21

Postanowienie

z dnia 31 grudnia 1988 r.

(Uw 5/88)

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Przewodniczący: sędzia TK A. Kabat

Sędziowie TK: A. Józefowicz (sprawozdawca)

N. Gajl

po rozpoznaniu w dniu 31 grudnia 1988 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy wszczętej z inicjatywy własnej Trybunału Konstytucyjnego na wniosek Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z udziałem uczestników postępowania: Rady Ministrów i Prokuratora Generalnego PRL o zbadanie czy przepis § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz. U. Nr 18, poz. 77) i § 1 uchwały Nr 33 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1983 r. w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M. P. Nr 15, poz. 85) są zgodne z art. 22 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 41, poz. 267, z 1984 r. Nr 52, poz. 269 i 270 i z 1986 r. Nr 1, poz. 1)

postanowił

umorzyć postępowanie w sprawie.

UZASADNIENIE

Prezes Trybunału Konstytucyjnego wystąpił z wnioskiem o wszczęcie postępowania z inicjatywy własnej Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności przepisów: § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz. U. Nr 18, poz. 77) i § 1 uchwały Nr 33 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1983 r. w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M. P. Nr 15, poz. 85) z art. 22 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267, z 1984 r. Nr 52 poz. 268 i 270 i z 1986 r. Nr 1, poz. 1).

W uzasadnieniu wniosku Prezes Trybunału Konstytucyjnego stwierdził, że przepis § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. zawiera niezgodne z art. 22 cytowanej ustawy wykonanie upoważnienia ustawowego. Przepis ten uwzględnia bowiem przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń tylko składniki wynagrodzenia będące wynagrodzeniem w rozumieniu uchwały Nr 35 Rady Ministrów z 25 marca 1983 r. w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M. P. Nr 15, poz. 85, z 1985 r. Nr 16 poz. 126 i z 1986 r. Nr 27, poz. 184). Zdaniem wnioskodawcy uchwała ta wydana bez podstawy ustawowej reguluje kwestie o charakterze techniczno - finansowym (tj. klasyfikację wynagrodzeń za pracę i świadczeń wypłacanych na innej podstawie prawnej). Tego rodzaju akt normatywny o charakterze wewnętrznym nie może przesądzać o uprawnieniach pracowniczych, które zostały przesądzone w art. 18 ustawy. Zawarte w § 4 rozporządzenia odesłanie do cytowanej uchwały w kwestii składników wynagrodzenia przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń oznacza w istocie, że o uprawnieniach pracowniczych decydują postanowienia uchwały, nie będącej aktem wykonawczym do jakiejkolwiek ustawy.

Wstępne rozpoznanie wniosku, ograniczające się do porównania § 4 wymienionego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. z art. 18 i art. 22 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 z późn. zm.) nasunęło Trybunałowi Konstytucyjnemu poważne wątpliwości co do merytorycznej i formalno - prawnej zgodności tych przepisów. W związku z tym Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z dnia 13 kwietnia 1988 r. doszedł do przekonania, że istnieje uzasadniona potrzeba merytorycznego zbadania tej części kwestionowanej regulacji prawnej i wszczęcia w tym zakresie postępowania z inicjatywy własnej.

Uczestniczący w postępowaniu Prokurator Generalny PRL wyraził na piśmie swoje stanowisko, wnosząc o stwierdzenie, że kwestionowany przepis § 4 cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. (Dz. U. Nr 18, poz. 77) jest niezgodny z art. 18 i 22 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 z późn. zm.). Zdaniem Prokuratora Generalnego PRL wymienione rozporządzenie nie reguluje wyczerpująco przedmiotu określonego w upoważnieniu ustawowym i nieprawidłowo odsyła do samoistnej uchwały Nr 33 Rady Ministrów z 25 marca 1983 r., która nie została wydana w ramach upoważnienia ustawowego. Z przyjętej konstrukcji prawnej wynika, że o uprawnieniach pracowniczych decydują unormowania zawarte w samoistnej uchwale, podczas gdy mogą one być ustanowione jedynie tylko w ustawie lub też w akcie wykonawczym wydanym na podstawie i w granicach upoważnienia ustawowego. Kwestionowane unormowanie wykracza więc poza ramy delegacji ustawowej i nie może być uznane za prawidłowe.

Rada Ministrów uznając zasadność zarzutów przedstawionych w uzasadnieniu postanowienia Trybunału Konstytucyjnego o wszczęciu postępowania z własnej inicjatywy wnosiła o odroczenie rozpatrzenia wniosku w celu umożliwienia dokonania przewidzianej w najbliższym czasie nowelizacji kwestionowanego przepisu prawnego. Z kolei pismem z dnia 26. 10. 1988 r. Urząd Rady Ministrów zawiadomił o wydaniu przez Radę Ministrów rozporządzenia z dnia 17 października 1988 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent, które zostało opublikowane w Dz. U. Nr 36, poz. 283.

Kwestionowane w niniejszej sprawie rozwiązanie prawne utraciło moc z dniem 31 grudnia 1988 r. Nowy stan prawny zawiera właściwe wykonanie upoważnienia, zawartego w art. 22 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, nie kolidujące z przepisami ustawowymi, w tym z art. 18 i 22 tej ustawy.

W związku z utratą mocy obowiązującej przepisu zawartego w kwestionowanym akcie normatywnym przed wydaniem orzeczenia, Trybunał Konstytucyjnym na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym postanowił jak w sentencji.