330

POSTANOWIENIE

z dnia 17 sierpnia 2004 r.

Sygn. akt Ts 110/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Niemcewicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Krystyny Krzewickiej w sprawie zgodności:

art. 28 ust. 4 w zw. z art. 6 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) z art. 21, art. 23, art. 32 oraz art. 33 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 9 czerwca 2004 r., skarżąca zakwestionowała zgodność z Konstytucją art. 28 ust. 4 w zw. z art. 6 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm., dalej: ustawa). Zaskarżonemu unormowaniu skarżąca zarzuciła niezgodność z art. 21, art. 23, art. 32 oraz art. 33 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji, upatrując jej istoty w przyjęciu przez ustawodawcę kryterium dyskryminującego właścicieli gospodarstw rolnych. Zdaniem skarżącej prowadzi to do uzależnienia prawa do części świadczenia emerytalnego od pozbycia się własności gospodarstwa rolnego. Ponieważ, zgodnie z art. 6 pkt 4 ustawy, pojęcie „gospodarstwo rolne” rozumieć należy jako każde gospodarstwo służące prowadzeniu produkcji rolniczej, wynikać z tego winien obowiązek równego traktowania wszystkich podmiotów władających takim gospodarstwem.

Skarga konstytucyjna sformułowana została w związku z następującą sprawą. Decyzją z 22 stycznia 2002 r. Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - Oddziału Regionalnego w Żyrardowie (znak 614862/GI) wstrzymana została skarżącej wypłata 50% uzupełniającej renty. Jako przyczynę pozbawienia skarżącej tego świadczenia wskazano uzyskanie przez jej małżonka uprawnień do świadczenia (renty) z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie organ rentowy zobowiązał skarżącą do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za okres od 1 marca 1999 r. do 30 listopada 2001 r., uzasadniając to pouczeniem skarżącej o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń. Odwołanie skarżącej od powyższej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z 29 maja 2002 r. (sygn. akt XIII U 1541/02). Wyrokiem Sądu Apelacyjnego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z 18 lutego 2004 r. (sygn. akt III AUa 205/03) oddalona została także apelacja skarżącej od tego orzeczenia. Sądy orzekające w sprawie stwierdziły, że argumentacja organu rentowego odnośnie do okoliczności powiadomienia skarżącej o przyczynach powodujących zawieszenie lub ograniczenie świadczeń była prawidłowa. Ponadto Sąd Apelacyjny nie podzielił także zastrzeżeń skarżącej co do zgodności z Konstytucją art. 28 ust. 4 ustawy, różnicującym sytuację właściciela gospodarstwa rolnego i dzierżawcy gruntów Skarbu Państwa, podkreślając przy tym, że ustawodawca nie uzależnia nabycia prawa do renty inwalidzkiej od pozbycia się własności gospodarstwa rolnego, lecz jedynie różnicuje w tym zakresie wysokość wypłacanego świadczenia.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2004 r. wezwano pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej m.in. przez wskazanie, które konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób - zdaniem skarżącej - zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze przepisy ustawy.

W piśmie z 17 lipca 2004 r. pełnomocnik skarżącej ograniczył uzupełnienie braków skargi konstytucyjnej do jednozdaniowego stwierdzenia, że kwestionowana regulacja ustawy narusza jej prawa określone w art. 32 ust. 1 Konstytucji, tj. prawo do równego traktowania przez władze publiczne.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, służącym derogowaniu z systemu prawnego przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, które stanowiły podstawę ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej naruszającego konstytucyjne wolności lub prawa skarżącego. Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), obowiązkiem skarżącego jest wskazanie, które przysługujące mu konstytucyjne prawa lub wolności i w jaki sposób - jego zdaniem - zostały naruszone przez zakwestionowane w tym trybie unormowania. Skarżący, wykonując powyższy obowiązek, winien określić konstytucyjny układ odniesienia kontroli zakwestionowanych przepisów. Wykluczone jest przy tym precyzowanie bądź korygowanie tak wyznaczonego wzorca przez działający z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny. Stanowi to konsekwencję zasady wyrażonej w art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zgodnie z którą Trybunał orzekając jest związany granicami skargi konstytucyjnej. Należy podkreślić, że w świetle powyższych regulacji skarżący zobligowany jest nie tylko do lakonicznego „nazwania” konstytucyjnych praw i wolności, których naruszenie zarzuca zakwestionowanym w skardze unormowaniom, ale również do sformułowania argumentów, uzasadniających zarzut takiego naruszenia. Dotyczy to zwłaszcza tych praw lub wolności, wobec których ustrojodawca wyraźnie zezwolił na wprowadzanie ograniczeń oraz określił także przesłanki ich dopuszczalnego wprowadzenia.

Biorąc powyższe pod uwagę, trzeba stwierdzić, że w uzasadnieniu samej skargi konstytucyjnej, ani tym bardziej w treści pisma pełnomocnika skarżącej z 20 lipca 2004 r. nie doszło do należytego wykonania opisanego wyżej obowiązku ustawowego. Sformułowaniu zarzutu naruszenia art. 21, 23 oraz art. 33 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji nie towarzyszy bowiem merytoryczna argumentacja przemawiająca na rzecz tezy wyrażonej w skardze konstytucyjnej. W szczególności skarżąca nie wyjaśnia, jakiej treści prawa podmiotowe, dla których normatywną podstawę mogłyby stanowić wskazane wyżej przepisy konstytucyjne, doznały ograniczenia wskutek ustanowienia zaskarżonej regulacji ustawy.

Wymogu, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, nie spełnia również odwołanie się przez skarżącą do zarzutu naruszenia konstytucyjnej zasady równości wobec prawa. Abstrahując od sygnalizowanej już niezmiernej lakoniczności skargi konstytucyjnej w tym zakresie, stwierdzić należy, że w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wskazywano już na ograniczoną dopuszczalność traktowania tej zasady jako wzorca kontroli unormowań kwestionowanych za pomocą skargi konstytucyjnej. Dopuszczalność weryfikacji zaskarżonych przepisów w stosunku do art. 32 ust. 1 Konstytucji uzależniona jest bowiem od sprecyzowania przez skarżącego, w zakresie którego przysługującego mu prawa podmiotowego, znajdującego podstawę w unormowaniach konstytucyjnych, zasada ta doznała niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia (por. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 47/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 46/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72 oraz 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego ani w niniejszej skardze konstytucyjnej, ani w treści pisma uzupełniającego, tego rodzaju konieczne doprecyzowanie rodzaju naruszonego prawa konstytucyjnego przysługującego skarżącej w ogóle nie nastąpiło.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, orzeka się jak w sentencji.

2