195

POSTANOWIENIE

z dnia 16 maja 2001 r.

Sygn. Ts 31/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Teresa Dębowska-Romanowska

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Mikołaja S. w sprawie zgodności:

zarządzenia Nr 165 Wojewody Wrocławskiego z 29 września 1997 r. w sprawie likwidacji Wojewódzkiego Szpitala Leczenia Zeza i Niedowidzenia w Sobótce z art. 7, art. 9, art. 68 ust. 3 i art. 91 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:

Odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Odrzucić wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej z 13 marca 2001 r. pełnomocnik skarżącego Mikołaja S. zakwestionował zgodność z art. 7, art. 9, art. 68 ust. 3 i art. 91 Konstytucji RP zarządzenia nr 165 Wojewody Wrocławskiego z 29 września 1997 r. w sprawie likwidacji Wojewódzkiego Szpitala Leczenia Zeza i Niedowidzenia w Sobótce (dalej: zarządzenie).

Zakwestionowane zarządzenie wydane zostało na podstawie art. 36 w zw. z art. 43 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej ( tekst jednolity z 1993 r. Dz.U. Nr 91, poz. 408 ze zm.) oraz art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 5 stycznia 1991 r. - Prawo budżetowe (Dz.U. Nr 72, poz. 344 ze zm.). Skarżący, działając z upoważnienia Komisji Zakładowej NSZZ “Solidarność” oraz grupy pracowników likwidowanego szpitala, zaskarżył kwestionowane zarządzenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Postanowieniem z 11 maja 1998 r. (sygn. akt II SA/Wr 406/98) Naczelny Sąd Administracyjny skargę odrzucił, uznając, że zaskarżone zarządzenie stanowi przejaw czynności organizatorskich organu administracji publicznej i jako takie nie podlega - w świetle przepisów ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym - zaskarżeniu do tego sądu. Od opisanego wyżej postanowienia skarżący wniósł kasację, którą odrzucono postanowieniem Sądu Najwyższego - Izby Administracyjnej Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 19 października 2000 r. (sygn. akt III AO 21/00).

Kwestionowanemu zarządzeniu zarzuca skarżący, że narusza postanowienia Konwencji Praw Dziecka, a poprzez to jest sprzeczne z art. 9 i art. 91 Konstytucji. Ponadto, wskazuje na zaistniałe naruszenia trybu wydania zarządzenia, opisanego w art. 43 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, co prowadzi do sprzeczności z art. 7 Konstytucji. W ocenie skarżącego likwidacja Szpitala w Sobótce godzi w dyspozycję art. 68 ust. 3 Konstytucji, zgodnie z którym obowiązkiem władz publicznych jest zapewnienie szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom.

Jednocześnie pełnomocnik skarżącego zwrócił się o przywrócenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Przekroczenie ustawowego terminu uzasadnił podeszłym wiekiem skarżącego i zbyt późnym uzyskaniem informacji o możliwości wystąpienia z tym środkiem ochrony praw i wolności.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, nie spełnia ona bowiem przesłanek dopuszczalności występowania z tym środkiem prawnym. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji instytucja skargi konstytucyjnej stanowi środek ochrony konstytucyjnych wolności i praw przed ich naruszeniem poprzez ostateczne orzeczenia sądów lub organów administracji publicznej, oparte na niezgodnych z Konstytucją przepisach ustaw bądź innych aktów normatywnych. Konsekwencją takiego kształtu instytucji skargi konstytucyjnej jest ograniczenie jej przedmiotu do płaszczyzny przepisów prawa (ustaw albo innych aktów normatywnych), na podstawie których wydane zostało ostateczne orzeczenie naruszające konstytucyjne prawa bądź wolności skarżącego. Uogólniając nieco powyższy problem stwierdzić można, iż przedmiotem skargi konstytucyjnej uczynić można akt stanowienia prawa, którego zastosowanie w indywidualnej sprawie skarżącego prowadzi do naruszenia jego konstytucyjnych wolności lub praw. Wskazanie tego rodzaju aktów zastosowania kwestionowanych przepisów stanowi jedną z koniecznych przesłanek korzystania ze skargi konstytucyjnej, czego normatywnym wyrazem jest treść art. 47 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zgodnie z tym przepisem skarżący (jego pełnomocnik) obowiązany jest dołączyć do skargi wyrok, decyzję lub inne rozstrzygnięcie, z podaniem daty jego doręczenia, wydane na podstawie zakwestionowanego aktu normatywnego.

