109/3B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 7 lipca 2004 r.

Sygn. akt Ts 58/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Niemcewicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Olgierda Steckiewicza w sprawie zgodności:

art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13 ze zm.) z art. 2, art. 21, art. 64 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13 ze zm.) jest niezgodny z art. 2, art. 21, art. 64 i art. 32 Konstytucji. Naruszenie to polega na dokonaniu wywłaszczenia znacznej grupy osób bez odszkodowania, przez co doszło do ich dyskryminacji. Skarżący wskazuje, że pozbawienie go odszkodowania narusza też art. 77 ust. 1 Konstytucji RP.

Skarga została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym.

Wyrokiem z 29 listopada 2002 r. Sąd Okręgowy w Lublinie (sygn. akt I C 683/02) oddalił powództwo skarżącego o zapłatę. Skarżący podnosił, że dekret PKWN był czynem niedozwolonym, za którego skutki odpowiada Skarb Państwa, gdyż uzyskał bezprawne przysporzenie. Apelacja skarżącego została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 29 listopada 2002 r. (sygn. akt I A Ca 683/02). Sąd Najwyższy postanowieniem z 26 listopada 2003 r. (sygn. akt III CKN 437/03) odmówił przyjęcia do rozpoznania kasacji skarżącego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarżący przedmiotem skargi konstytucyjnej czyni przepis, który był już przedmiotem kontroli przed Trybunałem Konstytucyjnym. W postanowieniu z 28 listopada 2001 r., sygn. SK 5/01, wydanym w pełnym składzie, Trybunał Konstytucyjny umorzył postępowanie w sprawie stwierdzenia zgodności z Konstytucją art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN z 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej ze względu na niedopuszczalność orzekania, o której mowa w art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (OTK ZU nr 8/2001, poz. 266). Trybunał Konstytucyjny, odwołując się do swej wcześniejszej uchwały z 16 kwietnia 1996 r., sygn. W. 15/95 (OTK ZU nr 2/1996, poz. 13), stwierdził m.in.: „Problem sprowadza się do tego, czy zakwestionowany przepis dekretu może być uznany za przepis mający <moc obowiązującą> w dniu wydania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego oraz czy ewentualnie może mieć zastosowanie art. 39 ust. 3 dodany przez ustawę z dnia 9 czerwca 2000 r. o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 53, poz. 638), która weszła w życie 8 października 2000 r. Stanowi on, że art. 39 ust. 1 pkt 3 nie stosuje się, jeżeli wydanie orzeczenia o akcie normatywnym, który utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia, jest konieczne dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Wyrażenia stanowiące o <przejściu> na własność Skarbu Państwa nieruchomości określonych w lit. e, i to <bezzwłocznym>, wskazują jednoznacznie na to, że przewłaszczenie nastąpiło z mocy samego prawa w chwili wejścia dekretu w życie. W myśl art. 21 dekret wszedł w życie z dniem ogłoszenia; ogłoszenie zaś pierwotnego tekstu dekretu nastąpiło w Dzienniku Ustaw Nr 4, poz. 17, pod datą 13 września 1944 r. (...) skutki tego przepisu zostały dokonane w całości w przeszłości wraz z przejściem na własność Skarbu Państwa określonych w nim nieruchomości na cele reformy rolnej, a obecnie mogą być one ustalane jedynie ex post w sposób deklaratoryjny. Skutki te nastąpiły przy tym przed wejściem w życie obecnie obowiązujących norm konstytucyjnych, nie było zaś aktu konstytucyjnego czy ustawowego, który znosiłby je lub korygował”.

Trybunał Konstytucyjny uznał, iż nie zachodzą przesłanki dopuszczalności wydania orzeczenia wskazane w art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.