141

POSTANOWIENIE

z dnia 8 października 2001 r.

Sygn. akt Ts 111/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Stępień

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej “Mabi” Spółka z o.o. w sprawie zgodności:

art. 216 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543) z art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 30 lipca 2001 r. pełnomocnik skarżącej - “Mabi” Spółka z o.o., zakwestionował zgodność art. 216 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Zaskarżonemu przepisowi ustawy zarzucono, iż narusza on zasadę równej ochrony prawnej w dochodzeniu uprawnień przewidzianych w art. 207 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami, a związanych z uzyskaniem prawa użytkowania wieczystego posiadanej nieruchomości.

Skarga sformułowana została w oparciu o następujący stan faktyczny. Decyzją Starosty Powiatu Warszawskiego z 27 lipca 1999 r. (nr 309/ZP/99) orzeczony został zwrot na rzecz spadkobierców poprzednich właścicieli nieruchomości stanowiącej obecnie własność komunalną, a położonej w Warszawie, przy ul. Wólczańskiej. Podstawę prawną takiego rozstrzygnięcia stanowiły przepisy art. 136, art. 137, art. 139, art. 140 i art. 142 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Organ I instancji uznał w szczególności, iż przedmiotowa nieruchomość nie została zagospodarowana zgodnie z ustaleniami zawartymi w decyzji lokalizacyjnej i jest obecnie zbędna na cel wskazany w decyzji o wywłaszczeniu, stąd na żądanie spadkobierców poprzednich właścicieli podlega zwrotowi na ich rzecz. Odwołanie od powyższej decyzji wniosła skarżąca. Jako uprzedni dzierżawca, a od 1996 r. posiadacz bez tytułu prawnego, części nieruchomości podlegającej zwrotowi, Spółka prowadziła na tym terenie stację obsługi pojazdów. Rozstrzygnięcie Starosty Powiatu utrzymane zostało w mocy decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z 14 października 1999 r. (nr KOP/256/Go/99). Wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 marca 2001 r. (sygn. akt I SA 2279/99, I SA 2532/99) oddalone zostały także skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Wyrok ten wraz z uzasadnieniem doręczony został skarżącej 24 maja 2001 r.

Uzasadniając postawiony zarzut pełnomocnik skarżącej wskazuje na nierówność ochrony prawnej, jaką stwarza art. 216 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Przepis ten bowiem - zdaniem pełnomocnika - arbitralnie przesądza o wywłaszczeniowym charakterze wszystkich umów sprzedaży nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa zawartych m.in. na podstawie art. 6 ustawy z 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. W ocenie pełnomocnika zawarta wówczas umowa sprzedaży przedmiotowej nieruchomości miała charakter w pełni ekwiwalentny i nie powinna uprawniać do korzystania z roszczenia, o którym mowa w art. 136 i nast. ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami. Realizacja takiego roszczenia przez spadkobierców byłych właścicieli nieruchomości, na której prowadzona jest przez skarżącą działalność gospodarcza, powoduje bowiem niemożność skorzystania przez nią z prawa użytkowania wieczystego posiadanego terenu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, nie spełnia ona bowiem przesłanek dopuszczalności występowania z tym środkiem prawnym.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna stanowi środek ochrony przysługujący każdemu, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone ostatecznym orzeczeniem sądu lub organu administracji publicznej, wydanym na podstawie kwestionowanego w skardze przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego. Dla wszczęcia i prowadzenia postępowania w sprawie skargi konstytucyjnej konieczne jest więc, aby skarżący był podmiotem, wobec którego wydane zostało ostateczne orzeczenie naruszające - w ocenie skarżącego - jego konstytucyjne prawa i wolności. Podstawą normatywną tego orzeczenia winny być przepisy, które skarżący czyni przedmiotem skargi konstytucyjnej. Precyzująca zasady, na jakich dopuszczalne jest występowanie ze skargą konstytucyjną, ustawa o Trybunale Konstytucyjnym przewiduje ponadto w art. 47 ust. 1 pkt 2, iż jednym z obowiązków podmiotu kierującego skargę konstytucyjną jest wskazanie sposobu, w jaki - jego zdaniem - kwestionowany przepis narusza przysługujące skarżącemu konstytucyjne prawa, bądź wolności.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego powyższe przesłanki nie zostały w niniejszej sprawie spełnione. Nie można uznać przede wszystkim, iż dołączone do skargi orzeczenia, wydane w sprawie zwrotu nieruchomości spadkobiercom wywłaszczonych uprzednio właścicieli, naruszyły jednocześnie sferę konstytucyjnych wolności i praw skarżącej. Rzutują one niewątpliwie na określenie stanu prawnego samej nieruchomości, której część znajduje się we władaniu skarżącej. Tym niemniej orzeczenia wydane w niniejszej sprawie nie wkraczają bezpośrednio w sferę praw majątkowych skarżącej, w której zakresie mieszczą się uprawnienia ustanowione w art. 207 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Zarówno decyzje Starosty Powiatu Warszawskiego i Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie, jak i wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego przesądzają problem prawa własności spadkobierców osób wywłaszczonych, nie rozstrzygają natomiast same przez się problemu roszczeń skarżącej o ustanowienie na tym terenie prawa użytkowania wieczystego.

