280

POSTANOWIENIE

z dnia 28 lipca 2004 r.

Sygn. akt Ts 1/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Grzybowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Marii i Ryszarda Gołębiewskich w sprawie zgodności:

1) art. 393¹⁸ § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.),

2) art. 151 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)

z art. 2, art. 31 ust. 2 i 3, art. 67 ust. 1 oraz art. 68 ust. 1 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 23 grudnia 2003 r. skarżący zarzucili art. 151 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) oraz art. 393¹⁸ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) niezgodność z art. 77 Konstytucji. Działając w oparciu o pierwszy ze wskazanych przepisów, Sąd Apelacyjny w Białymstoku - Wydział I Cywilny wyrokiem z 3 lipca 2002 r. (sygn. akt I A Ca 288/02) zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z 25 lutego 2002 r., stwierdziwszy, że żądania skarżących nie mieszczą się w hipotezie art. 151 k.c. Na podstawie art. 393¹⁸ k.p.c. Sąd Najwyższy postanowieniem z 27 czerwca 2003 r. (sygn. akt IV CZ 60/03), doręczonym 15 października 2003 r., oddalił zażalenie na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 27 lutego 2003 r. (sygn. akt I ACa 288/02) oddalające wniosek skarżących o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia i odrzucające to zażalenie, stwierdzając brak okoliczności uzasadniających uznanie, iż uchybienie terminowi do wniesienia zażalenia w przedmiocie odrzucenia kasacji nastąpiło bez winy stron.

Działając w oparciu o zaskarżone przepisy, sądy, w opinii skarżących, pozbawiły ich prawa do wynagrodzenia za szkody, jakie im zostały wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, a także zamknęły im drogę do dochodzenia praw zagwarantowanych w Konstytucji. Uzasadniając powyższe zarzuty, skarżący odwoływali się nie tyle do brzmienia zaskarżonych przepisów, ile wykazywali nieprawidłowości w postępowaniu orzekających w sprawie organów.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 20 stycznia 2004 r. skarżący zostali wezwani do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej przez wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności i w jaki sposób zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze przepisy, a także dokładne określenie, z którym ze wskazanych w skardze rozstrzygnięć skarżący wiążą naruszenie przysługujących im praw lub wolności konstytucyjnych.

Pismem z 14 lutego 2004 r. skarżący zawiadomili Trybunał Konstytucyjny o chorobie pełnomocnika, który sporządził skargę, i samodzielnie uzupełnili wskazane zarządzeniem braki. Pismem Trybunału Konstytucyjnego z 25 lutego 2004 r. poinformowano skarżących o konieczności uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej za pośrednictwem adwokata lub radcy prawnego. Pismem z 8 marca 2004 r. skarżący za pośrednictwem adwokata, który wniósł skargę konstytucyjną, złożyli do Trybunału Konstytucyjnego pismo procesowe mające uzupełniać braki skargi konstytucyjnej. W piśmie tym wskazali, iż art. 393¹⁸ k.p.c. narusza art. 77 ust. 1 i 2 Konstytucji przez uniemożliwienie im skorzystania z drogi sądowej celem dochodzenia roszczenia o wynagrodzenie szkody. Ponadto skarżący zarzucili naruszenie art. 21 ust. 1 Konstytucji przez art. 151 kodeksu cywilnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym skarga konstytucyjna poza wymogami pisma procesowego powinna wskazywać sposób naruszenia konstytucyjnych praw skarżących przez zaskarżony przepis ustawy. W niniejszej sprawie wymóg ten nie został spełniony. Skarżący wskazują, iż art. 393¹⁸ k.p.c. i art. 151 k.c. prowadzą do zamknięcia im możliwość sądowej ochrony praw, a także na pozbawienie ich prawa do wynagrodzenia za szkody, jakie zostały im wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie sądu apelacyjnego, nie uzasadniając tego w żaden sposób. Z treści skargi konstytucyjnej wynika zaś, że sprawa skarżących była rozpatrywana w dwuinstancyjnym postępowaniu sądowym, co podważa ich twierdzenie o zamknięciu im drogi do sądu. Z tego też powodu skarżący zostali wezwani do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej, m.in. poprzez wskazanie, w jaki sposób konstytucyjne wolności i prawa zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze przepisy. Skarżący nie wykonali jednak zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego, powtarzając w piśmie procesowym z 8 marca 2004 r. sformułowany wcześniej zarzut zamknięcia drogi sądowej. W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, iż w wyznaczonym terminie nie zostały usunięte braki formalne skargi konstytucyjnej i z tego względu na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Niezależnie od powyższego wskazać należy na jeszcze jedną okoliczność decydującą o niemożności przekazania skargi do merytorycznego rozpoznania.

Zgodnie z konstrukcją skargi konstytucyjnej przyjętą w prawie polskim, przedmiotem wysuniętego w niej zarzutu może być tylko przepis aktu normatywnego, którego zastosowanie w konkretnej sprawie doprowadziło do naruszenia przysługujących skarżącemu konstytucyjnych praw lub wolności, przy czym źródłem tego naruszenia była normatywna treść zakwestionowanego przepisu, nie zaś sposób jego zastosowania przez orzekające w sprawie organy.

W skardze konstytucyjnej stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania trzon zarzutów skierowany jest przeciwko postępowaniu Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, w tym przeciwko naruszeniu przezeń zakwestionowanego art. 151 k.c. Tak sformułowany zarzut nie może stanowić przedmiotu rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny w trybie skargi konstytucyjnej, jako że dotyczy on płaszczyzny stosowania, a nie stanowienia prawa. Jak wskazano powyżej, naruszenie prawa wiązać należy z treścią normatywną zaskarżonego przepisu, nie zaś ze sposobem jego zastosowania przez orzekający w sprawie sąd. Biorąc pod uwagę, że Trybunał Konstytucyjny nie posiada kompetencji do kontroli prawidłowości postępowania orzekających w sprawie organów, słuszności zastosowania czy też niezastosowania przez nie wskazanych w skardze przepisów, przyjąć należy, iż takie sformułowanie zarzutów uzasadnia odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.

3