290

POSTANOWIENIE

z dnia 17 sierpnia 2004 r.

Sygn. akt Ts 36/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Niemcewicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Tadeusza Ochmana w sprawie zgodności:

art. 392¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 45 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej w dniu 27 lutego 2004 r. zarzucono, że art. 392¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 45 Konstytucji. Zdaniem skarżącego, zaskarżony przepis uniemożliwia mu „wytoczenie sprawy przed Sądem Najwyższym, w wyniku czego niesłuszny wyrok Sądu Okręgowego jest podstawą dalszych roszczeń, które są nieuzasadnione”. Wezwany zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, m.in. przez określenie sposobu naruszenia swych konstytucyjnych praw, skarżący powtórzył zarzut sformułowany w skardze.

Skarga została złożona na podstawie następującego stanu faktycznego. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdyni z 4 października 2002 r. (sygn. akt IC 924/02) zostało uwzględnione powództwo Gminy Miasta Gdynia o zapłatę wniesione przeciwko skarżącemu. Apelacja skarżącego została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku z 30 stycznia 2004 r. (sygn. akt III Ca 1388/03).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nieusunięcie braków skargi konstytucyjnej w terminie siedmiu dni od otrzymania zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego skutkuje odmową nadania jej dalszego biegu. Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Skarżący otrzymał zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego 1 kwietnia 2004 r., a pismo procesowe stanowiące odpowiedź na to zarządzenie zostało nadane w urzędzie pocztowym dopiero 24 maja 2004 r., czyli ze znacznym przekroczeniem siedmiodniowego terminu.

Niezależnie od przekroczenia terminu uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej, należy stwierdzić, że braki te nie zostały uzupełnione w całości. W piśmie procesowym z 24 maja 2004 r. skarżący nadal nie wskazał sposobu naruszenia swych konstytucyjnych praw przez zaskarżony przepis ustawy. Wymogu tego nie spełnia bowiem stwierdzenie, że niemożność wniesienia kasacji pozbawia skarżącego dalszego dochodzenia roszczeń, czyli narusza jego prawo do sądu. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 10 lipca 2000 r., sygn. SK 12/99 (OTK ZU nr 5/1999, poz. 143), oceniał konstytucyjność ograniczenia prawa do złożenia skargi kasacyjnej, stwierdzając m.in.: „Na tle powyższych uwag należy z całym naciskiem podkreślić, iż powołane normy konstytucyjne odnoszą się do „orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji”. Konstytucja gwarantuje bowiem dwuinstancyjny tryb postępowania. Można zatem powiedzieć, że gdyby kodeks postępowania cywilnego w ogóle nie przewidywał kontroli orzeczeń w trzeciej instancji, jego regulacja też mieściłaby się w ramach konstytucyjnego modelu prawa do sądu. Ustawodawca polski, wzorem obcych prawodawców, wprowadził jednak szczególną kontrolę orzeczeń zapadających w postępowaniu cywilnym w drugiej instancji. Jest nią kasacja. W literaturze podkreśla się, że zakres skargi kasacyjnej został ujęty szeroko; wyłączenia są wyliczone taksatywnie. Zwrócono też uwagę, że w sprawach, w których kasacja nie przysługuje, nadzór Sądu Najwyższego jest jednak sprawowany, a to dzięki możliwości przedstawienia mu do rozstrzygnięcia przez skład orzekający w drugiej instancji zagadnień budzących poważne wątpliwości (por. K. Piasecki, Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz, t. I, Warszawa 1996, s. 1150, 1151). Model kasacji przyjęty przez ustawodawcę zwykłego jest niewątpliwie jednym z możliwych rozwiązań prawnych. Nie jest zadaniem Trybunału Konstytucyjnego dokonywanie oceny, czy jest to model najwłaściwszy, najlepiej pasujący do całego modelu procedury cywilnej. Trybunał stwierdza natomiast, że wyłączenie pewnych spraw spod kontroli kasacyjnej nie narusza prawa do sądu w kształcie, jaki nadała mu obowiązująca Konstytucja. Niedopuszczalność skargi kasacyjnej w określonych kategoriach spraw mieści się też w standardach prawa międzynarodowego. Z punktu widzenia rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie istotne jest przywołanie orzeczenia trybunału strasburskiego, uznającego, że prawa do sądu nie narusza sytuacja, w której przepisy krajowe wyłączają możliwość wniesienia kasacji w sprawach mniejszej wagi (orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 19 grudnia 1997 r. w sprawie Brualla Gomez de la Torre przeciw Hiszpanii, skarga nr 26737/95, Reports 1997 - VIII)”.

Nie oznacza to, że przepisy ustalające zakres i granice kasacji nie mogą stać się przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli ustawodawca zwykły uznał za uzasadnione ustanowienie dostępu do skargi kasacyjnej, musi to być unormowane w zgodzie z normami, zasadami i wartościami konstytucyjnymi. Wykluczone jest więc na przykład ujmowanie kasacji w sposób, który jej rozpoznawanie pozostawiałby arbitralnemu uznaniu sądów, czy też w sposób, który naruszałby konstytucyjną zasadę równości (por. postanowienie TK z 10 sierpnia 2001 r., sygn. Ts 58/01, OTK ZU nr 6/2001, poz. 207). Skarżący na niezgodność tego rodzaju nie wskazuje, co oznacza, że skarga konstytucyjna nie spełnia wymogu, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny, mając na względzie dokonane ustalenia, postanawia jak w sentencji.

2