94/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 29 lutego 2012 r.

Sygn. akt Ts 215/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Maria Gintowt-Jankowicz - przewodnicząca

Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz - sprawozdawca

Stanisław Rymar,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 marca 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej MKS Sp. z o.o.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 27 sierpnia 2010 r. MKS Sp. z o.o. (dalej: skarżąca) zarzuciła, że art. 394 § 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.), w zakresie, w jakim nie dotyczy organów wskazanych w art. 54 k.p.c. (w niniejszej sprawie - referendarza sądowego), jest niezgodny z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 1 oraz art. 176 Konstytucji. Jednocześnie - w przypadku uznania przez Trybunał art. 394 § 1 pkt 10 k.p.c. za zgodny z Konstytucją - skarżąca wniosła o „alternatywne” uznanie, że art. 54 k.p.c. w zakresie zwrotu „a wniosek o wyłączenie pozostałych osób przekazuje się odpowiedniemu organowi nadrzędnemu” jest niezgodny z powyższymi wzorcami kontroli.

Postanowieniem z 7 marca 2011 r. (doręczonym pełnomocnikowi 14 marca 2011 r.) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu wskazał po pierwsze, że skarżąca nie wykonała pkt 4 zarządzenia sędziego Trybunału z 5 października 2010 r. Jak przyjął Trybunał: „pełnomocnik skarżącej (…) nie podjął nawet próby” wykazania, że zakwestionowane w skardze przepisy były podstawą ostatecznego orzeczenia, tj. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lipca 2010 r. (sygn. akt I OSK 1048/10) oddalającego skargę kasacyjną skarżącej. Po drugie, Trybunał przyjął, że oddalenie skargi kasacyjnej nastąpiło na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.), nie zaś - jak zarzucono w skardze - przepisów k.p.c.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skarżąca wniosła zażalenie sporządzone przez pełnomocnika. W piśmie procesowym z 18 marca 2011 r. (data nadania) zaskarżyła postanowienie w całości. Wniosła o jego uchylenie i przekazanie skargi do rozpoznania na rozprawie. Skarżąca nie odniosła się do przesłanki nieuzupełnienia braku formalnego skargi. Zarzuciła natomiast, że „zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji podstawą wniesienia skargi nie jest (…) użycie w ostatecznym rozstrzygnięciu zaskarżonej normy prawnej, lecz użycie jej w >>toku procesu<< na jakimkolwiek jego etapie ze skutkiem dla ostatecznego rozstrzygnięcia”. Zdaniem skarżącej, Trybunał, odmawiając skardze nadania dalszego biegu z powodu uczynienia jej przedmiotem przepisów niebędących podstawą ostatecznego orzeczenia, dokonał zawężającej wykładni art. 79 ust. 1 ustawy zasadniczej, a tym samym ustanowił przesłankę, jakiej „Konstytucja nie przewiduje”. Skarżąca nie neguje zatem, że zakwestionowane przez nią przepisy nie stanowiły podstawy postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lipca 2010 r. (sygn. akt I OSK 1048/10), a jedynie przyjętą przez Trybunał interpretację art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w zw. z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał w niniejszym składzie stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.

Na wstępie należy zauważyć, że w zażaleniu skarżąca nie podjęła polemiki z ustaleniami dotyczącymi nieuzupełnienia braków skargi oraz wadliwości przyjętej podstawy ostatecznego orzeczenia. W tym zakresie Trybunał ograniczył się więc jedynie do zaaprobowania stanowiska wyrażonego już w zaskarżonym postanowieniu. Wątpliwości skarżącej rodzi natomiast przyjęta przez Trybunał interpretacja art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny nie podziela poglądu skarżącej, zgodnie z którym art. 79 ust. 1 Konstytucyjni należy interpretować szeroko. Przyjęta w zaskarżonym postanowieniu wykładnia art. 79 ust. 1 Konstytucji wynika z istoty skargi konstytucyjnej jako nadzwyczajnego i subsydiarnego środka ochrony konstytucyjnych wolności lub praw. Zgodnie z wolą ustrojodawcy wyrażoną w art. 79 ust. 1 Konstytucji, istotą skargi konstytucyjnej jest kontrola zgodności z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Z tego względu skargę konstytucyjną można złożyć jedynie w sytuacji dysponowania przez skarżącego ostatecznym orzeczeniem wydanym na podstawie zakwestionowanych w skardze przepisów. Innymi słowy, warunkiem sine qua non rozpoznania skargi przez Trybunał jest odniesienie sformułowanych zarzutów do przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia prowadzącego do naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego. Brak takiego orzeczenia lub poddanie kontroli przepisów niebędących jego podstawą upodabnia skargę konstytucyjną do skargi powszechnej (actio popularis), nieprzewidzianej przepisami prawa, albo też wniosku w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm, który mogą złożyć jedynie podmioty określone w art. 191 ust. 1 pkt 1-5 Konstytucji.

Przyjęta w zażaleniu rozszerzająca wykładnia zakresu skargi konstytucyjnej jest zatem nie do pogodzenia z założeniami, jakie legły u podstaw wprowadzenia jej przez ustawodawcę konstytucyjnego, a które to założenia nakazują interpretować wymogi zawarte w art. 79 ust. 1 Konstytucji z uwzględnieniem jej nadzwyczajnego i subsydiarnego charakteru w polskim porządku prawnym. Powyższe okoliczności dowodzą, że w postanowieniu z 7 marca 2011 r. Trybunał, przyjmując, iż zakwestionowane w skardze przepisy nie stanowiły podstawy ostatecznego orzeczenia, prawidłowo odmówił nadania skardze dalszego biegu.

Mając zatem na względzie, że zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 7 ustawy o TK orzekł jak w sentencji.

2