226/6B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 10 stycznia 2005 r.

Sygn. akt Ts 145/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Megapunkt 300 Spółka z o.o. w sprawie zgodności:

art. 392¹ § 1 i 2 oraz art. 393 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 176, art. 183, art. 45 i art. 32 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 392¹ § 1 i 2 oraz art. 393 kodeksu postępowania cywilnego są niezgodne z art. 176, art. 183, art. 45 i art. 32 Konstytucji. Niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów upatruje skarżąca w wyznaczeniu sztywnej wartości przedmiotu zaskarżenia. Skarżąca złożyła kasację od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z 11 lutego 2004 r. Postanowieniem z 11 maja 2004 r. (sygn. akt II Ca 74/04) Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim odrzucił kasację skarżącej wskazując, że w myśl art. 392¹ § 2 pkt 3 k.p.c. nie przysługuje ona w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym oraz, że w myśl art. 392¹ § 1 k.p.c. kasacja nie przysługuje, gdy wartość przedmiotu zaskarżenia nie przekracza 10 000 zł.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Przepisy kodeksu postępowania cywilnego regulujące instytucję kasacji były wielokrotnie analizowane przez Trybunał Konstytucyjny. W odniesieniu do niniejszej skargi konstytucyjnej należy wskazać na wyrok z 10 lipca 2000 r., sygn. SK 12/99, w którym Trybunał Konstytucyjny stwierdził m.in.: „Konstytucja gwarantuje, bowiem dwuinstancyjny tryb postępowania. Można, zatem powiedzieć, że gdyby kodeks postępowania cywilnego w ogóle nie przewidywał kontroli orzeczeń w trzeciej instancji, jego regulacja też mieściłaby się w ramach konstytucyjnego modelu prawa do sądu (…) przepisy konstytucji dają ustawodawcy zwykłemu swobodę kreowania środków zaskarżenia orzeczeń zapadłych w drugiej instancji; wprowadzając je do procedury cywilnej mógł dowolnie ukształtować zakres ich dopuszczalności” (OTK ZU nr 5/2000, poz. 143). Wprawdzie wprowadzenie do systemu prawa kasacji nie jest konieczne, jeżeli jednak ustawodawca się na to zdecyduje powinien zrobić, to w zgodzie z zasadami konstytucyjnymi (postanowienie z 10 sierpnia 2001 r., sygn. Ts 58/01, OTK ZU nr 6/2001, poz. 207).

Podstawowy zarzut niniejszej skargi konstytucyjnej sprowadza się do tezy, w myśl, której wprowadzenie sztywnej granicy dopuszczalności kasacji powoduje, że kontroli Sądu Najwyższego nie mogą być poddane wyroki sądów powszechnych naruszające prawo. Taka sytuacja powoduje, zdaniem skarżącej, naruszenie prawa do sądu oraz prawa do równego traktowania. Zarzut naruszenia prawa do równego traktowania przez art. 392¹ § 1 k.p.c. był rozważany przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 6 października 2004 r., sygn. SK 23/02, w którym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, m.in.: „kryterium wartości przedmiotu sporu jest kryterium jednoznacznym i transparentnym, a ponadto relatywnie szeroko stosowanym w postępowaniu cywilnym, m.in. przy określaniu właściwości sądów i trybu postępowania czy też wymiaru kosztów sądowych. Kryterium to stosowane jest - jako adekwatne - zwłaszcza do spraw o prawa majątkowe. (…) Art. 392¹ § 1 k.p.c. nie narusza, w szczególności, zasady równego traktowania uczestników postępowań w sprawach o prawa majątkowe zarówno w sytuacjach, gdy wartość przedmiotu sporu jest niższa niż 10 000 złotych - gdzie w odniesieniu do wszystkich spraw (z wyłączeniem spraw o przyznanie lub wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego) kasacja nie przysługuje, jak i w odniesieniu do spraw o wyższej wartości przedmiotu sporu, gdzie - odpowiednio - kasacja przysługuje. Ustawodawca posłużył się tu - jako kryterium zróżnicowania - kryterium wartości przedmiotu sporu, które występuje w kodeksie postępowania cywilnego również jako kryterium różnicujące w innych regulacjach (dotyczących m.in. właściwości sądu lub trybu postępowania). Trybunał Konstytucyjny stoi na stanowisku, że wybór tego kryterium mieści się w granicach swobody regulacyjnej ustawodawcy i koresponduje z charakterem kasacji jako środka nadzwyczajnego, służącego głównie ujednoliceniu orzecznictwa i kontroli orzeczeń sądów drugiej instancji w sprawach o szczególnym znaczeniu społecznym, np. dotyczących świadczeń emerytalnych i rentowych lub w sprawach o znacznej wartości przedmiotu sporu” (OTK ZU nr 9/A/2004, poz. 89).

Skoro Trybunał Konstytucyjny w cytowanych orzeczeniach wypowiedział się już odnośnie zgodności z Konstytucją art. 392¹ § 1 k.p.c. oraz ocenił zasadność zarzutu sformułowanego w niniejszej skardze konstytucyjnej, w tym zakresie zachodzi zbędność orzekania, o której mowa w art. 39 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Skarżąca przedmiotem skargi uczyniła również art. 393 k.p.c. Przepis ten nie był jednak podstawą orzeczenia o prawach skarżącej w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Podstawą wskazanego przez skarżącą postanowienia Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z 11 maja 2004 r. (sygn. akt II Ca 74/04) był art. 392¹ § 2 pkt 3 i § 1 k.p.c. Dlatego też konstytucyjność art. 393 k.p.c. nie może stanowić przedmiotu niniejszej skargi konstytucyjnej.

Niedopuszczalność niniejszej skargi konstytucyjnej wynika też stąd, że w sprawie nie została wyczerpana droga prawna w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Skarżąca nie złożyła bowiem zażalenia na wskazane wyżej postanowienie Sądu Okręgowego. Wbrew twierdzeniom zawartym w skardze obowiązek złożenia środka odwoławczego, celem wyczerpania drogi prawnej, nie zależy od oceny zasadności składania tego środka sformułowanej przez samą skarżącą.

Mając powyższe na względzie należało orzec jak w sentencji.

2