283

POSTANOWIENIE

z dnia 28 maja 2001 r.

Sygn. Ts 39/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jadwiga Skórzewska-Łosiak

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Janiny W. w sprawie zgodności:

art. 24 ust. 2 i 3, art. 36, art. 46 ust. 1, art. 48, art. 49 oraz art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 1sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Janiny W. z 25 marca 2001 r. zarzucono, iż art. 24 ust. 2 i 3, art. 36, art. 46 ust. 1, art. 48 , art. 49 oraz art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 1sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) jest niezgodny z szeregiem wymienionych w tej skardze regulacji Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Jako ostateczne orzeczenie o przysługujących jej prawach i wolnościach konstytucyjnych skarżąca wskazała postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 18 grudnia 2000 r. (sygn. Ts 100/00), którym nie uwzględniono jej zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 25 września 2000 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Zdaniem skarżącej odmowa ta zamknęła jej drogę do merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej, co stanowi naruszenie przysługującego jej prawa do sądu.

Skarżąca stwierdziła, iż art. 79 ust. 1 Konstytucji ustanowił wymóg uregulowania trybu rozpoznawania skarg konstytucyjnych w odrębnej ustawie, zaś uregulowanie tej kwestii w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym stanowi naruszenie wspomnianego przepisu Konstytucji. Skarżąca podkreśliła ponadto, iż ustanowiony w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wymóg wyczerpania przez osobę składającą skargę konstytucyjną drogi prawnej nie znajduje potwierdzenia w treści art. 79 ust. 1 Konstytucji RP.

Skarżąca zakwestionowała ponadto określony w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym warunek dochowania trzymiesięcznego terminu do złożenia skargi konstytucyjnej wskazując na naruszenie w ten sposób zasady równości w stosunku do innych podmiotów uprawnionych do inicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Zarzucając niezgodność art. 48 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z Konstytucją RP, skarżąca stwierdziła, iż przepis ten ma charakter dyskryminacyjny i stanowi pogwałcenie prawa dostępu do sądu konstytucyjnego. Z kolei oceniając treść art. 49 oraz art. 36 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym skarżąca podniosła, iż przepisy te zezwalając na wstępne rozpoznanie skargi konstytucyjnej na posiedzeniu niejawnym naruszają konstytucyjną zasadę jawności postępowania sądowego. Zarzut pogwałcenia istoty prawa do rzetelnego postępowania sądowego skarżąca odniosła do art. 75 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zaś dyskryminacji podmiotów wnoszących skargę konstytucyjną skarżąca upatrywała w treści art. 24 wyżej wymienionej ustawy.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie ten przepis ustawy, który stanowił podstawę wydania przez sąd lub organ administracji publicznej ostatecznego orzeczenia o prawach lub wolnościach konstytucyjnych skarżącego.

W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wstępnego skarżąca uznała, iż orzeczeniem naruszającym przysługujące jej prawa i wolności konstytucyjne jest postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 18 grudnia 2000 r. (sygn. Ts 100/00). Postanowienie takie nie jest wszakże orzeczeniem sądu, ani tym bardziej organu administracji publicznej. Pojęcie sądu w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji należy bowiem interpretować zgodnie ze znaczeniem jaki nadaje mu Konstytucja w rozdziale VIII, wyraźnie odróżniając wśród organów władzy sądowniczej sądy oraz Trybunały.

Niezależnie wszakże od kwestii, czy postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 18 grudnia 2000 r. spełnia cechy orzeczenia “sądu” w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz, czy zasadne jest przekonanie skarżącej o naruszeniu przez to postanowienie wskazanych w skardze konstytucyjnej praw i wolności konstytucyjnych, należy stwierdzić, iż zakwestionowane przez nią przepisy ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nie stanowiły podstawy normatywnej wspomnianego postanowienia. Jego treścią było bowiem nieuwzględnienie zażalenia skarżącej na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 25 września 2000 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Odmowa ta natomiast uzasadniona była faktem nieuzupełnienia przez skarżącą w wyznaczonym do tego terminie braków formalnych skargi konstytucyjnej wskazanych w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 16 sierpnia 2000 r. W szczególności chodziło o wskazanie sposobu wyczerpania przez skarżącą drogi prawnej przysługującej jej w związku z rozstrzygnięciami, z którymi łączyła naruszenie swoich praw i wolności konstytucyjnych. Z uwagi na to, iż zarządzenia tego skarżąca nie wykonała, uniemożliwiło to Trybunałowi Konstytucyjnemu zbadanie, czy skarga konstytucyjna spełnia warunki określone w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, w szczególności zaś, czy wskazane jako podstawa tej skargi orzeczenie władzy publicznej ma ostateczny charakter.

Niezależnie od powyższej okoliczności podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej było uczynienie jej przedmiotem braku określonej regulacji normatywnej, co w oczywisty sposób nie mieści się w zakresie przewidzianym w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP.

W istocie więc o niemożności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej przesądziła treść wspomnianej regulacji konstytucyjnej, a także nieusunięcie przez skarżącą w wyznaczonym do tego terminie braków formalnych złożonej skargi. Na rozstrzygnięcie to nie miał więc wpływu ani art. 24 ust. 2 i 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, ani też art. 46 ust. 1 oraz art. 48 tej ustawy.

Odnosząc się do sformułowanego w skardze konstytucyjnej zarzutu naruszenia konstytucyjnego prawa do sądu, należy stwierdzić, iż określone w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP gwarancje realizacji tego prawa nie obejmują instytucji skargi konstytucyjnej. Została ona bowiem przez ustrojodawcę określona jako niezależny od drogi sądowej środek ochrony praw lub wolności. Stąd nie ma też do niej zastosowania wspomniany przepis Konstytucji RP w zakresie dotyczącym zasady jawności. Ponieważ zaś zgodnie z art. 197 Konstytucji RP tryb postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym przekazany został do kompetencji ustawodawcy zwykłego, był on uprawniony do wprowadzenia w art. 75 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym zasady, iż postanowienia kończące postępowanie w sprawie podejmowane są na posiedzeniu niejawnym. Z tych też względów należy uznać zarzuty odniesione do tego przepisu za oczywiście bezzasadne.

Oczywista bezzasadność charakteryzuje także zarzuty, które skarżąca odniosła do treści art. 49 w związku z art. 36 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Wbrew twierdzeniom skarżącej wskazane przez nią postanowienie Trybunału Konstytucyjnego nie stanowiło merytorycznego rozpoznania skargi, stąd zarzut “uproszczonego” i “przyspieszonego” charakteru postępowania, w którym wydano to postanowienie należy uznać za chybiony. W trakcie rozpoznania wstępnego zakończonego odmową nadania dalszego biegu Trybunał Konstytucyjny ustalił jedynie istnienie przeszkód formalnych uniemożliwiających merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej. Niezbędność oceny, czy spełnione zostały przesłanki dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej, wprost wynika z warunków korzystania z tej instytucji określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP. Oczywistym jest, iż odmowa nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z uwagi na niespełnienie jednej z konstytucyjnych przesłanek, nie może jednocześnie naruszać prawa do merytorycznego rozpoznania skargi. Uzależnione jest ono bowiem od wcześniejszego spełnienia wszystkich owych przesłanek.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.