90/2B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 16 marca 2005 r.

Sygn. akt Ts 198/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Niemcewicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Krystiana Rupika w sprawie zgodności:

1) art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.) z art. 20, art. 22, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 15 ust. 2a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 29 listopada 2004 r. pełnomocnik skarżącego zarzucił art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr z 2002 r. 9, poz. 84 ze zm.) sprzeczność z art. 20, art. 22, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 64 ust. 3 Konstytucji, stwierdzając w uzasadnieniu, iż powoduje on nierówność prawną podmiotów, uprzywilejowując targowiska będące własnością gmin w stosunku do targowisk będących własnością osób prywatnych. Ponadto skarżący wniósł o stwierdzenie, iż art. 15 ust. 2a zaskarżonej ustawy jest sprzeczny z art. 2 Konstytucji.

Uzasadniając niekonstytucyjność zaskarżonych przepisów skarżący wskazuje na różnice pomiędzy opłatą a podatkiem podkreślając brak ekwiwalentności wprowadzonej zaskarżonym przepisem opłaty targowej. Ponadto skarżący wywodzi, iż stosowanie art. 15 zaskarżonej ustawy prowadzi do pozbawienia właściciela prawa do korzystania z rzeczy zgodnie z jej społeczno - gospodarczym przeznaczeniem poprzez uczynienie prowadzenia działalności gospodarczej ekonomicznie nieopłacalną. Stanowi ono także faktyczne ograniczenie wolności gospodarczej.

Kolejnemu z zaskarżonych przepisów tj. art. 15 ust. 2a zaskarżonej ustawy skarżący zarzuca naruszenie zasady demokratycznego państwa prawnego, a ściśle mówiąc zakazu tworzenia ustaw wewnętrznie sprzecznych. Przepis ten przedmiotem „opodatkowania” opłatą targową czyni czynność prawną sprzedaży, podczas gdy art. 15 ust. 1 za „przedmiot” ten uznaje osoby dokonujące sprzedaży na targowiskach. Prowadzi to do sytuacji, w której adresaci normy „nie są w stanie stwierdzić na podstawie samych postanowień ustawy co jest przedmiotem >>opodatkowania<< przy opłacie targowej, z drugiej zaś strony powstaje sytuacja, w której organy administracji państwowej posiadają zupełną swobodę interpretacyjną co do tłumaczeń postanowień ustawy”. W konsekwencji organy te mogą orzekać w takich samych stanach faktycznych odmiennie co do różnych osób wprowadzając nierówne traktowanie obywateli.

Wskazując na fakt, iż w sprawie w związku z którą wniesiono skargę konstytucyjną nie doszło do „wyczerpanie toku instancji” skarżący stwierdza, iż właściciel targowiska nie jest podmiotem któremu wymierza się opłatę targową, z tego względu nie ma podstaw do skorzystania z prawa do sądowego zbadania zasadności opłaty. Skarżący wyliczył także podjęte przez niego działania, których celem było doprowadzenie do zbadania konstytucyjności zaskarżonej regulacji.

Zarządzeniem z 27 stycznia 2005 r., doręczonym skarżącemu 2 lutego 2005 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do doręczenia pełnomocnictwa szczególnego do sporządzenia skargi konstytucyjnej, które to pełnomocnictwo zostało nadesłane 9 lutego 2005 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna stanowi sformalizowany środek ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego wniesienie wymaga uprzedniego spełnienia szeregu przesłanek, stanowiących warunek sine qua non przekazania jej do merytorycznego rozpatrzenia. Przesłanki te wynikają zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Podstawową przesłanką dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej znajdującą swoje zakorzenienie w powołanym przepisie Konstytucji jest naruszenie przysługującej skarżącemu wolności lub prawa konstytucyjnego, poprzez wydanie ostatecznego rozstrzygnięcia w oparciu o kwestionowany przepis. Dochodzić w trybie skargi konstytucyjnej można bowiem tylko ochrony takich wolności i praw konstytucyjnych, do których naruszenia doszło w sposób kwalifikowany tj. na skutek uzyskania przez skarżącego wydanego przez kompetentny organ rozstrzygnięcia. Kontrola konstytucyjności przepisów dokonywana w trybie skargi konstytucyjnej jest bowiem kontrolą konkretną nie zaś abstrakcyjną i wymaga dla jej wszczęcia wydania w konkretnej sprawie rozstrzygnięcia na podstawie kwestionowanego przepisu.

W skardze stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania skarżący legitymację prawną do wniesienia skargi konstytucyjnej wywodzi z naruszenia m.in. prawa własności i wolności działalności gospodarczej. Jednocześnie wskazuje, iż w jego sprawie nie zostało wydane ostateczne rozstrzygnięcie. Wprawdzie w uzasadnieniu skargi odwołując się bezpośrednio do art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym posługuje się on terminem „wyczerpania toku instancji”, jednakże argumentacja powołana dla uzasadnienia wniesienia skargi pomimo braku „wyczerpania toku instancji” wskazuje jednoznacznie, iż nie doszło także do wydania żadnego rozstrzygnięcia, kształtującego bezpośrednio sytuację prawną skarżącego. Podmiotem zobowiązanym do uiszczenia kwestionowanej opłaty, co podniesiono także w skardze, są bowiem osoby sprzedające na targowisku a nie jego właściciel, i to ich praw lub wolności dotyka rozstrzygnięcie wydawane w przedmiocie tych opłat.

Mając powyższe na uwadze Trybunał Konstytucyjny stwierdza, niedopuszczalność przekazania tak sformułowanej skargi do merytorycznego rozpoznania. Podkreślić przy tym należy, iż odmowa nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z powodu braku rozstrzygnięcia, z którego wydaniem łączyć można naruszenie konstytucyjnych praw lub wolności jest uzasadniona niezależnie od tego, czy na gruncie obowiązującego stanu prawnego możliwe było uzyskanie przez podmiot występujący ze skargą rozstrzygnięcia wydanego w oparciu o zaskarżony przepis, czy też nie. W tym drugim przypadku ochrony konstytucyjnych praw lub wolności osoby występującej ze skargą, których naruszenie wiązane jest ze stosowaniem zaskarżonej regulacji wobec podmiotów powiązanych z nią na płaszczyźnie ekonomicznej, nie dochodzi się w drodze skargi konstytucyjnej, tylko w innym trybie kontroli konstytucyjności aktów prawnych tj. inicjowanym poprzez wnioski lub pytania prawne.

Biorąc powyższe pod uwagę należało orzec, jak w sentencji.

3