Zastrzeżenia musi budzić ponadto wskazanie przez pełnomocnika skarżącej sposobu naruszenia przez zakwestionowany art. 216 ustawy o gospodarce nieruchomościami konstytucyjnego wzorca, jakim - zgodnie z treścią skargi konstytucyjnej - winien być art. 64 ust. 2 Konstytucji. Uzasadniając zarzut niezgodności zachodzącej między kwestionowanymi w skardze przepisami a postanowieniami Konstytucji statuującymi określone prawa bądź wolności, winien skarżący sprecyzować na czym polega owa niezgodność, tzn. czy ma ona charakter materialny (treściowy) czy też formalny i w czym tkwi istota tej niezgodności. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego w niniejszej sprawie pełnomocnik skarżącej nie sprecyzował, w jaki sposób art. 216 ustawy o gospodarce nieruchomościami narusza konstytucyjną zasadę równej ochrony własności, praw majątkowych i prawa dziedziczenia. W odniesieniu do przedmiotu wniesionej skargi, uzasadnienie postawionego zarzutu koncentruje się właściwie wyłącznie na zasadności uznania przez organy administracji publicznej i Naczelny Sąd Administracyjny spełnienia w niniejszej sprawie przesłanek zwrotu nieruchomości spadkobiercom poprzednich właścicieli. Tego rodzaju zagadnienie, jako mieszczące się na płaszczyźnie stosowania prawa, pozostaje zasadniczo poza zakresem kontrolnych działań Trybunału Konstytucyjnego. Pełnomocnik skarżącej w sposób błędny dokonuje także interpretacji przepisów konstytucyjnych, mających stanowić wzorzec dla kontroli kwestionowanego art. 216 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Próba uzasadnienia zarzutu naruszenia zasady równej dla wszystkich ochrony prawnej własności, innych praw majątkowych oraz prawa dziedziczenia opiera się bowiem na założeniu tożsamości sytuacji prawnej podmiotów jakościowo odmiennych praw majątkowych. Zasada proklamowana w art. 64 ust. 2 Konstytucji w żadnym wypadku nie może być sprowadzana do postulatu jednakowej ochrony wszystkich podmiotów, bez względu na charakter i treść praw majątkowych, jakie tym podmiotom przysługują. Tymczasem, uzasadnienie postawionego w skardze zarzutu zdaje się zmierzać w kierunku przyjęcia konieczności takiej samej (a nawet większej) ochrony prawnej, jaka przysługiwać winna skarżącej w stosunku do innych osób, w tym także i podmiotów prawa własności. W tym zakresie, uzasadnienie sformułowanych w skardze konstytucyjnej zarzutów uznać należy za oczywiście bezzasadne.

Biorąc powyższe pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.