189/5B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 16 listopada 2004 r.

Sygn. akt Ts 90/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Teresa Dębowska-Romanowska,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Krzysztofa Chowańca w sprawie zgodności:

art. 42 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 23 kwietnia 2004 r. (data nadania skargi w urzędzie pocztowym) skarżący - Krzysztof Chowaniec zakwestionował zgodność z Konstytucją art. 42 § 2 ustawy z 6 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze. Zakwestionowanemu przepisowi zarzucił, że jest niezgodny z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim wyłącza prawo do zaskarżenia niezgodnej z prawem uchwały podjętej przez organ spółdzielni przez osobę nie będącą członkiem tej spółdzielni, a której praw i obowiązków taka uchwała dotyczy.

Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującą sprawą. Skarżący pełnił funkcję Prezesa Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej, nie będąc przy tym członkiem tej Spółdzielni. Uchwałą Walnego Zgromadzenia skarżący został odwołany z pełnionej funkcji. Następnie skarżący wystąpił z powództwem do sądu powszechnego o uchylenie tej uchwały. Wyrokiem z 14 czerwca 2002 r. (sygn. akt IC 270/02) Sąd Okręgowy w Katowicach powództwo skarżącego oddalił, powołując się na treść art. 42 § 2 prawa spółdzielczego, zgodnie z którym prawo zaskarżenia do sądu uchwały walnego zgromadzenia przysługuje tylko członkom spółdzielni oraz jej zarządowi. Apelacja skarżącego od tego orzeczenia została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 25 kwietnia 2003 r. (sygn. akt I ACa 1326/02), w którym w całości zaaprobowano argumentację sądu pierwszej instancji. Postanowieniem z 12 grudnia 2003 r. (sygn. akt V CK 414/03) Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia do rozpoznania kasacji skarżącego od wyroku Sądu Apelacyjnego. Postanowienie to zostało doręczone skarżącemu 29 stycznia 2004 r.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 21 czerwca 2004 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, m.in. przez wskazanie sposobu, w jaki zaskarżony przepis prawa spółdzielczego naruszył wymienione w skardze unormowania konstytucyjne.

W piśmie pełnomocnika skarżącego z 29 czerwca 2004 r. ponownie przedstawiono argumenty mające przemawiać na rzecz tezy o naruszeniu konstytucyjnego prawa do sądu, w związku z pozbawieniem skarżącego możliwości zaskarżenia uchwały Walnego Zgromadzenia Spółdzielni. Jednocześnie skarżący stwierdził, że jest w stanie skutecznie bronić się wobec rozwiązania z nim umowy o pracę, jednakże przywrócenie skarżącego do pracy może być uznane za niecelowe.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych wolności lub praw służącym derogowaniu przepisów ustaw lub innych aktów normatywnych, stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej. Zasady korzystania z tego środka prawnego precyzuje ustawa z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, na osobę występującą ze skargą konstytucyjną nałożony został obowiązek wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób - jej zdaniem - zostały naruszone przez zakwestionowane unormowanie. Podmiotem uprawnionym do korzystania z tego środka ochrony jest bowiem wyłącznie ten, czyje konstytucyjne wolności lub prawa doznały rzeczywistego i bezpośredniego naruszenia wskutek zastosowania kwestionowanej regulacji ustawy lub innego aktu normatywnego. Obowiązkiem skarżącego jest przy tym nie tylko wskazanie określonego rodzaju naruszonego prawa lub wolności, ale również sformułowanie argumentów, które uprawdopodobnią postawiony zarzut niekonstytucyjności kwestionowanych przepisów.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, w przypadku niniejszej skargi konstytucyjnej opisana wyżej przesłanka dopuszczalności skargi konstytucyjnej nie została spełniona. W odniesieniu do zarzutu niekonstytucyjności art. 42 § 2 prawa spółdzielczego stwierdzić należy, że sformułowane przez skarżącego argumenty nie spełniają wymogu wskazania sposobu, w jaki zaskarżona regulacja ustawowa godziłaby w jego konstytucyjne wolności lub prawa. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego uzasadnienie skargi, mające potwierdzać tezę o naruszeniu konstytucyjnego prawa skarżącego do sądu jest oczywiście bezzasadne i opiera się na wybiórczej interpretacji przepisów ustawowych, stanowiących gwarancję realizacji tego prawa. Za nieuzasadnioną uznać przede wszystkim należy taką interpretację art. 42 § 2 prawa spółdzielczego, która z faktu pozbawienia skarżącego legitymacji do zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia wyprowadza wniosek o generalnym pozbawieniu go prawa do sądu. Wniosek taki byłby być może uzasadniony, gdyby w istocie uprawnienie tego rodzaju stanowiło jedyną dostępną gwarancję sądowej ochrony interesu prawnego skarżącego. Należy jednak podkreślić, iż zaskarżone unormowanie prawa spółdzielczego w żadnym stopniu nie wyłącza możliwości dochodzenia przez skarżącego przed niezawisłym i niezależnym sądem uprawnień związanych z ochroną jego stosunku pracy. W tej zaś sferze uprawnień skarżącego upatrywać należy skutków uchwały podjętej przez organ spółdzielni. Innymi słowy, art. 42 § 2 prawa spółdzielczego nie zamyka przed skarżącym drogi sądowej przed sądem pracy, w ramach której może on dochodzić swoich roszczeń w zakresie ochrony stosunku pracy. Tak więc w sytuacji, gdy postępowanie dotyczące kontroli legalności uchwały walnego zgromadzenia nie stanowi ani jedynego, ani też najskuteczniejszego środka sądowej ochrony praw skarżącego nie sposób przyjąć, że ustawowa regulacja wyłączająca uprawnienie skarżącego do jego inicjowania narusza wskazane w skardze przepisy konstytucyjne. Ustawowa konkretyzacja konstytucyjnego prawa do sądu nie może być zaś rozumiana w ten sposób, aby sprowadzić ją do konieczności zagwarantowania każdemu z podmiotów, którego sytuacja prawna determinowana jest treścią uchwały organu spółdzielni, legitymacji do występowania w każdym rodzaju postępowania sądowego, którego przedmiotem byłaby owa uchwała. Pamiętać należy, iż zgodnie z art. 176 ust. 2 Konstytucji, określenie właściwości sądów powierzone zostało ustawodawcy, który determinować może w ten sposób zarówno kategorię sądu, jak i rodzaj postępowania, w ramach którego dochodzi do realizacji prawa statuowanego w art. 45 ust. 1 Konstytucji. W związku z tym, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego zarzut niekonstytucyjności art. 42 § 2 prawa spółdzielczego winien być uznany za oczywiście bezzasadny.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.

3