61/2B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 2 marca 2005 r.

Sygn. akt Ts 29/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Mazurkiewicz - przewodniczący

Wiesław Johann - sprawozdawca

Jerzy Stępień,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 września 2004 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Weroniki i Andrzeja Borysiuków,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Weroniki i Andrzeja Borysiuków z 18 lutego 2004 r. zarzucono, iż art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) jest niezgodny z art. 77 ust. 2 w związku z art. 45 oraz art. 175 ust. 1 Konstytucji.

Zdaniem skarżących zakwestionowana regulacja prawna wyposaża prezesa sądu rejonowego, przy którym działa komornik, w kompetencje nadzorcze ze sfery władztwa administracyjnego. W zakresie tych kompetencji mieści się między innymi rozpatrywanie skarg na bezczynność komornika powodującą przewlekłość postępowania egzekucyjnego. Skarżący uważają, iż w związku z treścią art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, skargi takie rozpoznawane są w trybie nadzoru administracyjnego i nie stanowią przedmiotu rozpoznania sądowego w trybie art. 767 kodeksu postępowania cywilnego.

Skarżący zarzucili, iż w praktyce prowadzi to do zamknięcia drogi sądowej dochodzenia naruszonych praw i wolności, a także prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez sąd.

Skarżący wskazali, iż postanowieniem z 31 października 2003 r. Sąd Okręgowy w Opolu oddalił ich zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego w Opolu z 4 czerwca 2003 r. (sygn. akt I Co 1194/00), odrzucające wniosek skarżących o podjęcie czynności nadzorczych w związku z bezczynnością komornika. W uzasadnieniu wydanego postanowienia Sąd Okręgowy stwierdził, iż wniosek skarżących nie może być podstawą podjęcia przez sąd czynności nadzorczych w rozumieniu art. 759 § 2 k.p.c., bowiem dotyczy on oceny wykonania przez Prezesa Sądu Rejonowego w Opolu obowiązków nałożonych nań pismem Prezesa Sądu Okręgowego w Opolu z 19 czerwca 2002 r., a dotyczących prawidłowego wykonania egzekucji na rzecz skarżących. Zdaniem Sądu Okręgowego w Opolu, ocena tych działań należy do organów nadzorczych nad Prezesem Sądu Rejonowego w Opolu, nie zaś do sądu działającego w trybie art. 759 § 2 k.p.c. Ostatecznie sąd uznał, iż zasadnie należało odrzucić wniosek skarżących, choć z innych przyczyn, niż te, wskazane przez sąd pierwszej instancji.

Zarządzeniem z 18 maja 2004 r. skarżący zostali wezwani do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej poprzez wskazanie argumentów przemawiających za tym, iż kwestionowane w skardze konstytucyjnej regulacje prawne faktycznie stanowiły podstawę wydania powołanych w tej skardze orzeczeń sądowych.

