125

POSTANOWIENIE

z dnia 1 kwietnia 2003 r.

Sygn. akt Ts 149/02

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Grzybowski

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Brunona Komarka w sprawie zgodności:

art. 53 * 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) z art. 9, 32 i 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z dnia 25 października 2002 r. skarżący zakwestionował zgodność z Konstytucją RP art. 53 * 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Zaskarżonemu przepisowi zarzucił niezgodność z art. 9, 32 i 77 Konstytucji. Istoty takiej niezgodności upatruje skarżący w tym, że na podstawie kwestionowanego przepisu został zobligowany do zapłacenia odsetek za okres, w którym organy skarbowe - w tempie niezależnym od skarżącego - dokonywały sprawdzenia złożonego przez skarżącego zeznania podatkowego.

Skarga została sformułowana w oparciu o następujący stan faktyczny. 8 września 1998 r. skarżący skierował wniosek do Urzędu Skarbowego, który przez organ skarbowy został potraktowany jako wniosek o umorzenie odsetek za zwłokę od zaległości w podatku dochodowym za 1997 r. Decyzją z 8 października 1998 r. Urząd Skarbowy w Opolu (nr I US/PD II-820/32/98) odmówił skarżącemu takiego umorzenia. Rozstrzygnięcie powyższe zostało utrzymane w mocy decyzją Izby Skarbowej w Opolu z 19 kwietnia 1999 r. (nr PF-I-823/161/98). Skarga skarżącego na tę decyzję została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 lutego 2002 r. (sygn. akt I SA/Wr 1320/99). W uzasadnieniu wyroku Sąd uznał, że w sprawie skarżącego podstawą decyzji organów skarbowych był art. 67 § 1 ordynacji podatkowej. W ocenie Sądu organy skarbowe słusznie uznały, że skarżący nie wskazał przyczyn, które uzasadniałyby zastosowanie w jego sprawie ulgi w postaci umorzenia całości lub części odsetek za zwłokę. Sąd przyjął również, że podstawę prawną do naliczenia odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej daje art. 53 § 1 ordynacji podatkowej. Powyższe orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zostało doręczone skarżącemu 28 maja 2002 r.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 21 stycznia 2003 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej. Uzupełnienie skargi winno przy tym nastąpić m.in. przez wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa skarżącego i w jaki sposób - zdaniem skarżącego - został naruszone przez zakwestionowany art. 53 § 1 ordynacji podatkowej. Ponadto wezwano pełnomocnika do dokładnego określenia daty zwrócenia się przez skarżącego z wnioskiem do Sądu Rejonowego o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, celem sporządzenia skargi konstytucyjnej.

W odpowiedzi na powyższe zarządzenie pełnomocnik skarżącego skierował pismo z 4 lutego 2003 r. Ponownie sformułował zarzut naruszenia art. 9 Konstytucji, nie precyzując jednak bliżej, dla jakiego prawa podmiotowego skarżącego przepis ten daje podstawę normatywną.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, nie spełnia ona bowiem przesłanek dopuszczalności występowania z tym środkiem prawnym.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Precyzując zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka prawnego, ustawodawca zobligował skarżącego do wskazania, jakie konstytucyjne wolności i prawa, i w jaki sposób - zdaniem skarżącego - zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze przepisy (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym). Uzasadnienie przez skarżącego postawionego zarzutu winno więc nastąpić nie tylko przez wskazanie konkretnych przepisów Konstytucji, z których wywodzi on przysługujące prawa lub wolności, ale również przez wyjaśnienie sposobu, w jaki prawa te lub wolności doznały uszczerbku wskutek zastosowania kwestionowanej regulacji ustawy lub innego aktu normatywnego.

Należy w tym miejscu podkreślić specyfikę postępowania inicjowanego przez skargę konstytucyjną. Wiąże się ona z tym, że wzorcem dla kontroli przepisów kwestionowanych przez skarżącego mogą być jedynie takie unormowania konstytucyjne, które wyrażają konkretne podmiotowe prawa przysługujące skarżącemu. Prawidłowa realizacja przez skarżącego obowiązku opisanego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym warunkuje dopuszczalność merytorycznej kontroli przepisów kwestionowanych w skardze konstytucyjnej. Wyznaczony przez skarżącego wzorzec kontroli jest przy tym wiążący dla Trybunału Konstytucyjnego, zgodnie bowiem z art. 66 tej ustawy, Trybunał orzekając jest związany granicami skargi konstytucyjnej. Konsekwencją tej zasady jest więc także niemożność korygowania lub uzupełniania powyższego wzorca z własnej inicjatywy Trybunału Konstytucyjnego.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, opisana wyżej przesłanka dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej nie została w niniejszej sprawie spełniona. Obowiązku wskazania sposobu naruszenia przez art. 53 * 1 ordynacji podatkowej konstytucyjnych wolności lub praw nie spełnia bowiem odwołanie się przez skarżącego do art. 9, 32 i 77 Konstytucji. W odniesieniu do art. 9 Konstytucji stwierdzić należy, że w swojej treści normatywnej nie wyraża on żadnego prawa lub wolności, którego naruszenie mógłby podnosić skarżący w trybie skargi konstytucyjnej. Przepis ten ma charakter przedmiotowy i statuuje jedną z naczelnych zasad ustroju państwa. W odniesieniu do oceny zarzutu naruszenia art. 32 Konstytucji i wyrażonej w nim zasady równości, Trybunał Konstytucyjny pragnie ponownie odwołać się do stanowiska utrwalonego w dotychczasowym orzecznictwie w sprawie skargi konstytucyjnej. Zgodnie z nim oparcie skargi konstytucyjnej na zarzucie naruszenia zasady równości jest dopuszczalne w sytuacji doprecyzowania przez skarżącego w zakresie jakiego prawa lub wolności, wyrażonego w przepisach konstytucyjnych zasada ta doznała niedozwolonego uszczerbku (zob. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 47/98, OTK ZU nr I(30)/1999, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 46/98. OTK ZU nr I(30)/1999, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72 oraz postanowienie pełnego składu TK z 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225).

Zarówno w treści uzasadnienia skargi konstytucyjnej, jak i pisma z 4 lutego 2003 r. tego rodzaju konieczne doprecyzowanie postawionego zarzutu nie nastąpiło.

Nie jest możliwe także potraktowanie za wzorzec dla kontroli kwestionowanego przepisu ordynacji podatkowej art. 77 Konstytucji. Z uzasadnienia skargi wynika, że skarżący odwołuje się przede wszystkim do treści art. 77 ust. 1 Konstytucji, zgodnie z którym każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Powołaniu powyższego przepisu nie towarzyszy jednak żadne uzasadnienie odnośnie tego, w jaki sposób kwestionowany art. 53 * 1 ordynacji podatkowej narusza wyrażone w nim prawo skarżącego do dochodzenia odszkodowania za wyrządzoną szkodę.

Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny w oparciu o postanowienia art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka jak w sentencji.

3