51/1/B/2006

POSTANOWIENIE

z dnia 8 lutego 2006 r.

Sygn. akt Ts 106/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Safjan - przewodniczący

Bohdan Zdziennicki - sprawozdawca

Teresa Dębowska-Romanowska,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 listopada 2005 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Tadeusza Waliszki,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 28 czerwca 2005 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 28 czerwca 1962 r. o przejmowaniu niektórych nieruchomości rolnych w zagospodarowanie lub na własność Państwa oraz o zaopatrzeniu emerytalnym właścicieli tych nieruchomości i ich rodzin (Dz. U. Nr 38, poz. 166) z art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 21 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji.

Sąd Powiatowy w Poznaniu 25 sierpnia 1965 r. wydał postanowienie (sygn. akt Ns. 377/64) o przejęciu na własność Państwa części nieruchomości Tomasza Waliszki, którego następcą prawnym jest skarżący. Na skutek przejęcia gospodarstwa przez Państwo z pominięciem, jak podkreśla skarżący, procedur przewidzianych w zaskarżonym przepisie zostało naruszone przysługujące mu konstytucyjne prawo własności. Skarżący 17 lipca 2003 r. wniósł skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Powiatowego w Poznaniu z 25 sierpnia 1965 r. Skarga ta została odrzucona przez Sąd Rejonowy w Poznaniu - Wydział I Cywilny postanowieniem z 12 września 2003 r. (sygn. akt I Ns 1313/03). Zażalenie złożone na powyższe postanowienie Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił postanowieniem z 12 grudnia 2003 r. (sygn. akt II Cz 2314/03). Wniesiona kasacja została odrzucona postanowieniem Sądu Okręgowego w Poznaniu z 11 lutego 2004 r. (sygn. akt II Cz 2314/03). Sąd Najwyższy postanowieniem z 29 czerwca 2004 r. (sygn. akt II CZ 67/04) oddalił wniesione zażalenie.

Postanowieniem z 23 listopada 2005 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej, wskazując w uzasadnieniu na niedopuszczalność merytorycznego rozpoznawania skarg konstytucyjnych na stosowanie prawa, a także na wystąpienie ze skargą z przekroczeniem ustawowego trzymiesięcznego terminu oraz na niewyczerpanie drogi prawnej.

W zażaleniu złożonym na powyższe postanowienie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i nadanie dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej.

W uzasadnieniu zażalenia skarżący wywodził, iż istotą skargi było wskazanie, że w obrocie prawnym pod rządami Konstytucji z 1997 r. funkcjonuje zaskarżony przepis. Na przykładzie swojej sprawy skarżący udowadniał, iż ten przepis nie powinien istnieć w obecnym obrocie oraz że na skutek jego zastosowania naruszono przysługujące skarżącemu prawo własności. Skarżący nie był uczestnikiem postępowania o przejęcie gospodarstwa na własność Państwa, ponieważ sądy popełniły błędy proceduralne, a zatem nie mógł odwołać się w ustawowym terminie od postanowienia Sądu Powiatowego w Poznaniu z 25 sierpnia 1965 r. Z chwilą podjęcia wiadomości o bezprawności tego postanowienia podjął wszelkie niezbędne działania prawne - jako zainteresowany. Po wyczerpaniu drogi prawnej w ustawowym terminie wniósł skargę, dlatego i ten zarzut jest, w jego ocenie, oczywiście bezzasadny.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.

Podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej zaskarżonym postanowieniem stanowiło w pierwszej kolejności nieprawidłowe sformułowanie przedmiotu skargi. W postanowieniu tym podkreślone zostało, iż przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie zarzut niekonstytucyjności skierowany przeciwko przepisowi, stanowiącemu podstawę wydanego w sprawie rozstrzygnięcia, z którym to skarżący wiąże naruszenie przysługujących mu praw konstytucyjnych lub wolności; naruszenie to stanowić ma ponadto konsekwencję niekonstytucyjnej treści zaskarżonej regulacji, nie zaś niezgodnego z nią postępowania orzekających w sprawie organów. We wniesionym zażaleniu skarżący nie ustosunkował się do powyższej tezy.

Prezentowane w zaskarżonym postanowieniu stanowisko, które w pełni podtrzymuje Trybunał Konstytucyjny orzekający w niniejszym składzie, znajduje swe uzasadnienie bezpośrednio w brzmieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, zgodnie z którym każdy ma prawo wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego orzeczono o przysługujących mu wolnościach lub prawach konstytucyjnych. Podkreślić zatem raz jeszcze należy, iż w trybie skargi konstytucyjnej dochodzić można ochrony tylko tych praw konstytucyjnych i wolności, których naruszenie jest konsekwencją niekonstytucyjnej treści zakwestionowanego przepisu, nie zaś jego nieprawidłowego zastosowania. Celem skargi, jak wskazał już Trybunał w zaskarżonym postanowieniu, nie jest bowiem kontrola zasadności i prawidłowości wydanych w sprawie orzeczeń oraz usunięcie naruszenia konstytucyjnego prawa lub wolności, będącego konsekwencją ich wydania, tylko wyeliminowanie niekonstytucyjnej regulacji z systemu prawa i poprzez to (pośrednio) usunięcie naruszenia tego prawa oraz zapobiegnięcie na przyszłość takim naruszeniom.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego treść zażalenia nie dostarcza także żadnych argumentów podważających drugą przesłankę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Skarżący nie ustosunkował się do tezy wyrażonej w zaskarżonym postanowieniu, zgodnie z którą postanowienie Sądu Rejonowego w Poznaniu z 12 września 2003 r. odrzucające skargę o wznowienie postępowania, nie zostało wydane w oparciu o zaskarżoną regulację, co tym samym uniemożliwia potraktowanie go jako „ostatecznego rozstrzygnięcia” w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji i liczenie od daty jego wydania początku biegu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Naruszenia prawa własności upatrywać można ponadto nie tyle w wydaniu orzeczeń na skutek złożonej przez skarżącego skargi o wznowienie postępowania, ile w postanowieniu Sądu Powiatowego w Poznaniu z 25 sierpnia 1965 r., od którego to rozstrzygnięcia nie wyczerpano drogi prawnej. Kwestia „świadomości bezprawności” wydanego postanowienia, na którą powołuje się skarżący we wniesionym zażaleniu, jest na gruncie polskiego systemu prawnego irrelewantna dla liczenia biegu terminu do wniesienia środków odwoławczych. Ponadto, na co wskazał Trybunał w zaskarżonym postanowieniu, data wydania rozstrzygnięcia dotykającego praw konstytucyjnych skarżącego - 25 sierpień 1965 r. - wskazuje jednoznacznie, iż nawet gdyby w sprawie została wyczerpana droga prawna, skarga wniesiona zostałaby i tak ze znacznym przekroczeniem ustawowego trzymiesięcznego terminu.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, stwierdzić należy brak podstaw do uwzględnienia zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

2