W odpowiedzi na to wezwanie, skarżący pismem z 25 maja 2004 r. ponownie podnieśli, iż zgodnie z kwestionowaną przez nich regulacją prawną w zakresie kompetencji prezesa sądu mieści się rozpoznawanie skarg, które nie stanowią przedmiotu rozpoznania sądu w trybie art. 767 kodeksu postępowania cywilnego, a więc także rozpoznawanie skarg na bezczynność komornika. Odnosząc się zaś bezpośrednio do wezwania zawartego w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego skarżący wskazali, iż „Sąd Okręgowy w swym uzasadnieniu stwierdził, że wniosek wierzycieli nie może być podstawą podjęcia czynności nadzorczych przez sąd w trybie art. 759 § 2 k.p.c. (z urzędu), kierując swoje rozstrzygnięcie w stronę oceny podjętych przez wierzyciela działań jako należących do właściwości Prezesa Sądu Rejonowego w Opolu”.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 6 września 2004 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, wskazując, iż przyjęte za podstawę skargi konstytucyjnej postanowienie Sądu Okręgowego w Opolu z 31 października 2003 r. w swojej treści nie było w sensie normatywnym determinowane przez zakwestionowane w skardze konstytucyjnej regulacje prawne, zaś uzasadnienie tego postanowienia ani bezpośrednio, ani nawet pośrednio nie odwoływało się do ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. Trybunał Konstytucyjny stwierdził ponadto, iż skarżący, pomimo wezwania, nie potrafili przedstawić argumentów wskazujących na związek pomiędzy ostatecznym orzeczeniem sądowym przyjętym przez nich za podstawę skargi konstytucyjnej, a zakwestionowaną w tej skardze regulacją prawną. Ograniczyli się bowiem wyłącznie do stwierdzenia, iż sąd odrzucił możliwość podjęcia czynności nadzorczych w trybie art. 759 § 2 k.p.c.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skarżący złożyli zażalenie, w którym podkreślili, iż przytaczanie argumentów przemawiających za tym, iż kwestionowane w skardze konstytucyjnej regulacje prawne stanowiły podstawę do wydania ostatecznego orzeczenia może sprowadzać się do pośredniego wskazania tego faktu. Zdaniem skarżących oddalenie przywoływanego w skardze konstytucyjnej zażalenia przez Sąd Okręgowy w Opolu, w formie postanowienia ostatecznego, sprowadzało się do tego, że sąd uznał się za niewłaściwy do rozpatrzenia wniosku skarżących, dla których ustawodawca nie przewidział innych instrumentów dla dochodzenia swych praw w przedmiotowej sprawie, jak tylko w trybie nadzoru administracyjnego nad komornikiem, a w konsekwencji w trybie dalszego nadzoru o tym charakterze nad podmiotem, któremu sam podlega. Odmowa sądu wyrażona w postanowieniu, o którym mowa, jest zatem wynikową obowiązujących w tej mierze przepisów, wśród których jest zaskarżany przepis art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. Sąd Okręgowy w Opolu w swym orzeczeniu dał wyraz bezprzedmiotowości prowadzenia na drodze sądowej spraw z wniosku o nakazanie komornikowi podjęcia właściwych czynności w sytuacji zaniechania przez niego ich podjęcia w sytuacjach przewidzianych prawem. Przywołując w swym uzasadnieniu kwestię nadzoru nad Prezesem Sądu Rejonowego w Opolu odwołał się pośrednio do kwestionowanych w niniejszej sprawie przepisów, stanowiących podstawę wniesienia skargi konstytucyjnej.

Skarżący podnieśli ponadto, iż ocena konstytucyjności kwestionowanych przepisów w trybie skargi konstytucyjnej nie może być prowadzona wyłącznie przez pryzmat sposobu ich zastosowania w indywidualnej sprawie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zażalenie skarżących nie jest zasadne. W swoim postanowieniu z 31 października 2003 r. Sąd Okręgowy w Opolu wyraźnie podkreślił, iż ocena działań Prezesa Sądu Rejonowego w Opolu należy do organów nadzorczych nad tymże Prezesem. W związku z tym uznał, iż nie ma w takim przypadku zastosowania art. 759 § 2 k.p.c. Skarżący nie wskazali powodów, dla których treść zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej przepisów miałaby determinować taką właśnie interpretację wspomnianego art. 759 § 2 k.p.c. Tylko w takim przypadku można by twierdzić, o pośrednim wpływie zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej regulacji prawnych na treść postanowienia Sądu Okręgowego w Opolu. W swoim zażaleniu skarżący podkreślając, iż oddalenie ich zażalenia przez sąd było „wynikową obowiązujących w tej mierze przepisów”, nie wskazali argumentów, z których miałoby wynikać, iż to właśnie art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji przesądził kierunek rozstrzygnięcia sądu. Należy ponadto podkreślić, iż wbrew twierdzeniom zawartym w zażaleniu, Sąd Okręgowy w Opolu w swym orzeczeniu nie wypowiedział się o „bezprzedmiotowości prowadzenia na drodze sądowej spraw z wniosku o nakazanie komornikowi podjęcia właściwych czynności w sytuacji zaniechania przez niego ich podjęcia w sytuacjach prawem przewidzianych”. W uzasadnieniu swojego postanowienia wskazał jedynie na brak takiej możliwości w odniesieniu do oceny działań Prezesa Sądu Rejonowego.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności należało orzec, jak w sentencji.

3