104

POSTANOWIENIE

z dnia 7 listopada 2001 r.

Sygn. Ts 137/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Aleksandra Jagusza w sprawie zgodności:

art. 43 § 2 i art. 44 § 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) z art. 42 pkt 1 i art. 69 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a :

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Aleksandra Jagusza zarzucono niezgodność art. 43 § 2 i art. 44 § 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) z art. 42 pkt 1 i art. 69 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 2 pkt 3 i art. 3 pkt 1 litera a, c ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535). Zdaniem skarżącego zastosowanie tych przepisów w postanowieniu Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 31 października 2000 r. (sygn. akt II Cz 1052/00) jest sprzeczne zarówno ze wskazanymi powyżej przepisami Konstytucji, jak też przepisami ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Skarżący podniósł, iż Sąd Okręgowy stosując sankcję za “użycie w pismach wyrazów obraźliwych” naruszył przewidziane w art. 69 Konstytucji prawo skarżącego do pomocy ze strony władz publicznych w zakresie komunikowania się, która to pomoc powinna polegać na wykazaniu przez Sąd zrozumienia dla objawów choroby psychicznej skarżącego. Ponadto w art. 44 § 2 przewidziana została możliwość zamiany kary grzywny na karę pozbawienia wolności do 7 dni. Zastosowanie takiego środka w stosunku do osób chorych psychicznie, które nie mogą odpowiadać za przestępstwo, a tym samym zostać skazane na karę pozbawienia wolności stanowi wyjątek od ogólnych reguł odpowiedzialności karnej, który godzi w porządek prawny. Na uwagę zasługuje fakt, iż w tym trybie postępowania, procedura nie przewiduje środków zaskarżenia tego postanowienia. Niezależnie od powyższego skarżący wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia skargi, gdyż od 27 listopada 2000 r., w którym doręczono mu odpis powyższego postanowienia do 2 stycznia 2001 r. przebywał w Klinice Psychiatrycznej we Wrocławiu, wskutek czego nie miał możliwości świadomego działania w niniejszej sprawie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu trzech miesięcy od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.

Rozpatrując niniejszą skargę należy stwierdzić, iż została ona złożona z wyraźnym przekroczeniem tego terminu.

Jest bezsporne i zgodne z oświadczeniem samego skarżącego, że postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 31 października 2000 r. zostało mu doręczone 27 listopada 2000 r. Od dnia tego rozpoczął się bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Koniec terminu przypadał zatem na 27 lutego 2001 r. i w tym dniu najpóźniej powinna być wniesiona skarga. Okoliczność wystąpienia przez skarżącego (26 marca 2001 r.) do sądu o ustanowienie mu pełnomocnika z urzędu nic już nie mogła zmienić, ponieważ miała miejsce po upływie trzymiesięcznego terminu.

Nawet gdyby przyjąć, iż leczenie w klinice psychiatrycznej, trwające - od 27 listopada 2000 r. do 2 stycznia 2001 r. - uniemożliwiało skarżącemu podjęcia działań zmierzających do złożenia skargi i w związku z tym uznać, iż bieg terminu powinien zostać zawieszony również na czas trwania leczenia, należy stwierdzić, że w tym wypadku termin do wniesienia skargi zaczął bieg od 3 stycznia 2001 r. i powinien zakończyć się 3 kwietnia 2001 r. Skarżący składając w 26 marca 2001 r., czyli 7 dni przed upływem terminu, wniosek do sądu o ustanowienie mu pełnomocnika z urzędu, spowodował dalsze zawieszenie tego terminu do 6 czerwca 2001 r., od którego pozostało tylko 7 dni, aby skarga mogła zostać wniesiona z zachowaniem trzymiesięcznego terminu. Ostateczny dzień do złożenia skargi upłynął w tym wypadku 15 czerwca 2001 r., zaś pełnomocnik skarżącego wysłał ją dopiero 31 sierpnia 2001 r. (data stempla pocztowego), czyli z wyraźnym przekroczeniem terminu.

Z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika, iż nie ma możliwości przywrócenia terminu przewidzianego w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że skarga konstytucyjna nie ma charakteru zwykłej czynności procesowej w normalnym toku instancji. Termin do wniesienia skargi konstytucyjnej ma charakter materialnoprawny, wyznaczający czasowe granice dla podjęcia przez skarżącego obrony przysługujących mu praw i wolności konstytucyjnych poprzez zakwestionowanie w skardze generalnego aktu normatywnego (por. postanowienia z: 21 stycznia 1998 r., sygn. Ts 2/98, OTK ZU Nr 2/1998, poz. 21; 15 lipca 1998 r., sygn. Ts 79/98, OTK ZU Nr 5/1998, poz. 87; 22 lutego 1999 r., sygn. Ts 141/98, OTK ZU Nr 2/1999, poz. 32).

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny mając na względzie dokonane ustalenia, postanawia jak w sentencji.