Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie z dnia 2004-08-13 - Ts 93/04
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 93/04
Tytuł:Postanowienie z dnia 2004-08-13
Publikacja w Z.U.Z.U. 2004 / 5B / 321

321

POSTANOWIENIE

z dnia 13 sierpnia 2004 r.

Sygn. akt Ts 93/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Wyrzykowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jadwigi Barbary Brancato w sprawie zgodności:

art. 329 w związku z art. 459 oraz art. 465 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) z art. 77 ust. 2 oraz 176 ust. 1 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Jadwigi Barbary Brancato z 21 kwietnia 2004 r. zarzucono, że art. 329 w związku z art. 459 oraz art. 465 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) jest niezgodny z art. 77 ust. 2 oraz 176 ust. 1 Konstytucji.

Skarżąca wskazała, że 17 października 2001 r. jako pokrzywdzona złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Postanowieniem z 21 października 2003 r. (sygn. akt 2 Ds 3853/03) prokurator Prokuratury Rejonowej Kraków-Śródmieście umorzył śledztwo w sprawie, której dotyczyło zawiadomienie skarżącej. Postanowieniem z 22 marca 2004 r. (sygn. akt II Kp 45/04/S) Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia utrzymał w mocy postanowienie o umorzeniu postępowania.

Skarżąca zarzuciła, że na postanowienie sądu nie przysługuje już zażalenie, jakkolwiek zgodnie z art. 176 ust. 1 Konstytucji postępowanie sądowe powinno być co najmniej dwuinstancyjne. Tymczasem zakwestionowana przez nią regulacja prawna, wykluczając możliwość złożenia zażalenia na postanowienie sądu utrzymujące w mocy rozstrzygnięcie prokuratora o umorzeniu postępowania, zamyka jej drogę do dochodzenia swoich praw, w szczególności wykazania, że doszło do naruszenia jej dóbr prawnych przez popełnienie czynu karalnego. Skarżąca zarzuciła ponadto, iż kwestionowane przez nią przepisy są podstawą do wydawania arbitralnych decyzji, nie określonych żadnymi kryteriami.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie ta regulacja prawna, która stanowiła podstawę prawną ostatecznego orzeczenia naruszającego przysługujące skarżącemu prawa lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Warunek ten spełniony jest wówczas, gdy kwestionowany w skardze konstytucyjnej akt normatywny determinuje w sensie normatywnym treść orzeczenia przyjętego za podstawę skargi, w tym jego aspekcie, w którym skarżący upatruje naruszenia przysługujących mu praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym.

Niezależnie od powyższego skarżący musi wskazać konkretne podmiotowe prawa lub wolności o charakterze konstytucyjnym, których naruszenie wiąże z wydaniem przez organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia.

Odnosząc te dwa kryteria do skargi konstytucyjnej będącej przedmiotem wstępnego rozpoznania, należy stwierdzić, że powołany przez skarżącą art. 176 ust. 1 Konstytucji nie stanowi źródła praw lub wolności o charakterze podmiotowym, lecz ma charakter zasady ustrojowej odnoszącej się do organów wymiaru sprawiedliwości. Określa on konstytucyjny model sądownictwa, zgodnie z którym postępowania sądowe mają charakter co najmniej dwuinstancyjny. Należy przy tym zwrócić uwagę, że zasada wyrażona w art. 176 Konstytucji odnosi się wyłącznie do tych postępowań, w których sprawa od początku była rozpoznawana przez sądy. Poza jej zakresem pozostają natomiast przypadki rozpoznawania przez sąd środków zaskarżenia od orzeczeń wydanych przez organy nie należące do systemu wymiaru sprawiedliwości. Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje w tym zakresie wielokrotnie już wyrażany pogląd, że wynikający z art. 176 ust. 1 Konstytucji obowiązek co najmniej dwuinstancyjnego postępowania odnosi się więc do przypadków, gdy dana sprawa rozpoznawana była przez sąd w pierwszej instancji, a wykonywane przez sąd w postępowaniu przygotowawczym rozpoznawanie zażaleń na decyzję prokuratora o umorzeniu śledztwa nie ma charakteru merytorycznego orzekania w sprawie. Pełni bowiem wyłącznie funkcje kasacyjne i jest elementem sądowej kontroli nad niektórymi czynnościami tego postępowania. Nie ma więc do takich przypadków zastosowania art. 176 ust. 1 Konstytucji (por. np. wyrok TK z 2 kwietnia 2001 r., sygn. SK 10/00, OTK ZU nr 3/2001, poz. 52; wyrok TK z 8 grudnia 1998 r., sygn. K. 41/97, OTK ZU nr 7/1998, poz. 117; zob. też W. Daszkiewicz, Konstytucyjne prawo do sądu a nowy Kodeks postępowania karnego, [w:] Nowa kodyfikacja karna. Kodeks postępowania karnego. Krótkie komentarze. Warszawa 1998, s. 49-50). Konsekwencją takiego stanowiska jest brak sprzeczności pomiędzy art. 176 Konstytucji a regulacjami Kodeksu postępowania karnego, które nie przewidują zażalenia na orzeczenie sądu utrzymujące w mocy postanowienie prokuratora o umorzeniu śledztwa.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że oczywiście bezpodstawny jest zarzut skarżącej, jakoby kwestionowane przez nią regulacje prawne zamykały jej sądową drogę dochodzenia naruszonych praw lub wolności. Jak wynika bowiem z treści skargi konstytucyjnej, to właśnie sąd badał zasadność umorzenia śledztwa w związku z zarzutami przedstawionymi przez skarżącą w zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa. Należy ponadto mieć na uwadze, że z treści art. 77 ust. 2 Konstytucji nie wynika, iż sądowa droga dochodzenia praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym ma posiadać dwuinstancyjny charakter. Przepis ten nie determinuje również trybu dochodzenia owych praw lub wolności, w szczególności nie przesądza, że ma ono następować w każdym przypadku na drodze postępowania karnego.

Niezależnie od powyższych okoliczności należy stwierdzić, że treść art. 329 kodeksu postępowania karnego pozostaje bez związku ze sformułowanym w skardze konstytucyjnej zarzutem naruszenia praw i wolności konstytucyjnych. Przepis ten wskazuje bowiem wyłącznie sąd właściwy do rozpoznania zażalenia na postanowienie prokuratora o odmowie wszczęcia postępowania oraz skład tego sądu. Regulacja ta w ogóle nie odnosi się do kwestii dopuszczalności ewentualnego zażalenia na postanowienie sądu.

W tym stanie rzeczy należało orzec, jak w sentencji.

2

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: