252/6B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 20 grudnia 2005 r.

Sygn. akt Ts 51/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Stępień - przewodniczący

Jerzy Ciemniewski - sprawozdawca

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 września 2005 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Mariusza Wojtunika,

p o s t a n a w i a:

pozostawić zażalenie bez rozpoznania.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 11 kwietnia 2005 r. skarżący zarzucił art. 191 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) niezgodność z art. 30 i art. 31 Konstytucji.

W dniu 21 września 2004 r. Prokuratura Rejonowa Praga-Północ umorzyła śledztwo w sprawie zmuszania do określonego zachowania się skarżącego poprzez odcięcie mu dopływu wody ze względu na brak znamion czynu zabronionego uzasadniającego podejrzenie popełnienia przestępstwa (sygn. akt 6 Ds 1732/04/V). Sąd Rejonowy dla Warszawy-Pragi III Wydział Karny postanowieniem z 10 stycznia 2005 r. nie uwzględnił złożonego przez skarżącego zażalenia i utrzymał zaskarżone orzeczenie w mocy (sygn. akt III Kp 2199/04, 6 Ds 1732/04/V). Z wydaniem wskazanych powyżej rozstrzygnięć skarżący łączy naruszenie prawa do przyrodzonej i niezbywalnej godności ludzkiej, której ochrona i poszanowanie jest obowiązkiem władz publicznych (art. 30 Konstytucji) oraz prawa samostanowienia i podejmowania swobodnych decyzji (art. 31 Konstytucji).

Postanowieniem z 1 września 2005 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wniesionej skardze, stwierdzając w uzasadnieniu, iż skarżący nie wykazał, w jaki sposób brak prawnokarnej ochrony prowadzi do naruszenia wskazanych w skardze praw konstytucyjnych.

Powyższe postanowienie zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącego 6 września 2005 r. W dniu 12 września 2005 r. skarżący wymówił pełnomocnictwo swojemu dotychczasowemu pełnomocnikowi, udzielając go jednocześnie innemu radcy prawnemu. W dniu 14 września 2005 r. pełnomocnik skarżącego wniósł zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 1 września 2005 r. informując przy tym, iż zostało ono doręczone 7 września 2005 r. W uzasadnieniu zażalenia zakwestionowano stanowisko zawarte w zaskarżonym postanowieniu, według którego skarżący nie wykazał, w jaki sposób brak prawnokarnej ochrony prowadzi do naruszenia jego godności. Zdaniem skarżącego, poprzez brak ochrony prawnokarnej dla działań „przemocy pośredniej” podejmowanych w celu zmuszenia do określonego zachowania zaskarżona regulacja pozwala na stałe naruszanie praw i wolności zawartych w art. 30 i art. 31 Konstytucji. Uzasadniając powyższą tezę skarżący wskazuje, iż przed przemocą pośrednią obywatel musi chronić się sam, nie korzystając w tym względzie z ochrony władz publicznych. „Brak ochrony prawnokarnej (...) narusza godność poprzez obniżenie poczucia własnej wartości i szacunku dla samego siebie”. W dalszej części zażalenia skarżący wskazuje, iż sprawca przemocy pośredniej nie korzysta z środków prawnych przysługujących mu na drodze cywilnoprawnej, jako że skuteczniejsze jest dla niego zastosowanie przemocy pośredniej. Zaś środki cywilnoprawne, które pozostawiono pokrzywdzonemu do obrony mają dużo mniejszy wydźwięk niż sankcje karne.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego treść zażalenia nie dostarcza żadnych argumentów podważających przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W pierwszej kolejności przypomnieć należy, iż art. 191 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny stanowił już przedmiot kontroli Trybunału Konstytucyjnego zainicjowanej w trybie skargi konstytucyjnej, a zakończonej wydaniem 9 października 2001 r. wyroku stwierdzającego zgodność zaskarżonego przepisu z art. 30 w zw. z art. 2 Konstytucji (SK 8/00, OTK ZU nr 7/2001, poz. 211). Stwierdzenie, iż we wniesionej sprawie (pomimo wydania wskazanego powyżej rozstrzygnięcia) nie zachodzi zbędność orzekania, wymagało dokładnego określenia, w jaki sposób brak prawnokarnej ochrony w sytuacji, w której właściciel odciął wodę skarżącemu, prowadzi do naruszenia jego godności.

Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu stwierdził, iż skarżący we wniesionej skardze konstytucyjnej nie wykazał, iż odmowa udzielenia mu prawnokarnej ochrony doprowadziła do naruszenia jego godności. Powyższe stanowisko podziela Trybunał Konstytucyjny orzekający w niniejszym składzie. Trudno bowiem przyjąć, iż nieskuteczność środków podejmowanych na drodze cywilnoprawnej na którą powołuje się skarżący we wniesionym zażaleniu, uzasadnia wprowadzenie sankcji karnej. Nie oznacza to ponadto, iż w sprawie skarżącego, w której - co należy podkreślić - uzyskał on na drodze cywilnoprawnej ochronę przed zmuszaniem go do określonego zachowania się, doszło do naruszenia jego godności poprzez brak ochrony prawnokarnej. Fakt, iż zachowanie do którego zmuszono skarżącego mogło prowadzić do naruszenia jego godności, nie jest jednoznaczny ze stwierdzeniem, iż naruszenie to jest wynikiem braku prawnokarnej ochrony przed takimi zachowaniami. A tylko taka konstatacja stanowiłaby podstawę dla przekazania skargi do merytorycznego rozpoznania. W przeciwnym wypadku, mając na względzie zapadłe już rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego, należy stwierdzić zbędność orzekania.

Na marginesie wskazać należy na jeszcze jedną przesłankę uniemożliwiającą uwzględnienie wniesionego zażalenia, a mianowicie na wniesienie wspomnianego środka odwoławczego z przekroczeniem ustawowego terminu. Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy o TK, który na mocy art. 49 znajduje zastosowanie przy wstępnej kontroli skarg konstytucyjnych, zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego można wnieść w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia.

Zaskarżone postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 1 września 2005 r. zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącego 6 września 2005 r., natomiast zażalenie na powyższe postanowienie zostało wniesione 14 września 2005 r., a zatem z jednodniowym przekroczeniem przewidzianego przepisami prawa terminu.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny uznał za w pełni uzasadnione postanowienie z 1 września 2005 r. o odmowie nadania dalszego biegu niniejszej skardze i nie uwzględnił zażalenia złożonego na to postanowienie.

2