32/1/B/2007

POSTANOWIENIE

z dnia 21 lutego 2007 r.

Sygn. akt Ts 7/06

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Bohdan Zdziennicki - przewodniczący

Zbigniew Cieślak - sprawozdawca

Teresa Liszcz,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 maja 2006 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Janusza Wysockiego,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W sporządzonej przez pełnomocnika skarżącego - Janusza Wysokiego skardze konstytucyjnej zakwestionowano zgodność z Konstytucją art. 133 oraz art. 134 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, ze zm.). Zaskarżonym unormowaniom wnoszący skargę zarzucił naruszenie prawa do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji (art. 78 Konstytucji) oraz zakazu ustawowego zamykania drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności i praw (art. 77 ust. 2 Konstytucji). Ponadto uznał kwestionowane przepisy za niezgodne z zasadami wywodzonymi z art. 2 i art. 32 Konstytucji.

Postanowieniem z 9 maja 2006 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W uzasadnieniu stwierdził, że ostateczne orzeczenie, wydane w sprawie, w związku z którą wniesiono skargę konstytucyjną, nie dotyczyło konstytucyjnych wolności i praw skarżącego, wskazanych w skardze, jako jej podstawa. Orzeczenie to wydane zostało bowiem wskutek wniosku skarżącego o wznowienie postępowania. Wniosek ten dotyczył jednakże postępowania, w którym nie doszło do orzeczenia o podmiotowych prawach skarżącego, ale o prawach odrębnego podmiotu, jakim jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, we władzach której zasiadał skarżący. Tym samym, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, nie można mówić, aby wydane w trybie nadzwyczajnym (a takim jest postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania) orzeczenia naruszyły prawa skarżącego określone w art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji.

Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniósł pełnomocnik skarżącego. Zakwestionował w nim stwierdzenie, iż wydane w sprawie orzeczenie nie dotyczyło praw skarżącego, określonych w art. 78 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji. Podkreślił, iż wynik postępowania podatkowego, w którym dochodzi do określenia zobowiązania spółki może doprowadzić do ograniczenia praw osoby pełniącej funkcję członka zarządu tej spółki. Pozbawienie skarżącego możliwości udziału w tym postępowaniu prowadzi do naruszenia prawa do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Ponadto, zdaniem skarżącego, decydowanie o prawach i obowiązkach członka zarządu bez jego udziału w sprawie prowadzi do zamknięcia drogi sądowej w celu dochodzenia własnych praw. Swoisty automatyzm stosowany w postępowaniu karnym skarbowym oraz w postępowaniu o ustalenie odpowiedzialności członka zarządu, jako osoby trzeciej, wyklucza zakwestionowanie w nich wysokości zobowiązania podatkowego przez podmiot, który ponosi ostateczne konsekwencje związane z jego wykonaniem.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 79 ust. 1 Konstytucji, przesłanką dopuszczalności wystąpienia ze skargą konstytucyjną jest stwierdzenie, iż wydane przez sąd lub organ administracji publicznej ostateczne orzeczenie doprowadziło do naruszenia określonych w Konstytucji praw, wolności lub obowiązków skarżącego.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego w zaskarżonym postanowieniu słusznie przyjęto, iż w przypadku niniejszej skargi konstytucyjnej powyższa przesłanka nie została spełniona. Ponownie podkreślić należy, iż skarżący połączył zarzut naruszenia przysługujących mu praw podmiotowych z orzeczeniem wydanym w postępowaniu, w którym odmówiono uwzględnienia jego wniosku o wznowienie postępowania w sprawie zobowiązania podatkowego. Określenie tego zobowiązania nie dotyczyło jednakże bezpośrednio skarżącego, lecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w której skarżący pełnił funkcję członka zarządu. Nie ulega więc wątpliwości, że w postępowaniu, którego wznowienia domagał się skarżący, organ administracji rozstrzygał o zakresie obowiązków fiskalnych odrębnego podmiotu prawa, jakim jest spółka. Tym samym, nie jest uzasadnione przyjęcie, iż rozstrzygnięcie to bezpośrednio i automatycznie wkroczyło w sferę praw i obowiązków samego skarżącego. Niewątpliwie bowiem o takim wkroczeniu można mówić dopiero w odniesieniu do postępowania, w którym przedmiotem rozstrzygnięcia byłyby prawa i obowiązki samego skarżącego.

W takim też kontekście oceniać należy sformułowane w skardze zarzuty naruszenia praw określonych w art. 78 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji.

W odniesieniu do zarzutu naruszenia prawa do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji stwierdzić należy, iż adresatem powyższego uprawnienia jest wyłącznie strona postępowania, w którym takie orzeczenie lub decyzja zostały wydane. W sytuacji, w której rozstrzygnięcie organu administracji nie dotyczyło bezpośrednio praw lub obowiązków samego skarżącego, lecz praw odrębnego podmiotu prawa (tzn. spółki) nie można przyjąć, aby doszło do naruszenia uprawnień określonych w art. 78 Konstytucji. Problem takiego naruszenia mógłby być zasadnie rozważany w przypadku postępowania, którego stroną był skarżący, lecz prawodawca pozbawił go uprawnienia do zaskarżenia orzeczeń lub decyzji wydanych w pierwszej instancji. Do wszczęcia i przeprowadzenia tego rodzaju postępowania w przypadku wnoszącego niniejszą skargę konstytucyjną jednakże nie doszło.

Również w odniesieniu do zarzutu złamania przez ustawodawcę art. 77 ust. 2 Konstytucji stwierdzić należy, iż argumentacja skargi, jak i okoliczności sprawy, w związku z którą została ona wniesiona nie wskazują na jego zasadność. Ponownie podkreślić bowiem trzeba brak podstaw do utożsamiania praw i obowiązków - odrębnych względem siebie - podmiotów prawa, tzn. skarżącego oraz spółki z o.o. Ich rozróżnienie musi prowadzić do wniosku, iż odmowa wznowienia postępowania, w którym przedmiotem rozstrzygnięcia było zobowiązanie podatkowe tej ostatniej, nie może być zasadnie kwalifikowana w świetle konstytucyjnego zakazu zamykania drogi sądowej naruszonych praw i wolności skarżącego. Ustalenia tego nie podważa także - podkreślany w zażaleniu - automatyzm, polegający na uznawaniu za niepodważalne, w odrębnych postępowaniach prowadzonych wobec skarżącego, okoliczności związanych z powstaniem i wysokością zobowiązania podatkowego spółki. Argument ten mógłby być merytorycznie rozważany dopiero w przypadku oceny unormowań wyznaczających kształt i przebieg tychże postępowań. Nie jest on jednak adekwatny dla oceny przepisów zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej wniesionej w związku z postępowaniem prowadzonym wobec spółki.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę stwierdzić należy, iż Trybunał Konstytucyjny słusznie odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

3