84/2B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 18 kwietnia 2005 r.

Sygn. akt Ts 164/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Grzybowski - przewodniczący

Marek Mazurkiewicz - sprawozdawca

Janusz Niemcewicz,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 stycznia 2005 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Marka Jarockiego,

p o s t a n a w i a:

uwzględnić zażalenie.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 493 § 3 kodeksu postępowania cywilnego jest niegodny z art. 45 ust. 1 i art. 2 Konstytucji. Zdaniem skarżącego wskazany przepis ustawy powoduje, iż czynność prawna potrącenia dokonana zgodnie z prawem w oparciu o art. 498 i 499 k.p.c. zostaje następnie w postępowaniu nakazowym uznana za bezskuteczną. W piśmie procesowym z 10 listopada 2004 r. skarżący podnosi, że zaskarżony przepis powoduje zamknięcie drogi do sądu i naruszenie prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 18 stycznia 2005 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu Trybunał Konstytucyjny wskazał, że wbrew twierdzeniom skarżącego art. 493 § 3 k.p.c. nie powoduje zamknięcia drogi do sądu, gdyż wyłączenie dochodzenia potrąconych wierzytelności następuje tylko na czas postępowania nakazowego. Z chwilą zakończenia tego postępowania skarżący może dochodzić wskazanych wierzytelności w odrębnym postępowaniu. Wobec powyższego skarga jest oczywiście bezzasadna.

W zażaleniu z 28 stycznia 2005 r. skarżący wniósł o nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Skarżący przyznał, że na gruncie obowiązujących przepisów ma możliwość dochodzenia własnej należności nie- uwzględnionej w toku postępowania nakazowego, jednak istniejąca sytuacja stwarza stan niepewności prawnej, co godzi w zasadę zaufania obywatela do państwa.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Za trafny należy uznać, sformułowany w zaskarżonym postanowieniu pogląd, w myśl, którego zaskarżony przepis nie zamyka skarżącemu możliwości dochodzenia roszczeń, nieuwzględnionych w postępowaniu nakazowym. Skarżący może w tym celu wszcząć odrębne postępowanie przed sądem. Jednakże zarzuty sformułowane w skardze konstytucyjnej nie ograniczają się do problemu zamknięcia drogi do sądu. Skarżący wskazuje również na niemożność uwzględnienia przez sąd w postępowaniu nakazowym zarzutu potrącenia, pomimo, że zarzut ten został zgłoszony zgodnie z prawem. Wprawdzie skarżący błędnie podnosi, że czynność potrącenia zostaje uznana w postępowaniu nakazowym za bezskuteczną, jednak w zażaleniu precyzuje ten zarzut. Wskazuje, że w skardze chodzi o niemożność podniesienia zarzutu w postępowaniu nakazowym. Zdaniem skarżącego art. 493 § 3 narusza w ten sposób jego prawo do sprawiedliwego rozstrzygnięcia oraz zasadę zaufania obywatela do państwa. Nie rozstrzygając w tym miejscu o zasadności tak sformułowanego zarzutu, należy uznać, że nie jest on oczywiście bezzasadny, a skarga konstytucyjna w tym zakresie uprawdopodabnia naruszenie konstytucyjnych praw w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Wyrażona w art. 45 ust. 1 Konstytucji zasada prawa do sądu obliguje do takiego ukształtowania procedury sądowej, ażeby spełniała ona wymagania dotyczące istoty sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Konstytucyjne prawo do sądu nie jest absolutne, lecz podobnie jak inne prawa konstytucyjne podlega ograniczeniom, a te podlegają ocenie z punktu widzenia art. 31 ust. 3 Konstytucji, który wyznacza granice swobody regulacyjnej państwa. Ustawodawca ograniczając sądową ochronę konstytucyjnych praw i wolności, uwzględniać musi fundamentalne znaczenie prawa do sądu i jego centralne usytuowanie w systemie gwarancji formalnych demokratycznego państwa prawa. Z zasady demokratycznego państwa prawnego i zasady legalizmu wynika dyrektywa zakazująca zawężającej wykładni prawa do sądu. Dlatego też sformułowany w niniejszej skardze konstytucyjnej zarzut naruszenia prawa do sądu wymaga merytorycznego zbadania.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak na wstępie.