210

POSTANOWIENIE

z dnia 6 marca 2000 r.

Sygn. Ts 19/00

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wiesław Johann

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Narodowego Funduszu Inwestycyjnego H. SA w sprawie zgodności:

art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz.U. z 1995 r. Nr 13, poz. 59 ze zm.) z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 3, art. 203 i art. 207 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej z 12 lutego 2000 r. zarzucono, że art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz.U. z 1995 r. Nr 13, poz. 59 ze zm.) jest niezgodny z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 3 oraz art. 203 ust. 3 i art. 207 Konstytucji RP przez brak określenia minimum udziału państwa w przedsiębiorstwie, które może być poddane kontroli, brak możliwości poddania działań kontrolujących sądowej kontroli, określenie zakresu kontroli dowolnie przez organ kontrolujący oraz przez wykroczenie zaskarżonych przepisów ustawy poza zakres konstytucyjnej regulacji dotyczący Najwyższej Izby Kontroli. Zdaniem skarżącej Spółki nie jest ona jednostką, o której mowa w art. 2 ust. 3 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli, ponieważ nie wykorzystuje majątku Skarbu Państwa jakim są jego akcje NFI H. SA. Zaskarżony art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy nie dawał NIK podstaw do kontroli w NFI H. SA, w którym Skarb Państwa posiada tylko 16% akcji. W efekcie doszło do przeprowadzenia kontroli państwowej sprywatyzowanego już podmiotu. Uznaniowe i niezaskarżalne określenie zakresu kontroli prowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli w stosunku do podmiotu gospodarczego z udziałem państwa stanowi naruszenie zasady zaufania do państwa prawa, prawa do sądu, prawa własności. Prowadzi to do nieuzasadnionej ingerencji w działalność podmiotów niepaństwowych. Wicedyrektor Departamentu Skarbu Państwa i Prywatyzacji pismem z 13 kwietnia 1999 r. określił zakres kontroli prowadzonej w NFI H. SA. W odpowiedzi Spółka wezwała Prezesa Najwyższej Izby Kontroli do usunięcia naruszenia prawa. Prezes Najwyższej Izby Kontroli pismem z 24 maja 1999 r. potwierdził prawidłowość ustalonego zakresu kontroli. NFI H. SA złożył skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, która została odrzucona jako niedopuszczalna.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Będący przedmiotem skargi konstytucyjnej art. 2 ust. 3 ustawy o NIK stanowi powtórzenie art. 203 ust. 3 konstytucji. Dotyczy to przede wszystkim zakresu kontroli sformułowanego w obu wskazanych wyżej przepisach. Wyliczenie zawarte w art. 2 ust. 3 pkt 1 do 7 ma charakter przykładowy, co oznacza, iż musi ono mieścić się w zakresie przedmiotowym kontroli sformułowanym w art. 2 ust. 3 zd. 2 ustawy. Świadczy o tym użyte w powołanym przepisie wyrażenie “w szczególności”. Również interpretacja sformułowań użytych w art. 2 ust. 3 pkt 4 zaskarżonej ustawy wskazuje, iż chodzi w nich o “działalność innych jednostek i podmiotów gospodarczych w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się ze zobowiązań finansowych na rzecz państwa”. Tak więc dokonana w art. 2 ust. 3 pkt 1 do 7 konkretyzacja mieści się w ramach wyznaczonych przez art. 203 ust. 3 konstytucji. Konstytucja nie wymaga określenia minimalnego udziału państwa, od jakiego dopuszczalna byłaby kontrola podmiotów działających z jego udziałem. Kontrola ma charakter przedmiotowy i obejmuje ten zakres działania podmiotu kontrolowanego, w którym wykorzystywane są środki lub majątek państwowy. Z art. 203 ust. 3 konstytucji mogą wynikać ograniczenia praw i wolności konstytucyjnych, w zakresie prowadzonej kontroli, nie przewidziane przez poszczególne przepisy rozdziału drugiego konstytucji dopuszczające ograniczenia tych praw. Zarzut przekroczenia przez zaskarżoną ustawę zakresu regulacji dotyczącej NIK, a wyznaczonej przez konstytucję należy uznać za chybiony. Ustawodawca dokonując konkretyzacji konstytucji działa w jej ramach, jednak dla wydawania ustaw nie potrzebuje szczególnego upoważnienia konstytucyjnego, jak to ma miejsce w przypadku wydania rozporządzeń na podstawie ustaw. Z kolei zarzut niewłaściwego stosowania zaskarżonego przepisu przez NIK nie może być przedmiotem postępowania w sprawie wszczętej przez złożenie skargi konstytucyjnej. W myśl art. 79 ust. 1 konstytucji skarga konstytucyjna przysługuje na akty normatywne, a nie na indywidualne akty stosowania prawa.

Reasumując należy stwierdzić, iż zarzuty sformułowane w skardze konstytucyjnej skierowane są przeciwko normom zawartym w art. 203 konstytucji. Zarzuty tego rodzaju nie mogą stanowić podstawy skargi konstytucyjnej, w której w myśl art. 79 ust. 1 konstytucji, skarżący może kwestionować naruszenie jego wolności lub praw przez akt normatywny będący aktem hierarchicznie niższym od konstytucji. Z tego wynika, iż skarżący nie wskazał sposobu naruszenia swych konstytucyjnych praw, co w świetle art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym stanowi konieczny element skargi konstytucyjnej.

Wobec powyższego należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.