192

POSTANOWIENIE

z dnia 30 maja 2000 r.

Sygn. akt Ts 13/00

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Zdyb

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Michała Sudera w sprawie zgodności:

art. 42 w związku z art. 35 pkt 5 lit. b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania (Dz. U. Nr 21, poz. 86 ze zm.) z art. 2 oraz art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Michała Sudera wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 28 stycznia 2000 r. zarzucono niezgodność ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania (Dz. U. Nr 21, poz. 86 ze zm.) z art. 2 oraz art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego wymieniona regulacja poprzez zniesienie z mocą wsteczną zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych narusza zasadę demokratycznego państwa prawnego, a konkretnie zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego prawa, zasadę pewności prawa, zasadę sprawiedliwości społecznej a także zasadę równości wobec prawa.

Zarządzeniem z 1 marca 2000 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi m.in. poprzez dokładne określenie przepisów wskazanej w skardze ustawy, które czyni przedmiotem zaskarżenia, dokładne określenie przysługujących skarżącemu praw lub wolności konstytucyjnych naruszonych wskazanym w skardze rozstrzygnięciem oraz określenie sposobu tego naruszenia. W uzupełnieniu skargi pełnomocnik skarżącego wskazał art. 42 w związku z art. 35 pkt 5 lit. b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania (Dz. U. Nr 21, poz. 86 ze zm.) jako stanowiący przedmiot zaskarżenia. Wydane na podstawie tego przepisu rozstrzygnięcie narusza, zdaniem skarżącego, prawo obywatela do równego traktowania oraz zasadę zaufania obywatela do państwa poprzez zastosowanie w sprawie zaskarżonego przepisu, który znosząc z mocą wsteczną zwolnienie od podatku dochodowego uniemożliwił skarżącemu możliwość przewidzenia jak będzie kształtowała się jego sytuacja podatkowa w 1992 r., a co za tym idzie dostosowania swoich działań do nowej konstrukcji podatkowej. W związku z tym Urząd Skarbowy nie znalazł podstaw dla zwrotu skarżącemu nienależnie zapłaconego podatku.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji warunkiem formalnym wniesienia skargi konstytucyjnej jest istnienie rozstrzygnięcia wydanego na podstawie zaskarżonego przepisu, które orzeka ostatecznie o prawach lub wolnościach konstytucyjnych. Jakkolwiek więc w obowiązującym porządku konstytucyjnym właściwym przedmiotem skargi jest zarzut niezgodności z Konstytucją RP aktu normatywnego, tym niemniej zarzut ten może być przedmiotem merytorycznego rozpoznania wyłącznie wówczas, gdy w oparciu o zaskarżone przepisy wydano względem skarżącego indywidualne rozstrzygnięcie, co w efekcie doprowadziło do naruszenia jego konstytucyjnych praw.

Skarżący domaga się zwrotu pobranego od niego nienależnie podatku za 1992 r. Nienależność pobrania wynika, zdaniem skarżącego, z nadania przepisowi pozbawiającego skarżącego zwolnienia od podatku dochodowego mocy wstecznej. Abstrahując od kwestii, czy skarżący miał obowiązek zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych za rok 1992, czy nie, a przez to czy można tu mówić o nienależnie pobranym podatku, należy stwierdzić, iż w momencie wniesienia wniosku o zwrot nadpłaconego podatku zwrot ten ze względu na upływ terminu pomiędzy powstaniem ewentualnej nadpłaty a wystąpieniem z wnioskiem o jej zwrot nie przysługiwał skarżącemu. Zgodnie bowiem z art. 29 ustawy z 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych, która na mocy art. 330 ustawy - Ordynacja podatkowa ma w niniejszej sprawie zastosowanie, nadpłata nie podlega zwrotowi po upływie trzech lat licząc od końca roku, w którym powstała. Tak więc upływ czasu powoduje, że zwrot nienależnie pobranego podatku skarżącemu nie przysługuje. W analizowanej sprawie odmowa zwrotu nienależnie zapłaconego podatku wynika więc z faktu, iż skarżący wystąpił o jego zwrot dopiero po upływie prawie pięciu lat od momentu powstania nadpłaty. Mimo więc, iż wydane rozstrzygnięcie nie powołuje jako podstawy swojego wydania art. 29 ustawy o zobowiązaniach podatkowych, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, ten przepis należy uznać za będący podstawą rozstrzygnięcia, które dotyka konstytucyjnych praw skarżącego. Bowiem przed przystąpieniem do stwierdzenia czy przysługuje nadpłata czy nie, należy ustalić czy spełnione zostały przesłanki formalne wydania decyzji nakazującej zwrot nienależnie zapłaconego podatku. Jedną z takich przesłanek jest wystąpienie o zwrot nadpłaty w terminie pozwalającym na rozstrzygnięcie sprawy przed upływem trzech lat od końca roku, w którym ta nadpłata powstała. Ponieważ w analizowanej sprawie skarżący wystąpił o zwrot nadpłaty dopiero 19 czerwca 1998 r., a termin o którym mowa w art. 29 ustawy biegnie od 31 grudnia 1993 r., należy stwierdzić, iż termin w którym nadpłata mogła zostać skarżącemu wypłacona już minął. Dlatego odmowa zwrotu nadpłaty powinna zostać uzasadniona przede wszystkim upływem wskazanego w art. 29 ustawy terminu, bez wchodzenia w merytoryczne rozważania czy ta nadpłata rzeczywiście przysługuje, czy nie skarżącemu.

Konstytucyjne prawa skarżącego, zgodnie z jego twierdzeniem, narusza odmowa zwrotu zapłaconego nienależnie podatku, a nie samo uznanie tego podatku za nienależnie zapłacony. Nie znajduje więc dostatecznego uzasadnienia twierdzenie, że to treść zaskarżonego przepisu miała decydujący wpływ na, wynikającą ze wskazanego jako ostateczne orzeczenia, odmowę zwrotu zapłaconego podatku. Odmowa w analizowanej sprawie jest konsekwencją upływu 3-letniego terminu. Należy więc stwierdzić, iż warunek naruszenia praw lub wolności konstytucyjnych na skutek oparcia rozstrzygnięcia na niezgodnym z Konstytucją przepisie nie został w analizowanej sprawie spełniony. Odmowa zwrotu wystąpiła ze względu na inny, niż wskazany w skardze przepis, a ten z kolei nie był objęty zakresem zarzutu.

Biorąc powyższe pod uwagę należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.