Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie z dnia 2001-11-19 - Ts 101/01
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 101/01
Tytuł:Postanowienie z dnia 2001-11-19
Publikacja w Z.U.Z.U. 2002 / 1B / 80

80

POSTANOWIENIE

z dnia 19 listopada 2001 r.

Sygn. Ts 101/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zdzisław Czeszejko-Sochacki

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Hanny Olszewskiej w sprawie zgodności:

a) art. 540 § 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 42 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

b) art. 48 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25 ze m.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 8, art. 178 ust. 1 oraz art. 42 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a :

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Hanny Olszewskiej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 17 lipca 2001 r. zarzucono, iż art. 540 § 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 42 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zaś art. 48 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 8, art. 178 ust. 1 oraz art. 42 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skarżąca wskazała, iż postanowieniem z 8 grudnia 2000 r. (sygn. akt IV Kow 233/99) Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił jej wniosek o wznowienie postępowania karnego zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia z 1 kwietnia 1998 r. (sygn. akt V K 1002/97), którym skarżąca została uznana winną popełnienia przestępstwa. Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego we Wrocławiu zostało następnie utrzymane w mocy postanowieniem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 11 kwietnia 2001 r. (sygn. akt II Akz 71/01).

Zdaniem skarżącej, wskazane przez nią orzeczenia sądowe prowadzą do naruszenia prawa do równego traktowania przez władze publiczne, a także gwarancji osobistej nietykalności osób, które nie popełniły przestępstwa, jak też zakazu skazywania wyrokiem karnym osób, które nie dopuściły się czynu zabronionego. Skarżąca podniosła, iż w identycznych sprawach jak ta, w której została skazana, sądy wydawały wyroki uniewinniające, o czym dowiedziała się z informacji prasowych. W tej sytuacji skarżąca uznała, iż została skazana za czyn, który w chwili jego popełnienia nie stanowił przestępstwa. Okazało się jednak, iż z uwagi na przesłanki stosowania instytucji wznowienia postępowania, nie ma możliwości skorzystania z niej, jakkolwiek instytucja ta ma charakter “środka ochrony wolności i praw, dodatkowo zabezpieczający (ochraniający) obywatela przed ewentualnym błędem prawomocnego orzeczenia rozstrzygającego o przedmiocie postępowania, stanowiącego proceduralną gwarancję, iż nikt nie zostanie pociągnięty do odpowiedzialności karnej za czyn, który nie był w czasie jego popełnienia czynem zabronionym”.

Według skarżącej niekonstytucyjność art. 540 § 1 pkt 2 lit. a kodeksu postępowania karnego polega na tym, iż przesłanką wznowienia postępowania nie jest samo pojawienie się nowych faktów świadczących o niepopełnieniu przestępstwa, ale także ich “podbudowa dowodowa”. Nie jest natomiast wystarczającym powołanie się na fakt błędnych ocen prawnych. Zdaniem skarżącej nałożenie na nią obowiązku dowodzenia stanowi warunek zamykający drogę dochodzenia naruszonej wolności.

Precyzując zarzuty odniesione do treści art. 48 ustawy z 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych skarżąca wskazała, iż przepis ten ogranicza atrybut niezawisłości sędziów w sprawowaniu urzędu wyłącznie do ustaw zwykłych z pominięciem Konstytucji. Skutkiem takiego ograniczenia sąd rozstrzygający o wniosku skarżącej pominął możliwość bezpośredniego zastosowania w jej sprawie regulacji konstytucyjnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wykazanie, iż zakwestionowane regulacje prawne, stanowiące podstawę wydanego przez sąd lub organ administracji publicznej orzeczenia, naruszają konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego.

Na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), w trakcie rozpoznania wstępnego Trybunał Konstytucyjny ocenia, czy dochowane zostały warunki formalne skargi konstytucyjnej oraz czy przedstawione w niej zarzuty nie mają oczywiście bezzasadnego charakteru. W ocenie tej Trybunał Konstytucyjny związany jest granicami skargi wyznaczonymi przez samego skarżącego (art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym).

Jak wynika z treści skargi konstytucyjnej za ostateczne orzeczenie w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, odnoszące się do praw lub wolności konstytucyjnych, uznano postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 11 kwietnia 2001 r. Skarżąca zarzut naruszenia zasady równego traktowania kieruje przeciwko temu orzeczeniu, przy czym nie wykazuje na czym owo naruszenie miałoby polegać. Jednocześnie kwestię nierównego traktowania skarżąca odnosi do prawomocnego wyroku z 1 kwietnia 1998 r. wydanego przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia, którym została uznana za winną popełnienia wskazanych w nim przestępstw i którym wymierzona została kara. Nierówne traktowanie polegało, zdaniem skarżącej, na tym iż w podobnych sprawach inne sądy, wydawały wyroki uniewinniające. Tak sformułowany zarzut skarżącej nie odnosi się do postanowienia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu, a w szczególności do podstawy prawnej tego postanowienia.

