Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie-Zażalenie z dnia 2005-02-22 - Ts 87/04
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 87/04
Tytuł:Postanowienie-Zażalenie z dnia 2005-02-22
Publikacja w Z.U.Z.U. 2005 / 1B / 32

32/1B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 22 lutego 2005 r.

Sygn. akt Ts 87/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Bohdan Zdziennicki - przewodniczący

Jerzy Ciemniewski - sprawozdawca

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 września 2004 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Siedlcach,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej zarzucono, iż art. 4a ustawy z 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.) jest niezgodny z art. 68, art. 2 i art. 7 oraz z art. 20 i art. 32 Konstytucji. Ponadto zarzucono, że art. 4 ust. 1 w zw. z art. 4a cytowanej wyżej ustawy jest niezgodny z art. 2, art.. 32 i art. 118 Konstytucji. Zaskarżony przepis nakładając obowiązki podwyżek wynagrodzeń i nie określając źródeł jej sfinansowania uniemożliwił realizację obowiązków zakładów opieki zdrowotnej wynikających z art. 68 Konstytucji, spowodował nierówne traktowanie ZOZ-ów względem innych przedsiębiorców oraz naruszył zasady przyzwoitej legislacji.

Postanowieniem z 28 września 2004 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny wskazał, że publiczny zakład opieki zdrowotnej nie jest podmiotem prawa do ochrony zdrowia, o którym mowa w art. 68 ust. 1 Konstytucji, konstytucyjnych praw podmiotowych nie wyrażają również wskazane przez skarżącego art. 2 i 7 Konstytucji. Ponadto odwołując się do wyroku z 18 grudnia 2002 r., sygn. K 43/01 Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż sytuacja publicznych ZOZ-ów różni się od sytuacji innych podmiotów występujących w obrocie gospodarczym i dlatego nie mogą one zarzucać naruszenia art. 32 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego publiczny ZOZ nie jest również podmiotem prawa wyrażonego w art. 20 Konstytucji.

W zażaleniu skarżący wniósł o nadanie skardze dalszego biegu ze względu na oparcie zaskarżonego postanowienia na wadliwych podstawach. Skarżący stwierdził, że jest adresatem dyspozycji normy zawartej w art. 68 Konstytucji w zakresie realizacji obowiązków władzy publicznej do świadczenia usług medycznych, co uzasadnia oparcie skargi konstytucyjnej na naruszeniu tego przepisu. Samodzielne ZOZ-y są jednostkami mieszczącymi się w ustawowym pojęciu przedsiębiorcy i prowadzą działalność gospodarczą, co wynika z ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Na płaszczyźnie ustawowej publiczne ZOZ-y są traktowane na równi z innymi podmiotami gospodarczymi, co wynika z ustawy o postępowaniu w sprawach pomocy publicznej, ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Skarżący ponownie podniósł, że zaskarżone przepisy naruszają zasady przyzwoitej legislacji, a stanu tego nie zmienił wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 grudnia 2002 r., sygn. K 43/01 (OTK ZU nr 7/A/2003, poz. 96).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Nie ulega wątpliwości, że publiczne zakłady opieki zdrowotnej są adresatami norm prawnych zawartych w art. 68 Konstytucji. Są one jednak podmiotami zobowiązanymi, a nie uprawnionymi na gruncie tego przepisu. Ma to zasadnicze znaczenie dla dopuszczalności złożenia skargi konstytucyjnej. Prawem do złożenia skargi dysponują wyłączenie osoby uprawnione, będące adresatami konstytucyjnych publicznych praw podmiotowych. Na podmiotach zobowiązanych ciążą natomiast obowiązki związane z realizacją tych praw. Podmiot prawa publicznego, na którego nakładane są obowiązki publicznoprawne nie może ich kwestionować przez złożenie skargi konstytucyjnej. Skarga konstytucyjna jest bowiem środkiem ochrony praw, a nie środkiem ochrony obowiązków. Funkcją skargi konstytucyjnej jest gwarantowanie ochrony praw konstytucyjnych osób fizycznych i osób prawnych prawa prywatnego przed naruszeniami ze strony organów władzy publicznej oraz innych podmiotów wykonujących zadania publicznoprawne. Należy się zgodzić z twierdzeniem wyrażonym w zażaleniu, że publiczne zakłady opieki zdrowotnej są adresatami dyspozycji z art. 68 Konstytucji w zakresie obowiązków władzy publicznej, nie stanowi to jednak argumentu na rzecz dopuszczalności niniejszej skargi konstytucyjnej. Treść i sposób nakładania tych obowiązków przez ustawodawcę jest w pewnym stopniu zdeterminowana konstytucyjnie, a badanie konstytucyjności działania ustawodawcy mieści się w zakresie właściwości Trybunału Konstytucyjnego. Postępowanie w tej kwestii nie może jednak zostać wszczęte w trybie skargi konstytucyjnej. Innymi słowy skarżący nie może być podmiotem prawa do ochrony zdrowia, o którym mowa w art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji, dlatego też przepisu tego nie może uczynić wzorcem kontroli w niniejszej sprawie.

