10/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 8 lutego 2012 r.

Sygn. akt Ts 19/09

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Granat - przewodniczący

Zbigniew Cieślak - sprawozdawca

Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 lutego 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Tomasza T.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 20 stycznia 2009 r. Tomasz T. (dalej: skarżący) domagał się zbadania zgodności art. 1 i art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 31, poz. 353, ze zm.; dalej: ustawa o wyrobie alkoholu), art. 1, art. 3, art. 10 i art. 11 ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55, ze zm.; dalej: ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu), rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lutego 2004 r. w sprawie badania zawartości niektórych substancji w dymie papierosowym oraz informacji i ostrzeżeń zamieszczanych na opakowaniach wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 31, poz. 275, ze zm.; dalej: rozporządzenie Ministra Zdrowia), a także art. 73 i art. 74 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 93, ze zm.; dalej: ustawa o podatku akcyzowym) oraz załącznika nr 4 do tej ustawy z art. 2, art. 31, art. 32 i art. 76 Konstytucji. Skarżący podniósł również zarzut niezgodności art. 417¹ § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.) w zw. z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) z art. 45 ust. 1, art. 77 i art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Postanowieniem z 7 lutego 2011 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze. Po pierwsze, Trybunał stwierdził, że skarżący nie przedstawił orzeczenia, które zostałoby wydane na podstawie przepisów ustawy o wyrobie alkoholu, ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu, rozporządzenia Ministra Zdrowia oraz ustawy o podatku akcyzowym i załącznika do niej, a zatem nie spełnił przesłanki określonej w art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Po drugie, Trybunał uznał, że skarga w zakresie, w jakim skarżący rekonstruuje normę prawną z art. 417¹ § 1 k.c. w zw. z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, jest dotknięta wadą uniemożliwiającą merytoryczne rozpoznanie zarzutów mających za przedmiot tę normę. Jak podkreślił Trybunał, zakresy zastosowania art. 417¹ § 1 k.c. i art. 46 ust. 1 ustawy o TK są różne i w żaden sposób się nie wykluczają.

Na powyższe postanowienie skarżący wniósł zażalenie, w którym podnosi, że Trybunał Konstytucyjny oparł swoje postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze na przesłankach merytorycznych, a zatem przekroczył swoje kompetencje na etapie wstępnej kontroli skargi. Ponadto, skarżący podkreśla, że w skardze prawidłowo sformułował zarzut niezgodności z Konstytucją art. 417¹ § 1 k.c., który nakłada na stronę domagającą się naprawienia szkody wyrządzonej wydaniem aktu normatywnego bezwzględny obowiązek uprzedniego uzyskania we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. W przekonaniu skarżącego obowiązek ten jest sprzeczny z obowiązkiem wyczerpania drogi prawnej, wynikającym z art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Łącznie przepisy te - zdaniem skarżącego - zamykają drogę do naprawienia szkody wyrządzonej wydaniem aktu prawnego. Co więcej, w ocenie skarżącego przepisy ustawy o wyrobie alkoholu, ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu, rozporządzenia Ministra Zdrowia oraz ustawy o podatku akcyzowym i załącznika do niej stanowiły podstawę orzeczenia, z którym wiąże naruszenie przysługujących mu praw. Skarżący twierdzi przy tym, że sądy orzekające w jego sprawie oceniły zaskarżone przepisy jako zgodne z Konstytucją, skoro nie skorzystały z możliwości przedstawienia pytania prawnego Trybunałowi Konstytucyjnemu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.

W niniejszej sprawie Trybunał Konstytucyjny uznaje, że kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.

Trybunał przypomina, że nie w każdej sprawie występuje konieczność wezwania do uzupełnienia braków formalnych skargi. Uzależnione jest to od stwierdzenia, czy prawidłowe uzupełnienie braków może przesądzać o nadaniu skardze dalszego biegu (por. postanowienie TK z 19 października 2010 r., Ts 257/08, OTK ZU nr 5/B/2010, poz. 336).

Skarżący - zgodnie ze stanowiskiem Trybunału zawartym w zaskarżonym postanowieniu - nie przedstawił orzeczenia, które zostałoby wydane na podstawie przepisów ustawy o wyrobie alkoholu, ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu, rozporządzenia Ministra Zdrowia oraz ustawy o podatku akcyzowym i załącznika do tejże ustawy. Jednocześnie jasno określił orzeczenie, z którym wiązał naruszenie przysługujących mu praw. Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał trafnie przyjął, że nawet gdyby skarżący został wezwany do uzupełnienia braków skargi, nadal powiązałby postawione w skardze zarzuty z tymi samymi orzeczeniami, tj. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z 23 stycznia 2008 r. (sygn. akt VI C 114/08) oraz wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z 14 lipca 2008 r. (sygn. akt V Ca 1272/08), o czym świadczą zarzuty podniesione w zażaleniu. To samo dotyczy zarzutu niezgodności z Konstytucją art. 417¹ § 1 k.c. w zw. z art. 46 ust. 1 ustawy o TK.

Trybunał ponownie podkreśla, że skarżący nie przedstawił orzeczenia, w którym sąd orzekałby na podstawie zaskarżonych przepisów (z wyjątkiem 417¹ § 1 k.c.), a zatem nie spełnił przesłanki określonej w art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Orzeczenia, które skarżący dołączył do skargi i z którymi wiąże naruszenie swoich podmiotowych praw konstytucyjnych, nie zostały wydane na podstawie zaskarżonych przepisów. Ustalenie przez sądy orzekające w sprawie, że skarżący nie wykazał, iż przepisy, w związku z którymi domagał się odszkodowania, zostały uznane za niezgodne z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą, nie jest równoznaczne z ich stosowaniem. Przepisy te - co słusznie zaznaczył Trybunał w postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze - nie mogły zatem stanowić przedmiotu skargi.

W zażaleniu skarżący twierdzi, że prawidłowo sformułował zarzut niezgodności z Konstytucją art. 417¹ § 1 k.c. w zw. z art. 46 ust. 1 ustawy o TK. W opinii skarżącego przepisy te zamykają drogę do naprawienia szkody wyrządzonej wydaniem aktu prawnego (czego przykładem ma być sprawa skarżącego i wydane w niej orzeczenia).

Ponownie skarżący zdaje się jednak pomijać, że norma prawna, którą konstruuje na podstawie zaskarżonych przepisów, nie była podstawą wydanego w jego sprawie orzeczenia. Nie została zatem spełniona przesłanka opisana w art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Trybunał trafnie zwrócił uwagę w kwestionowanym postanowieniu, że zakresy zastosowania obu przepisów są różne i w żaden sposób się nie wykluczają. Z orzeczeń, które dołączył skarżący, nie wynika, by sądy orzekły ostatecznie o konstytucyjnych prawach lub wolnościach skarżącego na podstawie normy wywodzonej łącznie z art. 417¹ § 1 k.c. i art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Powództwo skarżącego zostało oddalone - co prawidłowo zaznaczył Trybunał w postanowieniu o odmowie - wobec niespełnienia przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa opisanych w art. 417¹ § 1 k.c. Skarżący nie przedstawił więc orzeczenia, w którym sąd, stosując skonstruowaną przez niego normę, orzekłby ostatecznie o jego prawach lub wolnościach określonych w Konstytucji. Co więcej, uzyskanie takiego orzeczenia nie jest możliwe, gdyż nie jest możliwa sytuacja, w której sąd lub Trybunał Konstytucyjny orzekałyby na podstawie obu zaskarżonych przepisów jednocześnie (tj. rozstrzygałyby łącznie o roszczeniu odszkodowawczym i o dopuszczalności skargi konstytucyjnej). Podsumowując, skarżący nie podważył skutecznie stanowiska Trybunału wyrażonego w postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze.

W świetle powyższego Trybunał nie uwzględnił zażalenia.

3