79

POSTANOWIENIE

z dnia 14 stycznia 2004 r.

Sygn. akt Ts 148/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Piotra Huberta w sprawie zgodności:

art. 23 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 2 oraz 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Piotra Huberta z dnia 3 października 2003 r. zarzucono, iż art. 23 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 2 oraz art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skarżący wskazał, iż postanowieniem z 19 lipca 2002 r. (sygn. akt II Ca 717/01) Sąd Okręgowy we Wrocławiu odrzucił jego kasację od postanowienia tegoż sądu wydanego w sprawie o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu. Powodem odrzucenia kasacji była zbyt niska wartość przedmiotu sporu, którą w sprawach o ustalenie istnienia umowy najmu zawartej na czas nie określony ustala się zgodnie z art. 23 k.p.c., jako sumę czynszu za okres trzech miesięcy. Zażalenie skarżącego na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu zostało oddalone przez Sąd Najwyższy postanowieniem z 11 lutego 2003 r. (sygn. akt V CZ 209/02).

Zdaniem skarżącego zastosowanie wobec niego art. 23 kodeksu postępowania cywilnego prowadzi do naruszenia zasady sprawiedliwości społecznej oraz zasady równości obywateli wobec prawa. Przepis ten ogranicza bowiem możliwość weryfikacji orzeczeń sądu drugiej instancji wprowadzając barierę majątkową powodującą, iż osoby, które mają zawartą umowę najmu na czas nie oznaczony, są w gorszej sytuacji, niż osoby mające zawarte umowy na czas oznaczony. W tym ostatnim przypadku wartość przedmiotu sporu ustala się według sumy czynszu należnego za cały okres najmu. W tej sytuacji, pomimo iż spory dotyczące stosunku najmu budzą najwięcej kontrowersji, możliwość poddania tego sporu pod kognicję Sądu Najwyższego została praktycznie wyłączona. Skarżący podniósł ponadto, iż art. 23 k.p.c. narusza zasadę sprawiedliwości społecznej, gdyż przy określeniu wartości przedmiotu sporu w ten sam sposób została ona określona w stosunku do umów dzierżawy, jak i najmu. Tymczasem umowy te zasadniczo się różnią co do wysokości należnego czynszu. Stosowanie art. 23 k.p.c. narusza zasadę sprawiedliwości społecznej także w ten sposób, iż osoby o niższym statusie majątkowym, a więc te które zawierają umowy o wynajem lokali mieszkalnych, nie mają możliwości oddania sprawy pod kognicję Sądu Najwyższego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP podstawą wystąpienia ze skargą konstytucyjną jest naruszenie podmiotowych praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym przysługujących skarżącemu. Zgodnie z tym przepisem podstawą wystąpienia ze skargą konstytucyjną jest wykazanie, iż w związku z wydaniem konkretnego orzeczenia organu władzy publicznej doszło do naruszenia podmiotowych praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Jak wynika z treści skargi konstytucyjnej i uzupełniającego ją pisma z 3 października 2003 r. skarżący przyjął za podstawę tej skargi naruszenie zasady sprawiedliwości społecznej oraz zasady równości. Wyprowadzona z treści art. 2 Konstytucji RP zasada ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego prawa ma charakter gwarancyjny i samodzielnie nie określa podmiotowych praw lub wolności. Jej naruszenie może więc stanowić podstawę skargi konstytucyjnej wyłącznie wówczas, gdy zostanie ona odniesiona do konkretnych praw lub wolności skarżącego znajdujących się pod ochroną konstytucji (por. postanowienia TK z: 17 lutego 1999 r., sygn. Ts 154/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 34; 21 września 1999 r., sygn. Ts 57/99 OTK ZU nr 2(32)/2000, poz. 71). Podobnie określona w art. 32 Konstytucji RP zasada równości nie wyraża bezpośrednio praw lub wolności o charakterze podmiotowym. Ma ona natomiast charakter gwarancyjny. Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje pogląd, w myśl którego „odwołanie się do naruszenia przez określoną regulację zasady równości musi być poprzedzone wskazaniem, w zakresie jakiego konstytucyjnie chronionego prawa lub wolności przysługującego skarżącemu równość ta powinna być zachowana” (por. postanowienia z: 17 lutego 1999 r., sygn. Ts 154/99, OTK ZU nr 2/1999, poz. 34; 17 czerwca 1998 r., sygn. Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 1999 r., OTK ZU nr 2/2000, poz. 72; 30 listopada 1999 r., sygn. Ts 97/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 19 oraz postanowienie pełnego składu TK z 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). W skardze konstytucyjnej będącej przedmiotem niniejszego rozpoznania wstępnego, skarżący ani nie wskazał konkretnych praw o charakterze podmiotowym, które wywodzi z zasady równości, ani też nie powiązał zarzutu naruszenia tej zasady z żadnym z przysługujących mu podmiotowych praw lub wolności, korzystających z ochrony konstytucyjnej.

Skarga konstytucyjna ma charakter indywidualnego środka ochrony praw i wolności o charakterze konstytucyjnym. Konieczne jest więc wykazanie, iż stosowanie zakwestionowanej w skardze regulacji prawnej prowadzi do naruszenia konkretnego podmiotowego prawa lub wolności określonego w Konstytucji RP. Niespełnienie tej przesłanki czyni niedopuszczalnym merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej.

W tym stanie rzeczy należało orzec jak w sentencji.

2