220

POSTANOWIENIE

z dnia 8 kwietnia 2003 r.

Sygn. akt Ts 176/02

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Zdyb

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Alicji Kulikowskiej i innych w sprawie zgodności:

art. 392¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43 poz. 296 ze zm.) z art. 2, 32, 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 4 lutego 2003 r. skarżące wniosły o zbadanie zgodności art. 392¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43 poz. 296 ze zm.) z art. 2, 32, 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP, zarzucając, iż przepis ten narusza ich prawo do sądu, zamyka dostęp do drogi sądowej oraz jest niezgodny z zasadą równości. Pełnomocnik skarżących wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej m.in. przez wskazanie sposobu naruszenia konstytucyjnych praw skarżących, powtórzył sformułowane w skardze zarzuty.

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy postanowieniem z 21 marca 2002 r. odrzucił kasację skarżących ze względu na to, iż wartość przedmiotu zaskarżenia była niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Zażalenie na to postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2002 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Konstytucja przewiduje zasadę instancyjności, która wzmacnia prawo do sądu, ponieważ gwarantuje proceduralną kontrolę postępowania sądowego. Celem tej zasady jest zapobieganie pomyłkom i arbitralności w pierwszej instancji oraz zagwarantowanie prawa do sądu. Trybunał zwracał uwagę na znaczenie, jakie dla kształtu prawa do sądu ma art. 78 Konstytucji, stanowiący gwarancję kontroli instancyjnej orzeczenia. Jego dopełnieniem jest art. 176 ust. 1 Konstytucji. Zarówno art. 78, jak i art. 176 ust. 2 Konstytucji, kwestie sposobu realizacji wyrażonej w nich zasady dwuinstancyjności pozostawiają ustawodawstwu zwykłemu.

Na tle powyższych uwag należy podkreślić, iż powołane normy konstytucyjne odnoszą się do „orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji”. Konstytucja gwarantuje bowiem dwuinstancyjny tryb postępowania. Można zatem powiedzieć, że gdyby kodeks postępowania cywilnego w ogóle nie przewidywał kontroli orzeczeń w trzeciej instancji, jego regulacja też mieściłaby się w ramach konstytucyjnego modelu prawa do sądu. Ustawodawca polski, wzorem obcych prawodawców, wprowadził jednak szczególną kontrolę orzeczeń zapadających w postępowaniu cywilnym w drugiej instancji. Jest nią kasacja. Model kasacji przyjęty przez ustawodawcę zwykłego jest niewątpliwie jednym z możliwych rozwiązań prawnych. Nie jest zadaniem Trybunału Konstytucyjnego dokonywanie oceny, czy jest to model najwłaściwszy, najlepiej pasujący do całego modelu procedury cywilnej. Trybunał stwierdza natomiast, że wyłączenie pewnych spraw spod kontroli kasacyjnej nie narusza prawa do sądu w kształcie, jaki nadała mu obowiązująca Konstytucja. Przepisy Konstytucji dają ustawodawcy zwykłemu swobodę kreowania środków zaskarżenia orzeczeń zapadłych w drugiej instancji; wprowadzając je do procedury cywilnej mógł dowolnie ukształtować zakres ich dopuszczalności (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2002 r., sygn. SK 12/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 143).

Z tych względów nieuzasadnione jest twierdzenie skarżących, że art. 392¹ k.p.c. narusza przysługujące im prawo do sądu. Z powyższego wynika również, że w zakresie prawa do sądu przepis ten nie narusza wyrażonej w art. 32 Konstytucji zasady równości.

Mając powyższe na względzie należało orzec jak w sentencji.

2