia o prawach i wolnościach skarżącej. Jak bowiem wynika jednoznacznie z załączonych wyroków sądów obu instancji podstawą rozstrzygnięcia było złożenie skargi kasacyjnej po terminie oraz brak złożenia wniosku o przywrócenie terminu. Zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny, jak i Naczelny Sąd Administracyjny w swych uzasadnieniach wskazywały na przepis art. 86 § 1 p.s.a., jako przepis na podstawie którego nie mogły oprzeć swojego rozstrzygnięcia, ze względu na brak stosownego wniosku ze strony skarżącego. Skarżący nie skorzystał bowiem z instytucji opisanej w art. 86 § 1 i art. 87 § 1 p.s.a. Podstawą rozstrzygnięcia był zaś przepis art. 178 p.s.a., nakazujący odrzucenie skargi kasacyjnej wniesionej po terminie. W takiej sytuacji na nieporozumieniu jedynie polegać może wskazywanie tych przepisów, jako podstawy ostatecznego rozstrzygnięcia o prawach skarżącego i przepisy te nie mogą być przedmiotem kontroli w niniejszej sprawie. Zgodnie bowiem z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem kontroli w trybie skargi konstytucyjnej może być jedynie taki przepis, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia. Podstawą rozstrzygnięcia o odrzuceniu skargi kasacyjnej nie były więc w sposób oczywisty także przepisy art. 175 § 1 i art. 244 § 2 p.s.a.

W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

3