Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie z dnia 2003-12-05 - Ts 141/03
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 141/03
Tytuł:Postanowienie z dnia 2003-12-05
Publikacja w Z.U.Z.U. 2004 / 3B / 191

191

POSTANOWIENIE

z dnia 5 grudnia 2003 r.

Sygn. akt Ts 141/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej PPU „EKO-SYSTEM” Sp. z o.o. w sprawie zgodności:

art. 249 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) z art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej PPU „EKO-SYSTEM” Sp. z o.o. z 1 sierpnia 2003 r. zarzucono, iż art. 249 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) jest niezgodny z art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącej zakwestionowana regulacja prawna zamyka jej drogę do dochodzenia wynagrodzenia szkody spowodowanej niezgodnym z Konstytucją i ustawą działaniem organu władzy publicznej.

Skarżąca wskazała, iż decyzją z 29 czerwca 2001 r. (nr PB4/GK-8210-6013/234/01) Minister Finansów utrzymał w mocy swoją decyzję z 9 maja 2001 r. (nr PB4/GK-8210-4273-171/01) odmawiającą skarżącej wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności ostatecznej decyzji Ministra Finansów z 15 listopada 1997 r., którą z kolei odmówiono uchylenia w trybie art. 155 decyzji Izby Skarbowej w sprawie wymiaru podatku dochodowego od osób prawnych za 1992 r. Wyrokiem z 22 maja 2003 r. (sygn. akt III SA 23336/01) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę skarżącej spółki na wcześniej wspomnianą decyzję Ministra Finansów z 29 czerwca 2001 r.

Skarżąca podniosła, iż za podstawę odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji przyjęto fakt upływu terminu określonego w art. 249 § 1 ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem organ podatkowy odmawia wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej, jeżeli żądanie zostało wniesione po upływie roku od jego doręczenia. Zakres zastosowania tej regulacji dotyczy także ostatecznych decyzji administracyjnych wydanych przed wejściem w życie art. 249 § 1 ordynacji podatkowej, a więc przed dniem 1 stycznia 1998 r., do których miał wcześniej zastosowanie art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego przewidujący dziesięcioletni termin, w którym można było złożyć wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji.

Zdaniem skarżącej zakwestionowana przez nią regulacja narusza prawo do wykorzystania ustawowych terminów wniesienia wniosku o stwierdzenie nieważności ostatecznych decyzji administracyjnych wydanych przed dniem 1 stycznia 1998 r., co w konsekwencji uniemożliwia wykorzystanie konstytucyjnego prawa dochodzenia wynagrodzenia za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Ponadto, jak podkreśla skarżąca, brak możliwości stwierdzenia nieważności decyzji Ministra Finansów z 15 listopada 1997 r. prowadzi do naruszenia zasady trwałości ostatecznych decyzji, bowiem w sprawie skarżącej tenże Minister Finansów wydał już wcześniej rozstrzygnięcie na mocy którego skarżąca nabyła określone uprawnienia. Ponowne rozstrzyganie ten samej sprawy było według skarżącej niedopuszczalne, a tym samym uzasadniało wniosek o stwierdzenie nieważności późniejszej decyzji Ministra Finansów.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Instytucja stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej w przypadku naruszenia zasady ne bis in idem, ma charakter gwarancyjny, służący m.in. ochronie praw nabytych na podstawie wydanego wcześniej ostatecznego rozstrzygnięcia. Może ona także służyć jako instrument pozwalający na weryfikację zarzutu naruszenia prawa przez organ władzy publicznej wydający rozstrzygnięcie w sprawie, w której wydano już wcześniej ostateczną decyzję. W tym sensie instytucja stwierdzenia nieważności ostatecznej decyzji administracyjnej może stanowić środek do dochodzenia wynagrodzenia za szkodę spowodowaną niezgodnym z prawem działaniem organu władzy publicznej.

