83/2B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 18 stycznia 2005 r.

Sygn. akt Ts 164/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Wyrzykowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Marka Jarockiego w sprawie zgodności:

art. 493 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 493 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 45 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. W dniu 11 maja 2004 r. Sąd Okręgowy w Katowicach rozpoznał apelację skarżącego od wyroku z 24 czerwca 2003 r. wydanego przez Sąd Rejonowy w Tychach. Skarżący uzasadnienie wyroku wraz z jego odpisem otrzymał 13 sierpnia 2004 r. W rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego w Tychach wskazano, że zarzut potrącenia złożony przez skarżącego, co do roszczenia powoda nie może zostać rozpoznany ze względu na art. 493 § 3 k.p.c. nakazującego w postępowaniu nakazowym, aby w zarzutach do nakazu zapłaty skarżący przedłożył dokument podpisany przez powoda tj. taki, o którym mowa w art. 485 k.p.c. W przedmiotowej sprawie skarżący podniósł zarzut w stosunku do roszczenia powoda tej natury, że dokonał zapłaty należności w drodze potrącenia po spełnieniu przez wierzytelności przesłanek z art. 498 k.c. Sąd Rejonowy w Tychach a następnie w skutek apelacji Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił zarzut skarżącego wskazując na art. 493 § 3 k.p.c.

Zdaniem skarżącego istniejący stan prawny narusza zasadę zaufania obywatela do stanowionego prawa. Istotne jest bowiem, że treść art. 498 i 499 k.c. wskazuje na zupełnie odrębne przesłanki prawa do potrącenia należności, niż to wskazuje art. 493 § 3 w związku z art. 485 k.p.c. W zaistniałym stanie rzeczy skarżący dokonał czynności potrącenia w sposób zgodny z prawem i po spełnieniu przesłanek zakreślonych przepisami prawa. Pomimo takiego stanu rzeczy czynność prawna została w późniejszym czasie uznana za bezskuteczną wyłącznie z uwagi na późniejsze wytoczenie powództwa przez kontrahenta i rozpoznanie sprawy poprzez pryzmat art. 495 § 3 k.p.c. w związku z art. 485 k.p.c.

Skarżący wywodzi, że w przedmiotowej sprawie, pod reżimem zaskarżonego przepisu, doszło do sytuacji, w której działanie zgodne z prawem (art. 498 i 499 k.c.) może zostać uznane w późniejszym czasie za niedopuszczalne i sprzeczne z prawem wyłącznie z tego powodu, że sąd w toku rozpoznania sporu związany jest treścią innego przepisu, niż ten obowiązujący strony w chwili zdarzenia. Faktycznym skutkiem zaskarżonego przepisu jest działanie prawa wstecz, jak również naruszenie zasady państwa prawa uzasadniającej domniemanie, że podjęte działanie w danej chwili zgodne z prawem - takim pozostanie, skoro nie doszło do zmiany treści przepisów prawa.

W piśmie procesowym z 11 listopada 2004 r. skarżący powtórzył zarzuty sformułowane w skardze. Ponadto skarżący stwierdził, że praktycznym skutkiem zastosowania art. 493 § 3 k.p.c. jest zamkniecie drogi sądowej i naruszenie prawa do sprawiedliwego rozpoznania sprawy.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 32 ust. 1 w zw. z art. 49 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym w skardze konstytucyjnej należy sformułować zarzut niezgodności z Konstytucją zaskarżonego aktu normatywnego. Sformułowanie tego zarzutu wymaga przedstawienia normatywnej treści zaskarżonego aktu lub jego części, a także normatywnej treści wzorców konstytucyjnych oraz wykazania ich niezgodności. W niniejszej sprawie skarżący przedstawia normatywną treść art. 493 § 3 k.p.c. oraz konsekwencje w zakresie jego stosowania w sposób niezgodny z obowiązującymi regułami wykładni prawa. W konsekwencji skarga opiera się na wadliwe ustalonej normatywnej treści zaskarżonego przepisu, co powoduje, że jest ona oczywiście bezzasadna.

Wbrew twierdzeniom skarżącego art. 493 § 3 k.p.c. nie powoduje zamknięcia drogi do sądu w zakresie roszczeń objętych zarzutem potrącenia, który nie może zostać uwzględniony w postępowaniu nakazowym. Z chwilą zakończenia postępowania nakazowego pozwany może np. wytoczyć powództwo o świadczenie. Wyłączenie przepisem prawa procesowego możliwości wywołania materialnoprawnego skutku w postaci umorzenia potrąconych wierzytelności następuje tylko na czas procesu. Nie wyłącza ona praw strony do późniejszego dochodzenia przysługujących jej uprawnień. Nie zachodzi więc sprzeczność między art. 493 § 3 k.p.c. a art. 498 i 499 k.c., zaskarżony przepis nie narusza też zakazu wstecznego działania prawa.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.