194

POSTANOWIENIE

z dnia 30 maja 2000 r.

Sygn. akt Ts 17/00

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Lech Garlicki

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Zofii G. w sprawie zgodności:

a) art. 55 § 1 zd. 1, art. 60 § 4 oraz art. 330 § 2 zd. 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555),

b) art. 306 § 2, art. 329 § 1 i 2 w związku z art. 459 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555)

z art. 45, art. 47, art. 51 ust. 4, art. 77, art. 78 oraz z art. 176 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w zakresie dotyczącym art. 306 § 2, art. 329 § 1 i 2 w związku z art. 459 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555).

UZASADNIENIE:

W dniu 4 lutego 2000 r. (data nadania w urzędzie pocztowym) złożono do Trybunału Konstytucyjnego skargę konstytucyjną Zofii G., w której zarzucono, iż art. 55 § 1 zd. 1, art. 60 § 4 oraz art. 330 § 2 zd. 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555) jest niezgodny z art. 45, art. 47, art. 51 ust. 4, art. 77, art. 78 oraz z art. 176 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącej zakwestionowane przepisy umożliwiają zamknięcie drogi sądowej w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym z urzędu bez merytorycznego rozpoznania sprawy pokrzywdzonego przez właściwy sąd, a także pozbawiają pokrzywdzonego prawa do skutecznego środka odwoławczego oraz prawnej ochrony przed bezprawnymi działaniami osób wykonujących funkcje urzędowe. Ponadto skarżąca zarzuciła, iż wskazane wyżej regulacje Kodeksu postępowania karnego pozbawiają pokrzywdzonego prawa do domagania się osądzenia popełnionych na jego szkodę przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego, gdy organy do tego powołane nie podejmują ścigania, co stanowi zaprzeczenie istoty praw zagwarantowanych w art. 77 Konstytucji RP do dochodzenia na drodze sądowej naruszonych wolności i praw, a nawet wynagrodzenia szkód wyrządzonych przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.

Skarżąca stwierdziła także, iż zakwestionowane regulacje pozbawiają pokrzywdzonego możliwości oskarżenia funkcjonariusza publicznego o zniesławienie, gdy oskarżyciel publiczny odmówi ścigania poświadczenia nieprawdy, co zaprzecza istocie praw zagwarantowanych przez art. 45 Konstytucji RP, pozwalając rozstrzygnąć niejawnie w postępowaniu przygotowawczym sprawę z oskarżenia prywatnego, poza rozprawą sądową.

Zdaniem skarżącej zakwestionowane regulacje prowadzą do pozbawienia obywateli RP ochrony prawnej czci i dobrego imienia w przypadku fałszywego oskarżenia i zniesławienia przez funkcjonariuszy państwowych.

Skarżąca wskazała, iż postanowieniem z 23 marca 1999 r. (Dz. 674/99) zatwierdzonym przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej w B. umorzono dochodzenie w sprawie przestępstwa poświadczenia nieprawdy przez funkcjonariuszy publicznych z uwagi na brak ustawowych znamion czynu zabronionego. Złożone na to postanowienie zażalenie Jana G. nie zostało uwzględnione przez Sąd Rejonowy w B. - Roki Sądowe w M., który postanowieniem z 11 czerwca 1999 r. (II Ko₁ 18/99) utrzymał w mocy decyzję o umorzeniu postępowania. W dniu 8 lipca 1999 r. skarżąca złożyła do Sądu Rejonowego w B. - Roki Sądowe w M. pismo zatytułowane „oskarżenie”, w którym oskarżyła wymienione w tym piśmie osoby o popełnienie przestępstw określonych w art. 271, art. 236 oraz art. 235 Kodeksu karnego. Postanowieniem z 23 sierpnia 1999 r. (II K 113/99) Sąd Rejonowy w B. - Roki Sądowe w M. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie zarzutów przedstawionych w piśmie skarżącej. Na postanowienie to skarżąca wniosła zażalenie, w którym zarzuciła, iż sąd odmówił wszczęcia postępowania sądowego w sprawie z oskarżenia prywatnego, w której na podstawie art. 60 § 4 Kodeksu postępowania karnego wniesiono prywatny akt oskarżenia. Sąd Okręgowy w S. zażalenia tego nie uwzględnił i postanowieniem z 3 grudnia 1999 r. (II Kz 194/99) utrzymał w mocy postanowienie Sądu Rejonowego w B. - Roki Sądowe w M. o odmowie wszczęcia postępowania karnego.

W piśmie z 2 marca 2000 r. nadanym w urzędzie pocztowym 23 marca 2000 r., skarżąca rozszerzyła przedmiot skargi konstytucyjnej także na art. 306 § 2, art. 329 § 1 i 2 w związku z art. 459 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555) zarzucając, iż regulacje te zamykają drogę sądową do dochodzenia naruszonych praw lub wolności konstytucyjnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP skarga konstytucyjna może być wniesiona wówczas, gdy zakwestionowany w niej akt normatywny stanowił podstawę wydania przez organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia naruszającego przysługujące skarżącemu prawa lub wolności konstytucyjne. Jednym z warunków merytorycznego rozpoznania takiej skargi jest jej złożenie w terminie dwóch miesięcy od daty doręczenia skarżącemu orzeczenia kończącego tok instancji w danej sprawie.

W treści skargi konstytucyjnej stanowiącej przedmiot rozpoznania wstępnego skarżąca stwierdziła, iż łączy naruszenie przysługujących jej praw konstytucyjnych z postanowieniem Sądu Okręgowego w S. z 3 grudnia 1999 r. (sygn. akt II Kz 194/99). Orzeczenie to wydane zostało w trakcie posiedzenia, na którym skarżąca była obecna. Należy więc uznać, iż termin do złożenia skargi konstytucyjnej rozpoczął bieg od daty wydania tego postanowienia, to jest od 3 grudnia 1999 r. Termin ten upłynął 4 lutego 2000 r. Do tej też daty skarżący zobowiązany jest określić przedmiot skargi konstytucyjnej. Późniejsze rozszerzenie tego przedmiotu w piśmie nadanym w urzędzie pocztowym 23 marca 2000 r. należy uznać za dokonane po upływie terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, co wyklucza równocześnie merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej w tym zakresie.

W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w zakresie dotyczącym art. 306 § 2, art. 329 § 1 i 2 w związku z art. 459 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego.