8

POSTANOWIENIE

z dnia 21 stycznia 1998 r.

Sygn. K. 33/97

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Trzciński - przewodniczący

Zdzisław Czeszejko-Sochacki

Fedynand Rymarz - sprawozdawca

Jadwiga Skórzewska-Łosiak

Wojciech Sokolewicz

po rozpoznaniu 21 stycznia 1998 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku z 13 listopada 1997 r. Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej o zbadanie:

zgodności art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. Nr 9, poz. 31; zm.: Nr 101, poz. 444; z 1992 r. Nr 21, poz. 86; z 1994 r. Nr 123, poz. 600; z 1996 r. Nr 91, poz. 409, Nr 149, poz. 704; z 1997 r. Nr 5, poz. 24) z art. 2, art. 7, art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483), modyfikującego uprzedni wniosek z 22 lipca 1997 r. o zbadanie konstytucyjności tegoż przepisu

p o s t a n a w i a :

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643) umorzyć postępowanie, ponieważ wydanie orzeczenia jest zbędne.

Uzasadnienie:

1. Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa wnioskiem z 22 lipca 1997 r. wystąpiła do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności przepisu art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych z art. art. 1, 3 i 90 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 84, poz. 426 ze zm.) - zarówno w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1996 r., jak i w brzmieniu aktualnym, obowiązującym od 1 stycznia 1997 r.

Precyzując pismem z 13 listopada 1997 r. pierwotny wniosek wnioskodawca zarzucił, że zakwestionowana norma narusza przepisy art. 2, art. 7, art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483).

Generalny zarzut wnioskodawcy sprowadza się do twierdzenia, że zaskarżoną regulacją naruszono zasadę wyłączności ustawy w normowaniu obowiązku podatkowego, bowiem podstawa opodatkowania budowli podatkiem od nieruchomości nie została określona w akcie ustawowym, jak tego wymaga wprost przepis art. 217 Konstytucji RP, lecz w akcie wykonawczym, wydanym na podstawie innej ustawy.

2. Prokurator Generalny w swoim stanowisku z 19 grudnia 1997 r. uznał, że:

- przepis art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. Nr 9, poz. 31 ze zm.) nie jest niezgodny z art. 2, art. 7, art. 92 ust. 1 oraz z art. 217 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483),

- badanie konstytucyjności, w części dotyczącej zaskarżonego przepisu w brzmieniu obowiązującym przed jego nowelizacją dokonaną ustawą z dnia 6 grudnia 1996 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych i ustawy o finansowaniu gmin (Dz.U. Nr 149, poz. 704) podlega umorzeniu, gdyż przepis ten utracił moc obowiązującą z dniem 1 stycznia 1997 r.

Zaznaczył przy tym, że zasada wyłączności ustawy w tworzeniu podatków, sformułowana w art. 217 Konstytucji RP, obejmuje swoją treścią wskazanie podstawowych elementów konstrukcyjnych, które muszą być uregulowane w ustawie, w tym stawek podatkowych. Brak konstytucyjnego wymogu ustalania podstawy opodatkowania wyłącznie aktem ustawowym oznacza dopuszczalność jej określenia w akcie wykonawczym, o ile ustawodawca nie postanowił inaczej.

Jednakże w badanej sprawie podstawa opodatkowania została określona w przepisie rangi ustawowej. Zgodnie bowiem z treścią art. 4 ust. 2 zakwestionowanej ustawy, podstawę opodatkowania budowli - podatkiem od nieruchomości - stanowi ich wartość ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, będąca podstawą obliczenia amortyzacji w tym roku, natomiast w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego. Faktu tego nie zmienia zastosowana technika legislacyjna, w której wykorzystano instytucję odesłania do “przepisów odrębnych”. W konkluzji Prokuratora Generalnego “zakwestionowany przepis nie narusza zasady wyłączności ustawy w określeniu elementów konstrukcji podatku, gdyż podstawa opodatkowania budowli podatkiem od nieruchomości określona została w tym przepisie. Przyjęcie za podstawę opodatkowania budowli jej wartości ustalonej zgodnie z wymogami prawa bilansowego, nie tylko tej zasady konstytucyjnej nie narusza, ale stanowi wyraz racjonalności działania ustawodawcy”.

3. Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Wnioskodawca wniósł o zbadanie zgodności art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, zarówno w brzmieniu obowiązującym przed jego nowelizacją, jak też po jego modyfikacji ustawą z 6 grudnia 1996 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych i ustawy o finansowaniu gmin.

Wobec utraty mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu w jego brzmieniu sprzed 1 stycznia 1997 r. tj. daty wejścia w życie przepisu znowelizowanego, postępowanie Trybunału Konstytucyjnego w zakresie badania konstytucyjności tego przepisu w jego niezmodyfikowanym brzmieniu - podlegało umorzeniu - na mocy art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (tekst jednolity z 1991 r. Dz.U. Nr 109, poz. 470 ze zm.).

Badanie konstytucyjności zaskarżonego przepisu w jego nowym brzmieniu po 1 stycznia 1997 r. było przedmiotem postępowania przy okazji rozpoznawania sprawy K. 13/97, zakończonej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 15 grudnia 1997 r., orzekającego, że “art. 1 pkt. 1 oraz art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych i ustawy o finansowaniu gmin (Dz.U. Nr 149, poz. 704) jest zgodny z art. 2 i nie jest niezgodny z art. 165 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483)”.

Jak ocenił wówczas Trybunał Konstytucyjny “art. 1 ust. 1 zaskarżonej ustawy dokonał dwóch zmian, w wyniku pierwszej z nich ust. 1 pkt 2 art. 4 stanowiący, że “podstawą opodatkowania dla budowli jest ich wartość początkowa określona według zasad przewidzianych w odrębnych przepisach dla celów amortyzacji, chociażby były one całkowicie zamortyzowane” otrzymał nowe brzmienie, zgodnie z którym “podstawę opodatkowania dla budowli stanowi obecnie - ich wartość z dnia 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego”.

Analizując tę zmianę Trybunał Konstytucyjny w sprawie K. 13/97 ocenił konstytucyjność art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych w brzmieniu nadanym mu ustawą z 6 grudnia 1996 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w myśl którego podstawa opodatkowania omawianym podatkiem, jest “dla budowli - ich wartość początkowa ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatecznego odpisu amortyzacyjnego”.

Także Prokurator Generalny w postępowaniu w sprawie K. 13/97, wnosząc o uznanie zaskarżonych przepisów za konstytucyjne, odnosił się do treści art. 4 ust. 1 pkt 2 wskazując, że:

- “podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości stanowi dla budowli ich wartość ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczenia amortyzacji w tym roku, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego”,

- “przed nowelizacją ustawy, podstawę opodatkowania dla budowli stanowiła ich wartość początkowa określona według zasad przewidzianych w odrębnych przepisach dla celów amortyzacji, chociażby były one całkowicie zamortyzowane (art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy)”,

- “zakwestionowana regulacja rozstrzygnęła występującą w praktyce rozbieżność dotyczącą ustalenia wartości początkowej budowli urealniając podstawę opodatkowania budowli, która obecnie pozostaje w racjonalnym związku z jej rzeczywistą, nie historyczną, wartością”.

Trybunał Konstytucyjny dokonał analizy kwestionowanej regulacji, zarówno w świetle poprzednio obowiązującego przepisu, wedle którego podstawę opodatkowania dla budowli stanowiła ich wartość początkowa określona według zasad przewidzianych w odrębnych przepisach dla celów amortyzacji, chociażby były one całkowicie zamortyzowane, jak też zmodyfikowaną treść tego przepisu, na mocy którego podstawę opodatkowania dla budowli stanowi ich wartość ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.

Skoro Trybunał Konstytucyjny zbadał już - przy okazji rozpatrywania sprawy K. 13/97 - zagadnienie podstawy opodatkowania budowli podatkiem od nieruchomości pod kątem jego konstytucyjności, ponowne rozpatrywanie tej samej kwestii - czyni postępowanie zbędnym. Postępowanie takie w istocie mogłoby prowadzić jedynie do wydania takiego samego merytorycznego rozstrzygnięcia, jak to, które orzeczono wyrokiem z 15 grudnia 1997 r. w sprawie K. 13/97.

W tym stanie prawnym, a także biorąc pod uwagę, że czynności uczestników postępowania dokonywane były już pod rządami nowej Konstytucji RP i nowej ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643), na podstawie przepisu art. 39 ust. 1 pkt 1 tej ustawy - należało umorzyć postępowanie, ponieważ wydanie orzeczenia jest zbędne.