Zakwestionowany w skardze konstytucyjnej art. 540 § 1 pkt 2 lit. a kodeksu postępowania karnego wskazuje na jedną z przesłanek, której spełnienie pozwala na wznowienie postępowania sądowego zakończonego prawomocnym wyrokiem, przy czym nie posługuje się żadnymi kryteriami o charakterze podmiotowym prowadzącymi do różnicowania sytuacji prawnej osób, do których może mieć on zastosowanie. Ocena czy zawarta w tym przepisie przesłanka została spełniona, należy do orzekającego sądu, którego właściwość ustala się stosownie do art. 544 kpk. Słusznie podkreśla skarżąca, iż instytucja wznowienia postępowania ma charakter instytucji gwarancyjnej, pozwalającej na kontrolę prawomocnych rozstrzygnięć sądowych zapadających w postępowaniu karnym. Jest to wszakże jeden z wielu środków ochronnych przewidzianych w kodeksie postępowania karnego, z których podstawowym jest prawo do zaskarżania orzeczeń wydanych przez sądy pierwszej instancji. Dlatego nie można uznać za zasadne twierdzenia skarżącej, iż określone w art. 540 § 1 pkt 2 lit. a kodeksu postępowania karnego przesłanki wystąpienia z wnioskiem o wznowienie postępowania karnego zamknęły skarżącej drogę sądową dochodzenia naruszonych jej zdaniem praw skoro, jak zwrócił na to uwagę Sąd Okręgowy, sama zrezygnowała z przysługujących jej środków zaskarżenia, nie składając apelacji od wyroku z dnia 1 kwietnia 1998 r. wydanego przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia. Trudno jest więc mówić o naruszenie zasady równego traktowania.

Za oczywiście bezzasadny należało uznać także zarzut skarżącej, iż warunek udowodnienia przez osobę składającą wniosek o wznowienie postępowania przesłanki “ujawnienia nowych faktów” stanowi naruszenie zasad konstytucyjnych. Konieczność przedstawienia dowodów na zaistnienie okoliczności stanowiących podstawę wystąpienia z określonym wnioskiem procesowym należy bowiem do istoty każdego postępowania mającego charakter sądowej drogi dochodzenia naruszonych praw lub wolności (art. 77 ust. 2 Konstytucji RP).

Wskazane w skardze konstytucyjnej postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu nie odnosi się także do sfery nietykalności osobistej skarżącej, ani nie narusza zakazu pociągania do odpowiedzialności karnej osoby, która nie popełniła czynu zabronionego. Przedmiotem tego postanowienia była ocena ustaleń zawartych w postanowieniu Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 8 grudnia 2000 r. oddalającym wniosek o wznowienie postępowania w sprawie skarżącej. Sąd Apelacyjny ograniczył się wyłącznie do oceny przesłanek wznowienia postępowania karnego, postanowienie to w żadnym razie więc nie kształtowało sfery praw i wolności określonych w art. 42 Konstytucji RP.

Trybunał Konstytucyjny pragnie zauważyć, iż sądy orzekające w sprawie oddaliły wniosek skarżącej o wznowienie postępowania karnego nie dlatego, iż nie przedstawiła ona dowodów na okoliczność “ujawnienia się nowych faktów” w sprawie, ale dlatego, iż nie uznały za owe nowe fakty odmiennych ocen prawnych wyrażanych przez inne sądy orzekające w podobnych sprawach. Rozstrzygnięcia orzekających w sprawie skarżącej sądów opierały się m.in. na utrwalonej wykładni zastosowanego przepisu. Nie stanowi to jednak o niezgodności tego przepisu ze wskazanym wzorcem konstytucyjnym. Wykładnia przepisu nie podlega kontroli Trybunału Konstytucyjnego ze względu na treść art. 188 Konstytucji wskazującego na zakres przedmiotowy kognicji Trybunału Konstytucyjnego. Przedmiotem badania Trybunału Konstytucyjnego nie są bowiem akty stosowania prawa, a więc prawomocne orzeczenia lub ostateczne decyzje zapadłe w indywidualnych sprawach, lecz akty normatywne na podstawie których zapadają te rozstrzygnięcia.

W przyjętych za podstawę skargi konstytucyjnej orzeczeniach sądowych brak też jest jakichkolwiek odniesień do art. 48 ustawy z 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych. Przepis ten nie jest aktem normatywnym, na podstawie, którego sąd orzekał w sprawie skarżącej. Zdaniem Trybunału, nic w treści podjętego przez sąd rozstrzygnięcia nie wskazuje, by wydane ono zostało z pominięciem określonych regulacji konstytucyjnych mających ewentualne zastosowanie w sprawie.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: