Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie z dnia 2003-09-01 - Ts 190/02
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 190/02
Tytuł:Postanowienie z dnia 2003-09-01
Publikacja w Z.U.Z.U. 2004 / 1B / 22

22

POSTANOWIENIE

z dnia 1 września 2003 r.

Sygn. akt Ts 190/02

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Mazurkiewicz

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Danuty Drozda w sprawie zgodności:

art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 14, poz. 60 ze zm.) z art. 2 i 64 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 16 grudnia 2002 r. skarżąca zakwestionowała zgodność z Konstytucją RP art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Zakwestionowanemu przepisowi zarzuciła, że pozbawia prawa do odszkodowania za wywłaszczenie, należnego osobom będącym właścicielami gruntów, na których powstały drogi publiczne. W ocenie skarżącej godzi to w prawa wywodzone z art. 2, 21 i 64 Konstytucji.

Z załączonych do skargi konstytucyjnej orzeczeń wynika, iż skarga sformułowana została w związku z następującą sprawą. Postanowieniem z 13 stycznia 2000 r. (sygn. akt I Ns 379/99) Sąd Rejonowy w Hrubieszowie oddalił wniosek skarżącej o stwierdzenie nabycia prawa własności określonej we wniosku działki przez zasiedzenie. Apelacja skarżącej od opisanego wyżej orzeczenia została oddalona postanowieniem Sądu Okręgowego w Zamościu z 10 maja 2000 r. (sygn. akt I Ca 160/02). Podstawą obydwu orzeczeń były przepisy kodeksu cywilnego normujące instytucję zasiedzenia. Przesłanką odmowy uwzględnienia wniosku skarżącej było ustalenie, iż skarżąca nie była samoistną posiadaczką działki, która zajęta została pod drogą publiczną. Postanowieniem z 10 czerwca 2002 r. (sygn. akt III CKN 1353/00) Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia do rozpoznania kasacji skarżącej od opisanego wyżej postanowienia Sądu Okręgowego. Należy zauważyć, że orzekające w sprawie skarżącej sądy wzięły pod uwagą treść decyzji Wojewody Lubelskiego z 2 marca 1999 r. (nr GKNZ-7224-6/49/1/99). Decyzją tą (wydaną na skutek wznowienia postępowania) organ administracji uchylił wcześniejszą decyzję Wojewody Zamojskiego z 10 października 1991 r. (nr GKGG.VI.828/49/32/91) i stwierdził nabycie na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm.) przez Gminę Uchanie z mocy prawa nieodpłatnie na własność nieruchomości stanowiącej przedmiot wniosku skarżącej, złożonego do Sądu Rejonowego. W części dyspozytywnej decyzji z 2 marca 1999 r. stwierdzono również, że Skarb Państwa stał się właścicielem przedmiotowej nieruchomości na podstawie art. 51 ust. 1 ustawy o drogach publicznych. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z 20 maja 1999 r. (nr KKU 82/99). Następnie jednak, w efekcie skargi skarżącej, Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 6 października 2000 r. (sygn. akt I SA 1260/99) uchylił zarówno opisaną wyżej decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej, jak i poprzedzającą ją decyzję Wojewody Lubelskiego z 2 marca 1999 r.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 27 stycznia 2003 r. wezwano pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, m.in. przez wskazanie, które z wydanych w sprawie orzeczeń uważa skarżąca za ostateczne orzeczenie, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Ponadto, wezwano pełnomocnika skarżącej do sprecyzowania, w jakim zakresie zakwestionowany w skardze konstytucyjnej art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy o drogach publicznych stanowił podstawę takiego orzeczenia. W pismach z 10 i 13 lutego 2003 r. pełnomocnik skarżącej wyjaśnił, że za ostateczne orzeczenie uważa postanowienie Sądu Najwyższego z 10 czerwca 2002 r., którym odmówiono przyjęcia do rozpoznania kasacji skarżącej od postanowienia Sądu Okręgowego w Zamościu. Jednocześnie wyjaśnił, że kwestionowany przepis stanowił jedyną podstawę uzyskania przez Gminę Uchanie tytułu prawnego do nieruchomości należącej do skarżącej, co w konsekwencji spowodowało konieczność wniesienia przez nią wniosku o nabycie prawa własności tej nieruchomości przez zasiedzenie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, nie spełnia ona bowiem przesłanek dopuszczalności występowania z tym środkiem prawnym.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest występowanie z tego rodzaju środkiem prawnym precyzuje ustawa z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Zgodnie z art. 46 ust. 1 tej ustawy, wystąpienie ze skargą konstytucyjną dopuszczalne jest po wyczerpaniu drogi prawnej, w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Ustawodawca nałożył jednocześnie na skarżącego obowiązek załączenia do skargi wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, wydanego na podstawie zakwestionowanego aktu normatywnego (art. 47 ust. 2 tej ustawy).

W świetle powyższych unormowań nie ulega wątpliwości, że przedmiotem skargi konstytucyjnej uczynić można tylko przepisy wykazujące podwójną kwalifikację. Po pierwsze, muszą one stanowić normatywną podstawę ostatecznego orzeczenia, z którego wydaniem wiąże skarżący zarzut naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw. Po drugi, to w treści kwestionowanych przepisów tkwić winno źródło zarzucanego naruszenia, którego aktualizacja nastąpiła wskutek ich zastosowania w indywidualnej sprawie skarżącego. Korespondują z powyższym wymogiem nałożone przez ustawodawcę na skarżącego obowiązki. Umożliwiają one dokonanie na etapie wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej weryfikacji, czy w sprawie skarżącego doszło do wydania ostatecznego orzeczenia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. W szczególności zaś, czy orzeczenie to spełnia opisane wyżej przesłanki, a więc, czy podjęte zostało na podstawie zakwestionowanych przepisów oraz, czy wskutek jego wydania doszło do naruszenia konstytucyjnie określonych praw lub wolności skarżącego.

Jak to wynika z treści samej skargi konstytucyjnej, jak i pism uzupełniających jej braki formalne, skarżąca wiąże zarzut naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw z orzeczeniami sądowymi, wydanymi w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nabycia własności działki w drodze zasiedzenia. Postępowanie to zakończone zostało postanowieniem Sądu Najwyższego z 10 czerwca 2003 r., w przedmiocie odmowy przyjęcia kasacji do rozpoznania. Wezwana do wskazania, w jakim zakresie kwestionowany przepis stanowił podstawę orzeczeń wydanych w tym postępowaniu, skarżąca wyjaśniła, że to na jego podstawie Gmina Uchanie uzyskała tytuł prawny do spornej nieruchomości, co w konsekwencji zmusiło skarżącą do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nabycia własności w drodze zasiedzenia. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego tego rodzaju zależność nie pozwala jednak na przyjęcie, iż zaskarżony art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy o drogach publicznych stanowił normatywną podstawę orzeczenia, z którym wiąże skarżąca zarzut naruszenia jej praw. Podstawą taką były bowiem odpowiednie unormowania innego aktu normatywnego, tzn. kodeksu cywilnego, tzn. kodeksu cywilnego, regulujące instytucję zasiedzenia. To w ich świetle dokonały sądy subsumpcji stanu faktycznego, której efektem było uznanie niedopełnienia przesłanek nabycia tą drogą prawa własności do wnioskowanej nieruchomości. Uwzględnienie kwestionowanej regulacji ustawy o drogach publicznych miało miejsce jedynie w kontekście oceny stanu prawnego i faktycznego spornej działki. Sądy wzięły bowiem pod uwagę konsekwencje prawne rozstrzygnięć administracyjnych, wydanych m.in. na podstawie zaskarżonego przepisu. Decyzje te potraktowane zostały jako tzw. fakty prawne, współdeterminujące ocenę sytuacji faktycznej zaistniałej w sprawie. Tego rodzaju zależność zachodząca między art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy o drogach publicznych a postanowieniami sądowymi wydanymi w sprawie skarżącej nie wyczerpuje jednak wymogu, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, a więc wydania ostatecznego orzeczenia na podstawie przepisu stanowiącego przedmiot skargi konstytucyjnej.

Należy jeszcze raz podkreślić, że art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy o drogach publicznych mógłby być uznany za podstawę normatywną rozstrzygnięć wydanych w odrębnym postępowaniu toczącym się w sprawie skarżącej, tzn. postępowaniu przed organami administracyjnymi. Także jednak i w tym kontekście nie byłoby możliwe uczynienie go przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego, zainicjowanej niniejszą skargą konstytucyjną. Jak to bowiem wynika z treści załączonych do skargi rozstrzygnięć, w postępowaniu tym nie doszło do wydania orzeczenia, wyczerpującego przysługującą skarżącej drogę prawną, w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Uwzględniana w postępowaniu sądowym w sprawie stwierdzenia nabycia własności spornej działki decyzja Wojewody Lubelskiego z 2 marca 1999 r. została bowiem uchylona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 października 2000 r.

Biorąc powyższe pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.

2

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: