224

POSTANOWIENIE

z dnia 1 września 2003 r.

Sygn. akt Ts 9/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Mazurkiewicz

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Ma*gorzaty Rzepczyk w sprawie zgodności:

1) art. 30 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) z art. 2, art. 7 oraz art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 57 ust. 1 i 2 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 32 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

3) art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 stycznia 2003 r. z art. 2, art. 7 oraz art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 23 stycznia 2003 r. (data nadania skargi w urzędzie pocztowym) pe*nomocnik skarżącej zakwestionował zgodność z Konstytucją RP:

1) art. 30 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 ze zm.);

2) art. 57 ust. 1 i 2 w zw. z art. 30 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym;

3) art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.).

Art. 30 ustawy o NSA zarzuci*a skarżąca niezgodność z - wywodzoną z art. 2 Konstytucji - zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego prawa, zasadą legalizmu (art. 7 Konstytucji) oraz zasadą równego traktowania przez w*adze publiczne. Istoty niezgodności ze wskazanymi przepisami konstytucyjnymi upatruje skarżąca przede wszystkim w braku ustawowego określenia granic czasowych związania organów administracyjnych orzekających w sprawie oceną prawną wyrażoną w uprzednim orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wobec art. 57 ust. 1 i ust. 2 ustawy o NSA wysunięty zosta* zarzut uniemożliwienia przez ustawodawcę zaskarżenia w drodze rewizji nadzwyczajnej uzasadnienia kasacyjnego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego. Narusza to - zdaniem skarżącej - zasady sprawiedliwości społecznej i równości (art. 2 i art. 32 Konstytucji). Ponadto pozostaje w sprzeczności z zasadą co najmniej dwuinstancyjnego postępowania sądowego (art. 176 ust. 1 Konstytucji), jak również zasadą legalizmu (art. 7 Konstytucji). Natomiast wobec art. 23 ust. 1 Ordynacji podatkowej postawiono zarzut niezgodności z art. 2, art. 7 i art. 32 Konstytucji. Zdaniem skarżącej, przepis ten - w brzmieniu obowiązującym do wejścia w życie ustawy nowelizującej z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 169, poz. 1387) - przyznawa* organom podatkowym nadmierną swobodę i uznaniowość przy określaniu podstawy opodatkowania.

Skarga konstytucyjna sformu*owana zosta*a w oparciu o następujący stan faktyczny. Wyrokiem z 23 października 1997 r. (sygn. akt I SA/Wr 870/97) Naczelny Sąd Administracyjny uchyli* decyzję Podatkowej Komisji Odwo*awczej przy Izbie Skarbowej w Opolu z 10 marca 1997 r., jak i utrzymaną nią w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w Nysie z 6 maja 1996 r. Decyzje te określa*y wysokość zobowiązania skarżącej w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytu*u dochodu osiągniętego w 1993 r. W wyroku tym Sąd wyrazi* ocenę prawną stanu faktycznego zaistnia*ego w sprawie skarżącej. W konsekwencji tego orzeczenia wydane zosta*y nowe rozstrzygnięcia administracyjne (decyzja Urzędu Skarbowego w Nysie z 16 czerwca 1998 r. oraz decyzja Izby Skarbowej w Opolu z 29 grudnia 1998 r.). Skarga skarżącej na to ostatnie rozstrzygnięcie zosta*a oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 listopada 2001 r. (sygn. akt I SA/Wr 308/99). W uzasadnieniu tego orzeczenia stwierdzono, że zaskarżona decyzja nie narusza prawa, zaś organ podatkowy prawid*owo zastosowa* się do oceny prawnej wyrażonej w powo*anym na wstępie wyroku tego Sądu. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 listopada 2001 r. zosta* doręczony skarżącej 24 kwietnia 2002 r. W dniu 15 października 2002 r. skarżąca zwróci*a się z wnioskiem do Rzecznika Praw Obywatelskich o wniesienie rewizji nadzwyczajnej od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, jednakże wniosek ten zosta* rozpatrzony negatywnie.

Zarządzeniem sędziego Trybuna*u Konstytucyjnego z 11 lutego 2003 r. wezwano pe*nomocnika skarżącej do uzupe*nienia braków formalnych skargi konstytucyjnej m.in. przez wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa skarżącej zosta*y - jej zdaniem - naruszone przez zakwestionowany przepis.

W piśmie z 24 lutego 2003 r. pe*nomocnik skarżącej powtórzy* argumentację przedstawioną w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej. Jedynie w odniesieniu do zarzutu niekonstytucyjności art. 57 ustawy o NSA ograniczy* wzorzec kontroli do art. 2 Konstytucji i wynikającej z tego przepisu zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego prawa.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, nie spełnia ona bowiem przesłanek dopuszczalności występowania z tym środkiem prawnym.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest występowanie z tego rodzaju środkiem prawnym, precyzuje ustawa z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Zgodnie z art. 46 ust. 1 tej ustawy, skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Ponadto, w art. 47 ust. 1 pkt 2 tej ustawy na*ożono na skarżącego obowiązek wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób - jego zdaniem - zosta*y naruszone przez zakwestionowane przepisy. W ocenie Trybuna*u Konstytucyjnego, niniejsza skarga konstytucyjna powyższych wymogów nie spe*nia.