W kontekście rozpatrywanej skargi niezasadne jest powołanie się przez skarżącego na postanowienie z 3 kwietnia 2001 r., sygn. Ts 148/00 (OTK ZU nr 3/B/2001, poz. 73). W uzasadnieniu tego postanowienia Trybunał Konstytucyjny wskazał, że w pewnych sytuacjach publiczny zakład opieki zdrowotnej mógłby złożyć skargę konstytucyjną, gdyby zaskarżone przepisy utrudniały lub uniemożliwiały realizację jego obowiązków, co w efekcie prowadziłoby do ograniczenia prawa do ochrony zdrowia. Sytuacja taka mogłaby występować jedynie wyjątkowo, gdyż stanowiłaby ona wyjątek od zasady bezpośredniości skargi konstytucyjnej. W niniejszej sprawie nie zachodzi jednak potrzeba rozważania tej kwestii, chociaż skarżący uważa, że sytuacja taka występuje, gdyż ustawodawca nałożył na ZOZ-y obowiązki finansowe nie wskazując źródeł finansowania. Kwestia ta była jednak badana przez Trybunał Konstytucyjny w sprawie K 43/01. Trybunał Konstytucyjny analizował powyższy zarzut w kontekście praw nabytych osób zatrudnionych w publicznych zakładach opieki zdrowotnej. W związku z wyrokiem wydanym 18 grudnia 2002 r., sygn. K 43/01 zachodzi zbędność ponownego orzekania w tej sprawie, w rozumieniu art. 39 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Skarżący, odwołując się do wielu regulacji ustawowych, wskazuje, że jego status prawny jest taki sam jak status przedsiębiorcy. Należy jednak pamiętać, że sytuacja prawna skarżącego określona na płaszczyźnie ustawowej nie rozstrzyga o jego sytuacji prawnej na płaszczyźnie konstytucyjnej. Inaczej mówiąc określenie w taki sam lub podobny sposób sytuacji prawnej osób prawnych na płaszczyźnie ustawowej nie rozstrzyga o ich sytuacji prawnej na płaszczyźnie konstytucyjnej, w szczególności nie rozstrzyga o zakresie ich konstytucyjnej ochrony oraz możliwości korzystania ze skargi konstytucyjnej. Przyjęcie, iż jest odwrotnie prowadziłoby do wykładni Konstytucji w zgodzie z ustawami, co jest niedopuszczalne ze względu na zasadę jej nadrzędności. Takie samo lub podobne traktowanie grupy podmiotów przez ustawodawcę, działającego w ramach przyznanej mu swobody, nie przesądza o takim samym ich traktowaniu przez ustrojodawcę. Dlatego też przyznanie danej grupie podmiotów osobowości prawnej i podobne określenie ich sytuacji na płaszczyźnie ustawowej nie może rozstrzygać o zakresie ich konstytucyjnej ochrony. Jak wskazano wyżej, zakres konstytucyjnej ochrony publicznych zakładów opieki zdrowotnej jest węższy. Z podobnych względów podstawą niniejszej skargi konstytucyjnej nie może być zarzut naruszenia prawa do równego traktowania, o którym mowa w art. 32 ust. 1 Konstytucji. Konstytucyjna zasada równości odnosi się przede wszystkim do osób fizycznych, a do osób prawnych odnosi się jedynie w ograniczonym zakresie. Co ważniejsze, nakaz równego traktowania dotyczy podmiotów znajdujących się w takiej samej sytuacji. Jak trafnie zauważył Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu publiczne ZOZ-y i prywatni przedsiębiorcy znajdują się w sytuacji odmiennej.

Zarzut naruszenia zasad przyzwoitej legislacji przez art. 4a zaskarżonej ustawy był już rozważany w wyroku z 18 grudnia 2002 r., sygn. K 43/01. Niezależnie od tego należy stwierdzić, że zarzut taki, jako dotyczący zasad o charakterze przedmiotowym, nie wyrażających samodzielnie żadnego prawa podmiotowego nie może stanowić podstawy skargi konstytucyjnej (por. postanowienie z 23 stycznia 2002 r., sygn. Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60).

Mając powyższe na względzie należało orzec, jak w sentencji.

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: