Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie z dnia 1999-05-12 - SK 5/98
Repertorium:SK | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych (wobec których nie wydano postanowienia o odmowie nadania im dalszego biegu).
Sygnatura:SK 5/98
Tytuł:Postanowienie z dnia 1999-05-12
Publikacja w Z.U.Z.U. 1999 / 4 / 80

80

POSTANOWIENIE

z dnia 12 maja 1999 r.

Sygn. SK 5/98

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jadwiga Skórzewska-Łosiak - przewodnicząca

Zdzisław Czeszejko-Sochacki

Teresa Dębowska-Romanowska

Lech Garlicki

Stefan J. Jaworski - sprawozdawca

po rozpoznaniu 12 maja 1999 r. na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Stanisława Wilkosa w sprawie:

zgodności art. 28 ust. 6 pkt 3 w zw. z art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25, Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756) z art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji RP.

p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643), umorzyć postępowanie wskutek cofnięcia skargi konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

I

1. W skardze konstytucyjnej Stanisław Wilkos zarzuca niezgodność przepisu art. 28 ust. 4 i art. 28 ust.6 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia. 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 1998 r. Nr 7 poz. 25 ze zm.) z art. 31 pkt 3 i art. 32 Konstytucji RP.

Zdaniem skarżącego kwestionowane przepisy ustawy stanowiły podstawę podjęcia przez właściwy organ rentowy, a następnie sądy obu instancji rozstrzygnięć, które naruszyły jego chronione przez konstytucję prawa.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - Oddział Regionalny w Przeworsku ustaliła skarżącemu prawo do inwalidzkiej renty rolniczej z równoczesnym zawieszeniem na podstawie art. 28 ust. 6 pkt 3 ustawy wypłaty części (50%) uzupełniającej świadczenia z powodu niezaprzestania prowadzenia działalności rolniczej i posiadania na utrzymaniu niepełnoletniego zstępnego.

Skarżący odwołał się od tej decyzji do Sądu Wojewódzkiego w Przemyślu podnosząc, że w ogóle nie prowadzi działalności rolniczej, a na skutek zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej przestał być rolnikiem i nie posiada gospodarstwa rolnego.

Sąd Wojewódzki w Przemyślu wyrokiem z 23 maja 1997 r. oddalił odwołanie przyjmując, że skarżący pozostaje w związku małżeńskim z małżonkiem, który jest nadal właścicielem gospodarstwa rolnego, a zatem skarżący nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej w rozumieniu art. 28 ust. 4 ustawy.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie wyrokiem z 26 września 1997 r. podzielając argumentację faktyczną i prawną Sądu Wojewódzkiego w Przemyślu, apelację skarżącego oddalił.

Zastosowane w tej sprawie przez organy rozstrzygające o prawach skarżącego przepisy prawa mają następujące brzmienie: art. 28 ust. 6 pkt 3 ustawy: “Wypłata ulega zawieszeniu w połowie jeżeli: (...) emeryt lub rencista prowadzi działalność rolniczą, mając na utrzymaniu niepełnoletniego zstępnego lub wychowanka, który ukończył szkołę podstawową lub 15 lat”. Natomiast art. 28 ust. 4 ustawy stanowi: “Uznaje się, że emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego...”

Zdaniem skarżącego przepis ustawowy narusza art. 31 ust 3 konstytucji, który przewiduje m.in. ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych praw i wolności tylko o tyle, o ile ograniczenia te nie naruszają istoty wolności i praw. Kwestionowany zaś przepis ustawy wprowadza ograniczenie dotyczące małżonka nie pozostającego we wspólności majątkowej, będącego w separacji małżeńskiej z małżonkiem prowadzonym gospodarstwo rolne.

Ponadto skarżący podnosi, iż przepis ustawy narusza wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP zasadę, zgodnie z którą wszyscy są równi wobec prawa i nikt nie może być dyskryminowany z jakiejkolwiek przyczyny. Jego zdaniem pozbawienie go części renty z powodu pozostawania w związku małżeńskim z osobą posiadającą gospodarstwo rolne, narusza zasadę równości wszystkich wobec prawa, ponieważ w innych systemach ubezpieczeń społecznych sytuacja majątkowa małżonków nie ogranicza świadczeń emerytalno-rentowych osoby uprawnionej.

2. Prokurator Generalny w piśmie z 19 czerwca 1998 r. nie podzielił stanowiska skarżącego i uznał, iż przepis art. 28 ust. 6 pkt 3 w zw. z art. 28 ust. 4 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników nie jest niezgodny z art. 31 pkt 3 i art. 32 Konstytucji RP.

Prokurator wskazuje, iż w istocie zastrzeżenia skarżącego budzi sposób zdefiniowania przez ustawodawcę pojęcia “zaprzestanie działalności rolniczej”. To w oparciu bowiem o tę definicję sądy przyjęły, iż zniesienie ustawowej wspólności majątkowej Stanisława i Eugenii Wilkosa nie ma znaczenia dla oceny uprawnień skarżącego do renty rolnej, a w konsekwencji nie można uznać Stanisława Wilkosa za osobę, która zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej.

Zdaniem Prokuratora Generalnego ubezpieczenie społeczne rolników znacznie się różni od innych systemów ubezpieczeń społecznych tak w zakresie zasad gospodarki finansowej jak i przyznawania świadczeń, ustalania ich wysokości oraz zawieszania wypłaty świadczeń. Składki rolników stanowią jedynie niewielką część funduszu emerytalno-rentowego rolników, którego środki pochodzą głównie z dotacji budżetu państwa. Uprawnienia przysługujące rolnikom na mocy ustawy mają zatem w istocie charakter zabezpieczeniowy, gdyż wielkość świadczenia nie pozostaje w proporcji do wysokości składek odprowadzonych do Kasy Ubezpieczeń Społecznych Rolników. Nie można więc mówić o ekwiwalentności świadczeń.

Natomiast świadczenia przewidziane w ustawie stanowią realizację konstytucyjnej zasady wyrażonej w art. 67 ust 1. W ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników określono zakres i formy zabezpieczenia, nie naruszając przy tym istoty tego zabezpieczenia.

Zarzut naruszenia konstytucyjnej zasady równości nie jest uzasadniony, gdyż nie zachodzą przesłanki do uznania relewantności między świadczeniobiorcami z różnych systemów ubezpieczenia społecznego. O ile bowiem np. w powszechnym zaopatrzeniu emerytalno-rentowym wysokość świadczenia pozostaje w zasadzie w ścisłym związku z uzyskiwanym wynagrodzeniem w okresie przyjętym do podstawy wymiaru świadczenia (a tym samym wysokością składki), a w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą - z wysokością zadeklarowanego dochodu i związaną z nim wysokością składek, o tyle w odniesieniu do świadczeń emerytalno-rentowych rolników istnieje jedynie luźny związek między wysokością składki a wysokością świadczenia. Składka opłacana jest przez rolnika w wysokości 30% emerytury podstawowej, czyli najniższej emerytury określonej w przepisach regulujących emerytury i renty przysługujące pracownikom. Wysokość składki nie zależy więc ani od wielkości gospodarstwa, ani od jego dochodowości.

Ponadto zarówno rolnikowi jak i jego małżonkowi pracującemu w gospodarstwie rolnika, albo w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z gospodarstwem rolnym, przysługują świadczenia przewidziane w ustawie. Dla każdego z małżonków spełniających warunki do otrzymania świadczenia, którzy pracowali w danym gospodarstwie rolnym, ustala się świadczenie odrębnie, jednak jego wypłata ulega częściowemu zawieszeniu, jeżeli emeryt lub rencista nadal prowadzi działalność rolniczą.

Zawieszenie wypłaty świadczenia nie zależy zatem od wysokości uzyskiwanych dochodów, jak to ma miejsce w przypadku emerytur i rent pracowniczych. Należy zwrócić uwagę na szczególny sposób obliczenia emerytury lub renty rolnej. Świadczenie składa się z części składkowej i części uzupełniającej. Część składkową ustala się przyjmując po 1% emerytury podstawowej za każdy rok podlegania ubezpieczeniu (z wyjątkami, o których mowa w ustawie), natomiast część uzupełniająca wynosi co najmniej 85% emerytury podstawowej. Zawieszenie wypłaty dotyczy przy tym wyłącznie części uzupełniającej emerytury lub renty inwalidzkiej rolniczej.

3. Na 12 maja 1999 r. wyznaczona była przed Trybunałem Konstytucyjnym rozprawa w sprawie rozpatrzenia skargi Stanisława Wilkosa.

W piśmie procesowym, które wpłynęło do Trybunału Konstytucyjnego 29 kwietnia 1999 r., Stanisław Wilkos reprezentowany przez pełnomocnika, cofnął swoją skargę konstytucyjną. Na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Trybunał umarza postępowanie na posiedzeniu niejawnym, jeżeli skarga konstytucyjna zostanie wycofana przed rozprawą.

Mając powyższe na względzie Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.

SK | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
SK 59/13   Postanowienie tymczasowe z dnia 2013-10-22
Z.U. 2013 / 7A / 113
SK 23/13   Postanowienie z dnia 2013-10-23
Dokumenty w sprawie  
Z.U. 2013 / 7A / 114
SK 15/13   Postanowienie z dnia 2013-10-08
Dokumenty w sprawie  
Z.U. 2013 / 7A / 109
SK 14/13   Wyrok z dnia 2013-10-22
Sporządzenie uzasadnienia postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym, na które nie przysługuje środek zaskarżenia 2013..1428 z dnia 2013-12-03    
ISAP     RCL Dokumenty w sprawie  
Z.U. 2013 / 7A / 100
SK 13/13   Postanowienie z dnia 2013-04-23
Dokumenty w sprawie  
Z.U. 2013 / 4A / 45
  • Adres publikacyjny: