298

POSTANOWIENIE

z dnia 18 listopada 2002 r.

Sygn. akt Ts 84/02

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Grzybowski

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Tadeusza Brodniewicza w sprawie zgodności:

art. 5 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2002 r. Nr 2, poz. 87) z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 2 lipca 2002 r. skarżący zakwestionował zgodność art. 5 ustawy z 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (dalej: ustawa) z art. 32 Konstytucji RP. W myśl zaskarżonego przepisu ustawy, świadczenia w niej określone przysługują osobom uprawnionym w czasie ich pobytu na obszarze Państwa Polskiego, o ile ustawa ta albo umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Powyższemu unormowaniu zarzucił skarżący, że bezpodstawnie dyskryminuje osoby zamieszkałe poza granicami Polski. Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z 11 lutego 1997 r. (znak SA 15-217955) odmówiono skarżącemu prawa do renty inwalidzkiej. W uzasadnieniu tej decyzji stwierdzono, że w związku z treścią zaskarżonego przepisu ustawy skarżącemu, jako osobie zamieszkałej na stałe w Austrii, nie przysługuje renta inwalidy wojennego.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 11 września 2002 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez sprecyzowanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób - zdaniem skarżącego zostały naruszone przez zaskarżony przepis ustawy. Pełnomocnik wezwany został również do dostarczenia odpisów orzeczeń wskazujących na wyczerpanie przez skarżącego przysługującej mu drogi prawnej.

W piśmie z 24 września 2002 r. pełnomocnik skarżącego ponownie sformułował zarzut naruszenia konstytucyjnej zasady równości, spowodowanego dyskryminacyjnym potraktowaniem przez ustawodawcę obywateli zamieszkałych poza granicami kraju. Stwierdził również, że dołączona do skargi decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 11 lutego 1997 r. winna być uznana za końcowe orzeczenie w sprawie skarżącego. Pełnomocnik poinformował ponadto, że skarżący nie jest w stanie określić daty doręczenia powyższej decyzji, niemniej w jego ocenie jest to decyzja prawomocna.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, nie spełnia ona bowiem przesłanek dopuszczalności występowania z tego rodzaju środkiem prawnym.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, warunkiem skorzystania ze skargi konstytucyjnej jest uczynienie jej przedmiotem przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, które stanowiły normatywną podstawę ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, wydanego w sprawie skarżącego. Zasady, na jakich dopuszczalne jest wystąpienie ze skargą konstytucyjną precyzuje ustawa z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Zgodnie z treścią art. 46 ust. 1 tej ustawy wniesienie skargi konstytucyjnej dopuszczalne jest po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Natomiast w myśl art. 47 ust. 1 pkt 2 tejże ustawy na skarżącym ciąży obowiązek wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób - jego zdaniem - zostały naruszone przez zaskarżony przepis.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, skarga niniejsza powyższych wymagań ustawowych nie spełnia. Stwierdzić przede wszystkim należy, że skarżący nie dopełnił ustawowego obowiązku wyczerpania przysługującej mu w sprawie drogi prawnej. Jedynym orzeczeniem, jakie podjęte zostało w jego sprawie jest bowiem decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z 11 lutego 1997 r., odmawiająca skarżącemu prawa do renty inwalidy wojennego. Zgodnie z wyjaśnieniem zawartym w piśmie pełnomocnika z 24 września 2002 r., skarżący nie składał od powyższego rozstrzygnięcia odwołania do sądu. Uzasadnił to tym, iż treść zakwestionowanego przepisu uniemożliwia uwzględnienie takiego odwołania.

Należy w związku z tym podkreślić, że prowadzone przed Trybunałem Konstytucyjnym postępowanie w sprawie skargi konstytucyjnej ma charakter nadzwyczajny i subsydiarny, samo zaś korzystanie z tego środka ochrony praw i wolności nie może mieć charakteru przedwczesnego i prowadzić do zastępowania nim przysługujących skarżącemu zwyczajnych środków prawnych. W niniejszej sprawie środkiem takim jest odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Skutkuje ono skierowaniem sprawy na drogę sądową i uzyskaniem w ten sposób prawomocnego wyroku sądowego. Dopóki więc skarżący nie doprowadzi do zakończenia sprawy prawomocnym orzeczeniem sądowym, dopóty nie można mówić o spełnieniu konstytucyjnej przesłanki zapadnięcia ostatecznego orzeczenia o jego prawach, wolnościach lub obowiązkach określonych w Konstytucji. Wbrew więc stanowisku wyrażonemu w piśmie pełnomocnika, zakończenie postępowania bez wyczerpania przysługującej skarżącemu drogi prawnej, nie pozwala na potraktowanie decyzji wydanej w jego sprawie za ostateczne orzeczenie, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Niezależnie od powyższej okoliczności, samoistnie przesądzającej o niedopuszczalności nadania niniejszej skardze dalszego biegu, stwierdzić należy, że skarżący nie dopełnił również wymogu wskazania konstytucyjnych wolności lub praw naruszonych zaskarżonym unormowaniem ustawy. Zarzut skargi sprowadza się w tym zakresie do wskazania niezgodności art. 5 ustawy z konstytucyjną zasadą równości. Należy w związku z tym zauważyć, że w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie skargi konstytucyjnej wyrażano już wielokrotnie pogląd odnośnie ograniczonej dopuszczalności czynienia z tej zasady konstytucyjnej układu odniesienia dla kontroli przepisów kontrolowanych w tym trybie. Jest to bowiem możliwe wówczas, gdy w skardze sprecyzowane zostanie w zakresie jakiego konstytucyjnego prawa lub wolności przysługującego skarżącemu zasada to doznała ograniczenia lub uszczerbku (por. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 47/98, OTK ZU nr 1(30)/99, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 46/98. OTK ZU nr 1(30)/99, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU nr 1/99, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72; postanowienie pełnego składu TK 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego uzasadnienie niniejszej skargi tego rodzaju doprecyzowania praw i wolności o randze konstytucyjnej, jak i sposobu ich naruszenia przez kwestionowaną regulację ustawy, nie zawiera.

Biorąc powyższe pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.