78/2B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 22 marca 2005 r.

Sygn. akt Ts 136/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Teresa Dębowska-Romanowska - przewodnicząca

Mirosław Wyrzykowski - sprawozdawca

Adam Jamróz,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 października 2004 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Towarowej Giełdy Energii Spółka Akcyjna,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej zarzucono, że rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 marca 2004 r. w sprawie opłat uiszczanych na podstawie ustawy o giełdach towarowych (Dz. U. Nr 51, poz. 498), zwłaszcza § 7 tego rozporządzenia jest niezgodne z art. 2 i art. 92 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Skarżąca zarzuciła przepisom powyższego rozporządzenia, że łamią konstytucyjną zasadę zaufania obywateli do demokratycznego państwa prawnego, a samo rozporządzenie zostało wydane z przekroczeniem upoważnienia zawartego w ustawie z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. Nr 103, poz. 1099 ze zm.).

Postanowieniem z 6 października 2004 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej był brak w sprawie orzeczenia o prawach skarżącej oraz niewskazanie konstytucyjnych wolności lub praw naruszonych zaskarżonymi przepisami rozporządzenia.

W zażaleniu skarżąca wniosła o nadanie dalszego biegu skardze konstytucyjnej kwestionując wskazane w zaskarżonym postanowieniu podstawy odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Skarżąca powtórzyła argumenty świadczące jej zdaniem o niekonstytucyjności zaskarżonego rozporządzenia. Niekonstytucyjność ta uzasadnia, jej zdaniem, konieczność rozpoznania skargi konstytucyjnej pomimo braku ostatecznego orzeczenia w sprawie. Skarżąca podkreśliła też, że wbrew poglądowi wyrażonemu w uzasadnieniu postanowienia, wskazała w skardze naruszone wolności i prawa konstytucyjne.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Złożenie skargi konstytucyjnej, obok złożenia wniosku i pytania prawnego, jest jednym ze sposobów wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Jak wynika z przepisów Konstytucji i ustawy o Trybunale Konstytucyjnym tryb skargowy cechuje największa liczba wymagań jakie musi spełnić podmiot, który chce wszcząć postępowanie w sprawie kontroli konstytucyjności aktów normatywnych. Wymagania te zostały sformułowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym, w szczególności w art. 46-49. Trybunał Konstytucyjny, w myśl art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nie może działać z urzędu.

W art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym sformułowano jednoznaczny wymóg wskazania w skardze konstytucyjnej orzeczenia wydanego w oparciu o zaskarżone przepisy aktu normatywnego. W myśl art. 79 Konstytucji niezależnie od faktycznie istniejącej niezgodności przepisów aktu normatywnego z przepisami Konstytucji i realnego naruszenia konstytucyjnych praw i wolności, wniesienie skargi konstytucyjnej będzie niedopuszczalne, o ile prawa i wolności konstytucyjne skarżącego nie zostaną naruszone przez orzeczenie sądu lub organu administracji publicznej działającego na podstawie zaskarżonych przepisów. Orzeczenie, o którym mówi art. 79 ust. 1, stanowić ma w istocie bezpośrednie źródło naruszenia tych praw, niejako skonkretyzowanie i zindywidualizowanie owego naruszenia. Można wręcz stwierdzić, iż wydanie orzeczenia w ogóle uzasadnia możliwość skorzystania z instytucji skargi konstytucyjnej. Pod pojęciem orzeczenia Trybunał Konstytucyjny konsekwentnie rozumie tylko taki akt organu władzy publicznej (sądu lub organu administracji publicznej), który „rozstrzyga o prawach lub wolnościach konstytucyjnych wnioskodawcy”. Orzeczenie takie ma „w sposób władczy” określać „sytuację prawną skarżącego”. Chodzi o orzeczenie, które jest „rozstrzygnięciem kształtującym w sposób bezpośredni lub pośredni sytuację prawną skarżącego w zakresie przysługujących mu praw lub wolności zagwarantowanych w Konstytucji” (por. postanowienie z 13 października 1998 r., sygn. Ts 117/98, OTK ZU nr 3/1999, poz. 43).

Skarżąca w zażaleniu nie kwestionuje braku takiego orzeczenia, wskazując jednak, że rozpatrzenie niniejszej skargi konstytucyjnej jest konieczne, ze względu na występującą niezgodność zaskarżonego aktu z Konstytucją i naruszenia jej praw. Jak wynika z przytoczonych wyżej argumentów, nawet gdyby zarzut niekonstytucyjności i naruszenia praw skarżącej był zasadny, niedopuszczalne jest przekazanie skargi do merytorycznego rozpoznania. Nie oznacza to, że sprawa konstytucyjności przedmiotowego rozporządzenia leży poza zakresem właściwości Trybunału Konstytucyjnego, lecz że postępowanie w tej kwestii nie może zostać wszczęte w trybie skargi konstytucyjnej. Należy jeszcze raz podkreślić, że wymóg wskazania orzeczenia o prawach skarżącej został sformułowany bezpośrednio w Konstytucji i Trybunał Konstytucyjny nie może go pominąć badając dopuszczalność złożenia skargi konstytucyjnej.

Wbrew twierdzeniom skarżącej zawartym w zażaleniu, w skardze konstytucyjnej nie wskazano konstytucyjnych praw naruszonych zaskarżonym aktem normatywnym. Skarżąca wskazała na niezgodność z art. 2, polegającą na naruszeniu zasady zaufania przez złamanie zakazu wstecznego działania prawa oraz na niezgodność z art. 92 ust. 1 Konstytucji polegającą na wydaniu rozporządzenia z przekroczeniem delegacji ustawowej. Wskazane wyżej zasady mają charakter przedmiotowy i samodzielnie nie wyrażają żadnego prawa podmiotowego w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Dopiero w zażaleniu skarżąca wskazała na naruszenie swobody działalności gospodarczej. Należy podkreślić, że postępowanie zażaleniowe ma na celu ocenę prawidłowości podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W chwili wydawania zaskarżonego postanowienia skarżąca nie wskazała naruszonych praw, tak więc Trybunał Konstytucyjny prawidłowo podał tę podstawę odmowy. Wymóg jednoznacznego wskazania naruszonych praw przez skarżącą wynika expressis verbis z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Nawet jednak, gdyby skarżąca spełniła powyższy wymóg skarga byłaby niedopuszczalna ze względu na brak wydania w sprawie orzeczenia o prawach skarżącej.

Mając powyższe na względzie należało orzec, jak w sentencji.