W niniejszym przypadku nie została spełniona żadna ze wskazanych wyżej przesłanek dopuszczalności występowania ze skargą konstytucyjną. Przede wszystkim stwierdzić należy, iż zakwestionowany przez skarżącego akt nie mieści się w zakresie dopuszczalnego przedmiotu skargi konstytucyjnej. W szczególności bowiem zaskarżone zarządzenie nie może być zaliczone do kategorii “innych aktów normatywnych”, o której mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. W dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie podkreślano, że dla uznania danego aktu za akt normatywny decydujące znaczenie winny mieć kryteria materialne, odwołujące się do jego treści. Aktem normatywnym jest bowiem akt ustanawiający normy prawne o charakterze generalnym (a więc kierowane do pewnej klasy adresatów wyróżnionych z uwagi na jakąś ich wspólną cechę) i abstrakcyjnym (to znaczy ustanawiającym pewne wzory zachowań (por. orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, sygn. U. 15/88 [w:] OTK w latach 1986-1995, t. II, s. 82-89). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zaskarżone zarządzenie wskazanych wyżej kryteriów nie spełnia. Stanowi ono akt zastosowania przepisów ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz ustawy - Prawo budżetowe, jako takie zaś nie ustanawia norm o charakterze generalno-abstrakcyjnym.

Trybunał Konstytucyjny podziela w związku z tym stanowisko wyrażone w uzasadnieniu postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 maja 1998 r., zgodnie z którym zaskarżone zarządzenie nie jest przepisem miejscowym o charakterze powszechnie obowiązującym, a stanowi jedynie formę działania organu administracji publicznej, którą należy kwalifikować jako czynność o charakterze organizatorskim.

W niniejszej sprawie nie została spełniona także druga ze wskazanych na wstępie przesłanek dopuszczalności występowania ze skargą konstytucyjną. Zaskarżone zarządzenie nie stanowiło bowiem również podstawy jakiegokolwiek ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego przez sąd bądź organ administracji publicznej. Załączone do skargi postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie może być uznane za orzeczenie wydane na podstawie zaskarżonego zarządzenia. Akt ten stanowił bowiem jedynie przedmiot kontroli sądu administracyjnego, nie był natomiast normatywną podstawą rozstrzygnięcia, które kształtowałoby konstytucyjne prawa bądź wolności skarżącego. Podobny charakter miało w związku z tym także późniejsze postanowienie Sądu Najwyższego z 19 października 2000 r. w przedmiocie odrzucenia kasacji skarżącego od postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Niezależnie od powyższych okoliczności, samoistnie przesądzających o niedopuszczalności merytorycznego rozpoznania niniejszej skargi, wskazać należy na wadliwość określenia przez pełnomocnika skarżącego konstytucyjnego wzorca dla kontroli kwestionowanych przepisów. Wzorzec ten wyznaczony być winien przepisami konstytucyjnymi, stanowiącymi podstawę dla dekodowania podmiotowych praw skarżącego, których naruszenie nastąpiło wskutek zastosowania kwestionowanych w skardze przepisów ustawy bądź innego aktu normatywnego. W niniejszej sprawie - jako wzorzec dla kontroli zaskarżonego aktu - wskazane zostały albo przepisy nie statuujące tego rodzaju praw bądź wolności (art. 7, art. 9, art. 91 Konstytucji), bądź też zawierające unormowania, w stosunku do których skarżący występujący w niniejszej sprawie nie jest ich adresatem (art. 68 ust. 3 Konstytucji).

Charakter uchybień wykluczających merytoryczne rozpoznanie niniejszej skargi uzasadnia pominięcie problemu dotrzymania przez skarżącego ustawowego terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Tym niemniej należy podkreślić, iż w dotychczasowym orzecznictwie dotyczącym skargi konstytucyjnej wielokrotnie podkreślano już niedopuszczalność przywracania terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej (por. np. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 15 lipca 1998 r., sygn. Ts 79/98, OTK ZU Nr 5/1998, poz. 87, s. 471-472). Szczególny charakter skargi konstytucyjnej jako środka ochrony konstytucyjnych wolności i praw oznacza m.in., iż wniesienie jej nie ma charakteru zwykłej czynności procesowej w normalnym toku instancji. Ustawowy 3-miesięczny termin, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym ma charakter materialno-prawny, wyznaczający granice czasowe dla podjęcia przez skarżącego obrony przysługujących mu praw i wolności. Termin ten ma charakter zawity i jako taki nie podlega przywróceniu, w szczególności zaś nie mają do niego zastosowania przepisy ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (art. 167 i nast.).

Biorąc powyższe pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.