Przede wszystkim stwierdzić należy, że skarżąca wystąpi*a ze skargą konstytucyjną po up*ywie 3 miesięcznego terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Termin ten rozpoczą* bowiem bieg z dniem doręczenia skarżącej wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 listopada 2001 r. Zgodnie z oświadczeniem zawartym w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej nastąpi*o to 24 kwietnia 2002 r. Tymczasem skarga konstytucyjna skierowana zosta*a do Trybuna*u Konstytucyjnego 23 stycznia 2003 r., a więc z przekroczeniem ustawowego terminu. Należy podkreślić bezzasadność stanowiska prezentowanego w skardze konstytucyjnej, jakoby termin ten rozpoczą* bieg dopiero z dniem 24 października 2002 r., a więc - jak to ujmuje skarżąca - z dniem uprawomocnienia się wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego. W świetle art. 57 ust. 1 ustawy o NSA nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, iż uprawomocnienie się wyroku tego Sądu nastąpi*o dopiero 24 października 2002 r. W dotychczasowym orzecznictwie Trybuna*u Konstytucyjnego w sprawie skargi konstytucyjnej podkreślano także wielokrotnie, że w sprawach, w których zarzut naruszenia konstytucyjnych praw wiąże skarżący z wydaniem decyzji administracyjnej, wymóg wyczerpania drogi prawnej zostaje spe*niony wraz z podjęciem prawomocnego orzeczenia przez Naczelny Sąd Administracyjny. Wyrok tego Sądu nadaje ostateczny charakter orzeczeniu, które w ocenie skarżącego naruszy*o konstytucyjne wolności lub prawa. Od daty doręczenia skarżącej takiego wyroku rozpoczyna się też bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Podjęcie przez skarżącą kroków prawnych zmierzających do wzruszenia prawomocnego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego za pomocą instytucji rewizji nadzwyczajnej nie ma natomiast wp*ywu na bieg ustawowego terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną.

Niezależnie od powyższej okoliczności, samoistnie przesądzającej o niemożności nadania niniejszej skardze dalszego biegu, stwierdzić należy również niedope*nienie przez skarżącą innej przes*anki występowania z tym środkiem ochrony. W ocenie Trybuna*u Konstytucyjnego, formu*ując zarzut niekonstytucyjności przepisów ustawy o NSA oraz ordynacji podatkowej skarżąca nie wskaza*a, jakie konstytucyjne prawa lub wolności, i w jaki sposób zosta*y naruszone kwestionowaną regulacją. Podstawy dla takich praw nie dają bowiem przywo*ane w treści skargi konstytucyjnej przepisy konstytucyjne. Wyrażona w art. 7 zasada legalizmu (praworządności) ma charakter przedmiotowy, adresowana jest do organów w*adzy publicznej i jako taka nie statuuje konkretnego prawa podmiotowego skarżących. Tylko wówczas zaś przepis ten móg*by s*użyć za wzorzec kontroli unormowań kwestionowanych w drodze skargi konstytucyjnej. Także zarzutowi naruszenia art. 2 oraz art. 32 Konstytucji nie towarzyszy argumentacja precyzująca, w zakresie jakiego konstytucyjnego prawa lub wolności wyrażone w tych przepisach zasady dozna*y niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia. W orzecznictwie Trybuna*u Konstytucyjnego wskazywano już wielokrotnie na ograniczoną dopuszczalność traktowania zasad sprawiedliwości spo*ecznej i równości jako uk*adu odniesienia kontroli przepisów kwestionowanych w drodze skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 47/98, OTK ZU nr I(30)/1999, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 46/98, OTK ZU Nr I(30)/1999, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. Ts 57/1999, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72 oraz postanowienia pełnego składu TK z 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225; z 23 stycznia 2002 r., sygn. Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60). Z kolei sformułowaniu zarzutu niezgodności art. 57 ust. 1 i 2 ustawy o NSA z zasadą co najmniej dwuinstancyjnego postępowania sądowego (art. 176 ust. 1 Konstytucji) towarzyszy całkowite pominięcie przez skarżącą dyspozycji art. 236 ust. 2 Konstytucji, który przejściowo dopuszcza „subsydiarną” realizację tej zasady w odniesieniu do postępowania przed sądami administracyjnymi. Zauważyć należy również, że w sprawie nie wskazano orzeczenia, dla którego przepis ten stanowi*by podstawę normatywną, co w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji stanowi warunek konieczny potraktowania go za dopuszczalny przedmiot skargi konstytucyjnej.

Biorąc powyższe pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.

4