Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie z dnia 2002-11-26 - Ts 92/02
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 92/02
Tytuł:Postanowienie z dnia 2002-11-26
Publikacja w Z.U.Z.U. 2003 / 1B / 53

53

POSTANOWIENIE

z dnia 26 listopada 2002 r.

Sygn. akt Ts 92/02

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Safjan

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jana Macieja Ostrowskiego w sprawie zgodności:

art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) z art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Jana Macieja Ostrowskiego z 4 lipca 2002 r. zarzucono, iż art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) jest niezgodny z art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skarżący wskazał, iż wyrokiem z 22 listopada 2001 r. (sygn. akt IC 654/01/S) Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia oddalił pozew skarżącego o odszkodowanie związane z obowiązywaniem sprzecznego z Konstytucją aktu normatywnego, w wyniku czego skarżący otrzymywał niższy od należnego czynsz z tytuły wynajmu lokalu. Wyrokiem z 16 kwietnia 2002 r. Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił apelację skarżącego od wyroku sądu pierwszej instancji. Zdaniem skarżącego art. 417 kodeksu cywilnego bezpodstawnie ogranicza zakres odpowiedzialności Skarbu Państwa wyłącznie do szkody wyrządzonej przez funkcjonariusza państwowego. Tymczasem art. 77 ust. 1 Konstytucji RP przewiduje prawo obywatela do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. To ostatnie pojęcie ma szerszy zakres znaczeniowy niż użyte w Kodeksie cywilnym określenie “funkcjonariusz państwowy” i obejmuje zdaniem skarżącego także negatywne w skutkach działania organów państwowych polegające na stanowieniu sprzecznych z Konstytucją aktów normatywnych (bezprawie legislacyjne).

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 29 sierpnia 2002 r. skarżący został wezwany m.in. do uzasadnienia przekonania, iż zakwestionowana przez niego regulacja kodeksu cywilnego stanowiła podstawę wydania wskazanych w skardze konstytucyjnej orzeczeń sądowych. W piśmie z 16 września 2002 r. skarżący wyjaśnił, iż orzekające sądy powołały się na treść Kodeksu cywilnego w uzasadnieniach wydanych wyroków.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie taki akt normatywny, który stanowił podstawę wydania przez organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia odnoszącego się do praw lub wolności konstytucyjnych skarżącego. Warunek ten jest spełniony wówczas, gdy w sensie normatywnym zakwestionowane w skardze konstytucyjnej regulacje prawne determinują treść rozstrzygnięcia organu władzy publicznej w tym zakresie, z którym skarżący łączy naruszenie przysługujących mu praw lub wolności konstytucyjnych.

Jak wynika z treści skargi konstytucyjnej skarżący uczynił jej przedmiotem art. 417 kodeksu cywilnego. Przepis ten wszakże nie stanowił podstawy wydania wskazanych w skardze wyroków sądowych. Sąd pierwszej instancji wprost stwierdza, iż art. 417 kodeksu cywilnego nie ogranicza możliwości dochodzenia przez skarżącego roszczeń odszkodowawczych z tytułu “bezprawia legislacyjnego” wskazując na art. 77 ust. 1 Konstytucji, jako ewentualną ich podstawę. Art. 417 k.c. nie mógł więc w tym kontekście determinować decyzji sądu o oddaleniu pozwu skarżącego. Z kolei sąd drugiej instancji w ogóle nie odnosił się do treści art. 417 k.c. ograniczając się do (skądinąd błędnego) zrelacjonowania stanowiska sądu pierwszej instancji w kwestii możliwości oparcia roszczeń skarżącego na art. 77 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 418 k.c. Także więc i w tym przypadku zakwestionowany w skardze konstytucyjnej art. 417 kodeksu cywilnego nie stanowił normatywnej podstawy podjętego przez sąd rozstrzygnięcia.

Oba sądy wskazały natomiast, iż do czasu wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku w sprawie niekonstytucyjności aktu normatywnego, akt ten wywołuje skutki prawne oraz przysługuje mu domniemanie zgodności z Konstytucją. Zdaniem sądów w okresie poprzedzającym ów wyrok nie ma on więc charakteru “bezprawia legislacyjnego”, które mogłoby rodzić roszczenia odszkodowawcze. Ocena przyjęta przez sądy wynikała ze sposobu interpretacji konsekwencji normatywnych wyroku Trybunału Konstytucyjnego i ona właśnie zadecydowała o oddaleniu pozwu skarżącego.

Należy ponadto wskazać, iż bez względu na kwestię podstaw prawnych roszczenia skarżącego samoistną przyczyną oddalenia jego powództwa przez sądy był brak udowodnienia wysokości poniesionej szkody. W tej sytuacji nie można przyjąć za zasadne przekonania skarżącego, iż to właśnie zakwestionowany przez niego akt normatywny przesądził o wydaniu przez organ władzy publicznej rozstrzygnięcia naruszającego przysługujące skarżącemu prawa konstytucyjne.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: