230

POSTANOWIENIE

z dnia 26 czerwca 2001 r.

Sygn. Ts 37/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Mączyński

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jacka B. w sprawie zgodności:

a) art. 71 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 46 ust. 2 i art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 174, art. 79 ust. 1 oraz art. 190 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

b) art. 23 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) z art. 32 ust. 1 oraz art. 70 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a :

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Jacka B. złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 21 marca 2001 r. zarzucono, iż art. 71 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 46 ust. 2 i art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 174, art. 79 ust. 1 oraz art. 190 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zaś art. 23 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) jest niezgodny z art. 32 ust. 1 oraz art. 70 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

Jako ostateczne orzeczenie o przysługujących mu prawach i wolnościach konstytucyjnych skarżący wskazał wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 listopada 2000 r. (sygn. SK 18/99), w którym Trybunał uznał m.in., iż art. 23 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.), rozumiany jako upoważniający do wprowadzenia - dla zapewnienia dostępu do nauki, obok podstawowych w publicznej szkole wyższej studiów bezpłatnych - opłat za studia w zakresie i w wysokości, w jakich niezbędny koszt tych studiów nie znajduje pokrycia w środkach publicznych, jest zgodny z art. 32 ust. 1, art. 70 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz nie jest niezgodny z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.

Skarżący stwierdził, iż orzeczenie to odnosi się do przysługującego mu prawa do sądu, w szczególności zaś prawa do uzyskania “poważnego, realnie egzekwowalnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego korzystającego z waloru res iudicata i wprost, a nie warunkowo orzekającego zgodność lub niezgodność zaskarżonego przepisu z Konstytucją”. Skarżący stwierdził ponadto, iż wskazany przez niego wyrok TK dotyczy jego prawa do “skutecznego wyegzekwowania na ustawodawcy korekty obowiązującego systemu prawnego”, które to prawo skarżący wywodzi z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji RP a także prawa do bezpłatnej nauki.

Zdaniem skarżącego wydanie przez Trybunał “orzeczenia interpretacyjnego” sprzeciwia się celowi skargi konstytucyjnej, którym jest jednoznaczne stwierdzenie zgodności lub niezgodności określonego przepisu z Konstytucją, a tym samym otwarcie możliwości “kontroli i wywołania rewizji ostatecznego indywidualnego orzeczenia”. Skarżący podkreślił, iż możliwość wydawania orzeczeń interpretacyjnych w sprawach z zakresu skargi konstytucyjnej wynika z treści art. 46 ust. 2 ustawy nakazującego rozpoznawać skargę w trybie przewidzianym dla kontroli abstrakcyjnej “czyli w oderwaniu od rozumienia zaskarżonego przepisu ujawnionego w ostatecznym orzeczeniu, które legło u podstaw skargi, w konkretnie oznaczonej indywidualnej sprawie”. Skarżący podniósł, iż podejmowane przez Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnięcie powinno określać wyłącznie i stanowczo relację co do zgodności między kwestionowanym w skardze przepisem normatywnym a określonym przepisem Konstytucji: skoro zaś w zakres “rozstrzygnięcia” w rozumieniu art. 71 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, wchodzi także zamieszczanie z urzędu przez Trybunał w sentencji o konstytucyjności badanego przepisu prawa pewnej interpretacji (rozumienia) warunkującej tę zgodność, to konstrukcja taka narusza art. 79 ust. 1 Konstytucji przez to, że uchyla podstawowe zasady skargi konstytucyjnej: zasadę skargowości i suwerennego decydowania o granicach i żądaniu skargi przez skarżącego, dozwala Trybunałowi orzekać o czymś, co nie było przedmiotem żądania skargi.

Uzasadniając zarzut niezgodności art. 23 ust. 2 pkt 2 z Konstytucją skarżący podkreślił, iż organy administracji publicznej, w tym organy szkół wyższych nie respektują znaczenia nadanego temu przepisowi przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku będącym podstawą wystąpienia ze skargą konstytucyjną.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wydanie przez sąd lub organ administracji publicznej - a więc nie przez jakikolwiek inny organ władzy publicznej - ostatecznego orzeczenia dotyczącego konstytucyjnych wolności, praw lub obowiązków skarżącego. Orzeczenie to ponadto ma być wydane “na podstawie” tego przepisu, którego zgodność z Konstytucją kwestionuje skarżący. Wymaganie to zakłada więc istnienie związku między treścią przepisu i treścią orzeczenia, polegającą na tym, że naruszenie konstytucyjnych wolności lub praw jest spowodowane niezgodnością treści tego przepisu z treścią normy konstytucyjnej dotyczącej wolności, praw lub obowiązków skarżącego.

Skarżący wskazał, iż za orzeczenie takie traktuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 listopada 2000 r. (sygn. SK 18/99). Wyrok ten nie nosi wszakże znamion ostatecznego orzeczenia “sądu lub organu administracji publicznej” w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP. Tym samym jego wydanie nie jest przesłanką wystąpienia ze skargą konstytucyjną, skierowaną przeciwko przepisowi, będącemu podstawą prawną tego wyroku. Ponadto należy zaznaczyć, że przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego jest kwestia zgodności z Konstytucją przepisów aktu normatywnego kwestionowanych w skardze konstytucyjnej, a nie kwestia praw podmiotowych skarżącego. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego tylko pośrednio oddziałuje na prawa podmiotowe jednostki - jego wydanie staje się bowiem przesłanką ponownego rozstrzygnięcia sprawy zakończonej ostatecznym orzeczeniem sądu lub organu administracji publicznej, o ile odpowiednie przepisy ustawowe, nawiązujące do art. 190 ust. 4 Konstytucji, dopuszczają wznowienie postępowania w danej kategorii spraw.

W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.