Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie z dnia 1999-05-18 - Ts 21/99
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 21/99
Tytuł:Postanowienie z dnia 1999-05-18
Publikacja w Z.U.Z.U. 1999 / 5 / 113

113

POSTANOWIENIE

z dnia 18 maja 1999 r.

Sygn. Ts 21/99

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stefan J. Jaworski

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Leokadii R. w sprawie

zgodności art. 63 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. nr 107, poz. 464 ze zm.) z art. 77 ust. 2 i art. 193 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Leokadii R. sporządzonej 11 lutego 1999 r. zarzucono niezgodność z konstytucją przepisu art. 63 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 107, poz. 464 ze zm.). Zdaniem skarżącej, przepisy te zamykają jej możliwość dochodzenia na drodze sądowej prawa własności gospodarstwa rolnego i uniemożliwiają unieważnienie aktu własności ziemi, wydanego z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa.

Skarżąca wskazała, iż stosując zakwestionowane przepisy Sąd Rejonowy w K. postanowieniem z 24 marca 1998 r. (sygn. akt Ins 93/98) odrzucił wniosek o uchylenie aktu własności ziemi z 23 lipca 1973 r. (nr ON 451/1044/1013/73) wydanego przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w W. Zażalenie skarżącej na to postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w K. z 8 października 1998 r. (sygn. akt II Cz 209/98).

Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest merytoryczny związek pomiędzy zakwestionowanym w skardze konstytucyjnej aktem normatywnym, a wydanym na jego podstawie orzeczeniem sądu lub organu administracji publicznej.

Warunek ten nie został spełniony w przypadku skargi konstytucyjnej będącej przedmiotem rozpoznania wstępnego. Zakwestionowane w niej przepisy ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 107, poz. 464 ze zm.) nie stanowiły bowiem podstawy odrzucenia przez Sąd Rejonowy w K. wniosku skarżącej o uchylenie decyzji o nabyciu własności nieruchomości przez posiadacza samoistnego. Sąd stwierdził jedynie, iż wejście w życie art. 63 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw nie otwarło drogi sądowej do żądania stwierdzenia nieważności aktu własności ziemi wydanego na podstawie przepisów ustawy

z 26 października 1991 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Z wypowiedzi tej wynika, iż o niedopuszczalności drogi sądowej przesądziły w istocie inne okoliczności. Inną kwestią jest, iż sąd rejonowy nie wskazał bezpośrednio regulacji prawnych uzasadniających odrzucenie wniosku skarżącej, poprzestające w tym zakresie wyłącznie na uchwale Sądu Najwyższego z 30 czerwca 1992 r. (sygn. akt III CZP 73/92).

Także Sąd Wojewódzki w K. rozpoznając zażalenie skarżącej na postanowienie Sądu Rejonowego w K. nie traktował zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej przepisów jako podstawy swojego rozstrzygnięcia, stwierdzając wyłącznie, iż wejście w życie art. 63 ust. 2 i 3 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw nie otwarło możliwości rozpoznania przez sąd powszechny wniosku skarżącej. Niedopuszczalność w tym zakresie drogi sądowej Sąd Wojewódzki w K. wywiódł natomiast z treści art. 10 ustawy z 26 marca 1982 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz uchyleniu ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych.

Niezależnie od tego należy wskazać, iż z samej treści art. 63 ust. 2 i 3 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw można wyprowadzić wniosek, że nie mógł on stanowić podstawy orzeczenia wydanego przez sąd powszechny. Przepis ten pozostaje w bezpośrednim związku z unormowaniem zawartym w ustawie z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 27, poz. 250; zm.:

z 1975 r., Nr 16, poz. 91, która uwłaszczyła samoistnych posiadaczy nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego objętych w posiadanie na podstawie umowy zawartej bez zachowania prawnie przewidzianej formy. Uwłaszczenie przeprowadzano w formie decyzji właściwego do spraw rolnych organu prezydium powiatowej rady narodowej, stwierdzającej nabycie nieruchomości przez posiadacza samoistnego. Od decyzji tej przysługiwało odwołanie do wojewódzkiej komisji do spraw uwłaszczenia. Zgodnie z art. 16 wyżej wymienionej ustawy do spraw uwłaszczenia miały zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Natomiast ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz o uchyleniu ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 11, poz. 81) wprowadziła sądową kontrolę decyzji stwierdzających nabycie własności nieruchomości przez posiadacza samoistnego, jednakże wyłącznie w sprawach nie zakończonych w dniu jej wejścia w życie ostateczną decyzją terenowego organu administracji państwowej. Ustawa ta nie objęła bowiem kontrolą sądową wydanych przed jej wejściem w życie, tj. przed 6 kwietnia 1982 r. ostatecznych decyzji administracyjnych w postaci aktów własności ziemi stwierdzających nabycie własności nieruchomości. Do uchylenia lub stwierdzenia nieważności tych ostatecznych decyzji nadal znajdowały zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Ustawa z 26 marca 1982 r. wprowadziła jedynie w trybie art. 8 § 4 możliwość przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia sądowi, jeżeli decyzją administracyjną uchylono lub stwierdzono nieważność wcześniejszej ostatecznej decyzji w sprawie aktu własności ziemi, wydanego na podstawie ustawy z 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Przepis ten został uchylony przez art. 63 ust. 1 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 107, poz. 464 ze zm.).

Jak wynika natomiast z treści zakwestionowanych w niniejszej skardze przepisów art. 63 ust. 2 i 3 wspomnianej ustawy, wyłączyły one możliwość wzruszenia ostatecznych decyzji administracyjnych wydanych na podstawie ustawy z 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Przepisy te ograniczyły zakres zastosowania niektórych instytucji kodeksu postępowania administracyjnego, z istoty rzeczy odnoszących się wyłącznie do postępowania przed organami administracji publicznej, a w pewnym zakresie także przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Nie mogły więc one stanowić podstawy wydania orzeczenia przez sąd powszechny.

W tym stanie rzeczy, uznając, iż nie został spełniony jeden z określonych w art. 79 ust. 1 konstytucji warunków merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej, należało odmówić jej nadania dalszego biegu.

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: