145/3B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 13 kwietnia 2005 r.

Sygn. akt Ts 26/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej „P & K Pizza” w likwidacji sp. z o.o. w sprawie zgodności:

art. 17a ust. 2 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2004 r. Nr 208, poz. 2128 ze zm.) z art. 2 i art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 17a ust. 2 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2004 r. Nr 208, poz. 2128 ze zm.) jest niezgodny z art. 2 i art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji. Zdaniem skarżącej przepis ten uwolnił Agencję Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa od obowiązku respektowania jakichkolwiek indywidualnych postanowień wcześniej zawartych umów. Skarb Państwa mógł się uwolnić od zawartych umów bez konieczności ich wykonania lub zapłaty odszkodowania z tytułu niewykonania bądź nienależytego wykonania umowy. Nastąpiło więc niedopuszczalne uprzywilejowanie Skarbu Państwa kosztem podmiotów prywatnych, co stoi w oczywistej sprzeczności z art. 64 ust. 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Skarżąca zawarła 16 maja 1991 r. umowę najmu na okres dziesięciu lat z Przedsiębiorstwem Ogrodniczym w Szczecinie. W dniu 20 lipca 1994 r. ANRSP zwróciła się do skarżącej, na podstawie zaskarżonego przepisu, o renegocjację umowy. Warunkiem renegocjacji miała być spłata przez skarżącą istniejących zaległości czynszowych. Zaległości te nie zostały spłacone, nie doszło więc do renegocjacji umowy, która wygasła zgodnie z art. 17 ust. 2 zaskarżonej ustawy. ANRSP zażądała w związku z powyższym wydania nieruchomości. Skarżąca wystąpiła przeciwko ANRSP z powództwem o zapłatę, które zostało w części umorzone, w części oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z 19 sierpnia 2003 r. (sygn. akt VIII Ge 303/02). Apelacja skarżącej została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 16 marca 2004 r. (sygn. akt IA Ca 161/03), który został jej doręczony 4 maja 2004 r. Skarżąca nie wnosiła kasacji od powyższego wyroku.

W skardze konstytucyjnej skarżąca podniosła, że pomimo niewniesienia kasacji wyczerpała drogę prawną w rozumieniu art. 46 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, gdyż niewniesienie kasacji było spowodowane odmową jej sporządzenia przez pełnomocnika. W związku ze złożeniem wniosku o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu do sporządzania skargi konstytucyjnej termin do złożenia skargi, zdaniem skarżącej, zaczął biec dopiero od chwili zawiadomienia przesłanego pełnomocnikowi przez Okręgową Radę Adwokacką. Tym samym skarga konstytucyjna została złożona z zachowaniem terminu wskazanego w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności lub praw. Szczególny charakter skargi konstytucyjnej polega m.in. na tym, że przysługuje ona dopiero w sytuacji, gdy naruszenie praw skarżącego nie może zostać usunięte na płaszczyźnie stosowania prawa. Dopiero wtedy można wystąpić ze skargą konstytucyjną. Skarga konstytucyjna oparta jest więc o zasadę subsydiarności i przez pryzmat tej zasady należy interpretować wymóg wyczerpania drogi prawnej. Obowiązek wyczerpania drogi prawnej polega na skorzystaniu przez skarżącą z przysługujących jej środków prawnych i nie jest uzależniony od subiektywnego przekonania skarżącej lub jej pełnomocnika o celowości wnoszenia tych środków. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wypowiadał się już na ten temat. W niniejszej sprawie rezygnacja ze złożenia kasacji oznacza więc niewyczerpanie drogi prawnej, co powoduje niedopuszczalność merytorycznego rozpoznania formułowanych w skardze zarzutów.

Niewyczerpanie drogi prawnej powoduje, że w sprawie nie doszło do wydania ostatecznego rozstrzygnięcia, tym samym nie jest w ogóle możliwe ustalenie czy skarga konstytucyjna została złożona w terminie, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Nawet, gdyby jednak przyjąć, że ostatecznym rozstrzygnięciem w sprawie jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu oddalający apelację skarżącej, to równocześnie należałoby stwierdzić, że skarga została złożona z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu. Skarżąca otrzymała bowiem skargę 4 maja 2004 r., z wnioskiem o wyznaczenie pełnomocnika do jej sporządzenia wystąpiła 26 czerwca, pełnomocnik został zawiadomiony o obowiązku sporządzenia skargi 16 listopada 2004 r., a skarga została złożona dopiero 8 lutego 2005 r. Przyjmując, że bieg terminu uległ zawieszeniu na czas rozpatrywania wniosku o wyznaczenie pełnomocnika i tak upłynęłyby trzy miesiące do złożenia skargi. Proponowana przez skarżącą interpretacja art. 48 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, w myśl, której termin do wniesienia skargi rozpoczyna swój bieg dopiero po wyznaczeniu pełnomocnika z urzędu do jej sporządzenia jest błędna. W chwili doręczenia skarżącej ostatecznego rozstrzygnięcia, gdy rozpoczyna się bieg terminu nie można ustalić czy będzie ona występować z wnioskiem o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu. Nie jest więc możliwe stwierdzenie, że termin nie biegnie. Sytuacja taka ma miejsce jedynie wtedy, gdy przed doręczeniem skarżącej ostatecznego rozstrzygnięcia wystąpiłaby ona do sądu z wskazanym wyżej wnioskiem.

Reasumując należy stwierdzić, że w sprawie nie został dochowany wymóg wyczerpania drogi prawnej i dlatego należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Mając powyższe na względzie należało orzec, jak w sentencji.