74

POSTANOWIENIE

z dnia 5 listopada 2001 r.

Sygn. Ts 95/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jadwiga Skórzewska-Łosiak

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej ZWOLTEX Spółki Akcyjnej Fabryki Wyrobów Frotowych i Kocowych w sprawie zgodności:

art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 48, poz. 554) z art. 2, art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a :

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej z 12 lipca 2001 r. zarzucono, że art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 48, poz. 554) jest niezgodny z art. 2, art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącej wskazany przepis narusza jej prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy w państwie prawnym. Naruszenie to polega na tym, iż w dacie wnoszenia apelacji skarżąca nie miała świadomości, że reguły kasacji zostaną zmienione w trakcie procesu. Wejście w życie zaskarżonego przepisu spowodowało, iż od momentu rozpatrzenia sprawy przez sąd zależało, czy skarżąca zdoła czy też nie skorzystać z prawa do kasacji.

Sąd Okręgowy w Częstochowie wyrokiem z 17 stycznia 2000 r. oddalił powództwo skarżącej o zapłatę. Postanowieniem z 25 maja 2000 r. sąd ten odrzucił apelację skarżącej ze względu na nieopłacenie apelacji w terminie. Zażalenie na to postanowienie zostało oddalone postanowieniem z 17 sierpnia 2000 r. Sądu Apelacyjnego w Katowicach. Kasacja od powyższego postanowienia została odrzucona postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 4 października 2000 r. Zażalenie na postanowienie Sądu Apelacyjnego zostało oddalone postanowieniem Sądu Najwyższego z 27 lutego 2001 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że do złożenia środków zaskarżenia od orzeczeń wydanych po wejściu w życie ustawy z 24 maja 2000 r. stosuje się przepisy tej ustawy. Kasacja wniesiona przez skarżącą od wydanego po 1 lipca 2000 r. postanowienia, oddalającego jej zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji o odrzuceniu apelacji jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Prawo do sądu wyrażone wprost w art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji składa się przede wszystkim z prawa dostępu do sądu, prawa do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej zgodnie z wymogami sprawiedliwości i jawności oraz prawa do wyroku sądowego (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9 czerwca 1998 r., sygn. K. 28/97, OTK ZU Nr 4/1998). Prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej ma stanowić gwarancję uzyskania sprawiedliwego rozstrzygnięcia, tym samym zapewnić ochronę praw dochodzonych przed sądem. Prawo to nie obejmuje jednak uprawnienia do żądania niezmieniania reguł procesowych w trakcie rozpatrywania przez sądy sprawy skarżącego. Ustawodawca może zmieniać reguły procesowe, a sądy mogą je stosować bezpośrednio do rozpatrywania sprawy skarżącej, o ile nie zagraża to wydaniu sprawiedliwego rozstrzygnięcia. Innymi słowy stosowanie zasady bezpośredniego działania ustawy nowej odnośnie przepisów regulujących postępowanie przed sądem jest dopuszczalne, o ile nie wpływa na prawidłowy sposób rozstrzygnięcia sądowego sporu lub wydania rozstrzygnięcia w postępowaniu nieprocesowym.

W myśl art. 45 ust. 1 w zw. z art. 78 Konstytucji prawidłowe rozstrzygnięcie sprawy przez sąd jest zagwarantowane, gdy ustawodawca umożliwia stronom i uczestnikom postępowania zaskarżanie orzeczeń wydanych w pierwszej instancji. Obowiązkiem ustawodawcy jest więc odpowiednie ukształtowanie środków zaskarżenia od orzeczeń wydanych w pierwszej instancji, określenie zasad ich rozpoznania i zasad wydawania rozstrzygnięć przez sąd drugiej instancji. W konstytucyjnych gwarancjach sprawiedliwego rozpoznania sprawy nie mieści się natomiast prawo do kasacji umożliwiającej rozpoznanie sprawy przez organ trzeciej instancji. Ukształtowanie prawa do wnoszenia kasacji pozostaje więc w gestii ustawodawcy zwykłego. Ograniczenie dostępności i dopuszczalności kasacji nie jest tym samym ograniczeniem konstytucyjnego prawa do sądu (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2000 r., SK 12/99, OTK ZU Nr 5/2000, poz. 143).

Wobec powyższego należy stwierdzić, że skarżąca nie wskazała konstytucyjnego prawa lub wolności, które zostało naruszone w przedmiotowej sprawie. Nie został więc spełniony wymóg formalny, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.