Istota sformułowanego w skardze konstytucyjnej zarzutu sprowadza się do pozbawienia skarżącej prawa do merytorycznego rozpoznania jej wniosku o stwierdzenie nieważności ostatecznej decyzji Ministra Finansów. Zarzut ten wszakże jest oczywiście bezzasadny. Kwestionowany przez skarżącą art. 249 § 1 ordynacji podatkowej przewiduje roczny termin do złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej z uwagi na przyczyny określone w art. 247 § 1 ordynacji. Jest wśród nich wymieniona także sytuacja wydania decyzji w sprawie, która była już wcześniej rozstrzygnięta ostateczną decyzją. Przepisy przejściowe ordynacji podatkowej nie stwierdzają wprawdzie wprost, iż uregulowania określone w art. 247 oraz art. 249 ordynacji podatkowej mają zastosowanie także do decyzji ostatecznych, doręczonych zainteresowanym przed dniem wejścia w życie ordynacji podatkowej, tym niemniej wniosek taki wynika z określonego w tych przepisach zakresu wyjątków dopuszczających stosowanie kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach o stwierdzenie nieważności decyzji (por. art. 334, 337 i 338 ordynacji podatkowej), a także z wykluczenia stosowania w takim przypadku przepisów kodeksu postępowania administracyjnego (por. art. 307 pkt 1 ordynacji podatkowej zmieniający art. 3 § 1 k.p.a.).

Skarżąca nie została więc pozbawiona prawa do wniesienia wniosku o stwierdzenie nieważności ostatecznej decyzji Ministra Finansów z 15 listopada 1997 r. Przed 1 stycznia 1998 r. mogła to uczynić w trybie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, zaś po tym dniu w trybie wskazanych powyżej uregulowań ordynacji podatkowej. Różnica pomiędzy tymi regulacjami sprowadza się do zmodyfikowania terminu, w jakim powinien zostać złożony wniosek o stwierdzenie nieważności ostatecznej decyzji. O ile na gruncie kodeksu postępowania administracyjnego możliwym było złożenie takiego wniosku w terminie 10 lat od chwili doręczenia ostatecznej decyzji administracyjnej, o tyle po wejściu w życie przepisów ordynacji podatkowej, termin ten skrócono do roku, przy czym miał on zastosowanie także do ostatecznych decyzji doręczonych stronie przed wejściem w życie ustawy. Należy przy tym wskazać, iż w chwili doręczenia skarżącej decyzji Ministra Finansów z 15 listopada 1997 r. skarżąca miała świadomość, iż od 1 stycznia 1998 r. obowiązywać będzie ów skrócony termin do ewentualnego złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji, bowiem ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 13 listopada 1997 r. Zarówno więc przed wejściem w życie ordynacji podatkowej, jak i po wejściu w życie tej ustawy skarżąca miała więc możliwość skorzystania z prawa do złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności ostatecznej decyzji administracyjnej, ale z możliwości tej nie skorzystała. Z treści wskazanych w skardze konstytucyjnej decyzji i wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego wynika natomiast, iż spóźnione złożenie stosownego wniosku wynikało z błędnego odczytania przez skarżącą treści art. 250 § 1 ordynacji podatkowej, który przewiduje wyjątek od zasady rocznego terminu dla złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji. Wyjątek ów dotyczący przypadków, gdy decyzję wydano na podstawie przepisów prawnych, które utraciły moc lub zostały zmienione w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, nie miały wszakże w sprawie skarżącej zastosowania.

W skardze konstytucyjnej nie uzasadniono natomiast powodów, dla których wnioski o stwierdzenie nieważności ostatecznych decyzji administracyjnych wydanych przed 1 stycznia 1998 r. powinny być rozpoznawane według przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, a nie ordynacji podatkowej. W szczególności nie przedstawiono żadnych argumentów wskazujących, iż stosowanie w tym przypadku ordynacji podatkowej, przewidującej krótszy termin do składania wniosków o stwierdzenie nieważności, niezgodne jest z Konstytucją RP. Skarżąca nie zakwestionowała także samego skrócenia okresu do złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności prawomocnych decyzji doręczonych przed 1 stycznia 1998 r., będącego następstwem wejścia w życie ordynacji podatkowej. Kwestia ta nie mogła więc być przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego.

W tym stanie rzeczy należało orzec, jak w sentencji.

3

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: